تمایل سپاه به ماجراجویی نظامی برای فرافکنی مشکلات
فریدون زرنگار
رادیو فردا : در روزهای گذشته لحن فرماندهان نظامی ایران که این روزها هفته جنگ عراق با ایران را برگزار می‌کنند با گذشته فرق کرده است. اگر تا به حال گفته می شد که اسرائیل جرات حمله به ایران را ندارد و در صورت حمله پاسخی دندان‌شکن خواهد گرفت، اکنون فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آشکارا از اجتناب‌ناپذیر بودن جنگ، آن هم «جنگ سوم جهانی» می‌گویند. دلیل این اظهار نظرها چیست و چه تحلیل‌هایی فرماندهان نظامی را به چنین اظهار نظرهایی واداشته است.
آغازگر رویکرد ظاهرا تازه در واکنش به اخبار حمله احتمالی اسرائیل به ایران، سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده سپاه پاسداران، بود که روز شنبه گذشته پیش‌بینی کرد که در نهایت بین ایران و اسرائیل جنگ رخ خواهد داد، فقط زمان و مکان این جنگ معلوم نیست.
چون، به گفته آقای جعفری، دشمنی اسرائیل با اسلام و انقلاب ایران جدی است و این دشمنی نهایتا به درگیری فیزیکی ختم خواهد شد.
پیش از او، در روز چهارشنبه، هم وزیر دفاع جمهوری اسلامی گفته بود که ایران خود را برای «یک نبرد بزرگ» آماده کرده است.
حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه، هم گفته است که فرض حاکم در «راهبرد و استراتژی دفاعی ایران» این است که این کشور در یک نبرد گسترده با ائتلاف جهانی به رهبری آمریکا وارد جنگ خواهد شد.
امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوا- فضای سپاه، هم می‌گوید که اصولا جنگ بین ایران با اسرائیل یا آمریکا به صورت مستقل را نمی‌توان تصور کرد. یعنی هر کدام از این دو طرف شروع‌کننده جنگ باشد دیگری نیز وارد جنگ خواهد شد.
به همین دلیل هم، به گفته آقای حاجی‌زاده، در صورت بروز جنگ، جمهوری اسلامی قطعا با هر دو طرف وارد جنگ می‌شود.
پرسشی که اکنون با توجه به این اظهار نظرها مطرح می‌شود این است که دلیل این موضع‌گیری‌های فرماندهان سپاه چیست؟
هوشنگ حسن‌یاری، کار‌شناس مسائل نظامی و استاد دانشگاه در کالج سلطنتی نظامی کانادا، به رادیوفردا می‌گوید این اظهار نظرها حاکی از این است که ایران به هیچ وجه قصد عقب‌نشینی در برابر غرب درباره پرونده هسته‌ای‌اش را ندارد.
هوشنگ حسن‌یاری: به طور قطع گفته‌های ایشان دنبال گفته‌های سرداران دیگر سپاه است و رهبران سیاسی نظام در ماه‌های گذشته و به خصوص در چند روز گذشته که سالگرد شروع جنگ با عراق را دارند جشن می‌گیرند.
این است که از نظر این‌ها جنگ غیر قابل اجتناب است، به این خاطر که از آنجا که این جنگ احتمالی در ارتباط با پرونده هسته‌ای ایران است و ظاهرا ایران تصمیمی در مورد این که به خواسته آژانس بین‌المللی اعتنایی بکند و یا این که قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل را عملی کند ندارد، و این جنگ در راستای آن می‌تواند باشد.
به باور محسن سازگارا، تحلیل‌گر سیاسی در واشینگتن، تمایل به جنگ فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی، برای انحراف از بحرانی است که ایران را فرا گرفته است.
محسن سازگارا: ممکن است مثل نظامی‌های آرژانتین وقتی که با همه خشونت‌ورزی که اعمال کردند، در اداره کشور درماندند، دست به ماجراجویی نظامی برای فرافکنی مشکلات زدند، این آقایان سپاهی هم دست به ماجراجویی نظامی بزنند برای این که مشکلات را فرافکنی کنند و خرابی‌هایی را که در اداره کشور به بار آورده‌اند را از گردن خودشان باز کنند.
رضا علیجانی، تحلیل‌گر سیاسی در پاریس، هم با تایید تغییر تحلیل رهبران سپاه و نظامی ایران از اوضاع سیاسی در جهان، به رادیوفردا می‌گوید که احساس خطر جدی فرماندهان نظامی سپاه را به این موضع‌گیری‌ها واداشته است.
رضا علیجانی: معمولا دولت‌ها و نظامی‌ها مردم خودشان را نباید بترسانند، مگر این که خطر جدی باشد. من تصور می‌کنم تحلیل و ارزیابی موجود از شرایط بین‌الملل در راس هرم سیاسی در ایران در حال تغییر است و آنها خطر جنگ را نزدیک احساس می‌کنند.
مواضعی که در چند روز اخیر توسط فرماندهان نظامی در ایران گرفته شده بیانگر این است که برآورد آنها این است که می‌خواهد یک جنگی بر علیه ایران شروع شود.
تا مدتی پیش چه فرماندهان نظامی و چه تحلیل‌گران و استراتژیست‌های سیاسی جناح حاکم بر ایران معتقد بودند که این‌ها یک جنگ روانی است و غربی‌ها گرفتار‌تر از این هستند که بخواهند به ایران حمله کنند.
اما به تدریج این تحلیل عوض شد و آقای جعفری در یک مصاحبه مطبوعاتی با حضور خبرنگاران خارجی تلویحا پیامی برای آمریکایی‌ها فرستاد و گفت که ما از کشورهای دیگر می‌خواهیم جلوی اسرائیل را بگیرند.
یعنی این تحلیل را نشان داد که گویی اسرائیل می‌خواهد یک‌جانبه به ایران حمله کند و حداقل دولت کنونی آمریکا موافق این حمله نیست.
این هم یک نوع زمینه‌چینی روانی برای مردم است که به تدریج این خبررسانی انجام شود و هم نشان می‌دهد که به هر حال ارزیابی جناح حاکم بر ایران تغییر کرده و شرایط بین‌المللی را دارند درک می‌کنند و به هر حال این تصور را دارند که جنگ شروع خواهد شد.
در هر حال من تصور نمی‌کنم سیاست منطقه‌ای ایران تغییر کرده باشد. پیش از این مقام‌های ایرانی احتمال حمله اسرائیل علیه ایران را بخشی از جنگ روانی علیه جمهوری اسلامی ارزیابی می‌کردند. اما ظاهرا اینک فرماندهان سپاه جنگ ایران و اسرائیل را قطعی پیش‌بینی می‌کنند.