در مورد طرح‌های هسته‌ای ایران چه می‌دانیم؟
روزنامه «وال‌استریت جورنال» با اشاره به تازه‌ترین شواهدی که در مورد طرح‌های هسته‌ای ایران منتشر شده می‌نویسد که از ماه مه ظرفیت تولید در مستحکم‌ترین مرکز هسته‌ای ایران (فُردو) دو برابر شده و تغییرات در تأسیسات مربوط به انفجارهای آزمایشی (پارچین) باری دیگر مسئله‌آفرین شده‌است.
آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران هفته گذشته طی سخنانی در اجلاس غیر متعهدها گفت که جمهوری اسلامی به تولید جنگ‌افزار هسته‌ای علاقه‌ای ندارد و افزود: «شعار ما انرژی هسته‌ای برای همه و سلاح هسته‌ای برای هیچکس است.» اما شاید گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای که روز سی‌ام اوت منتشر شد مبنای بهتری برای قضاوت در مورد برنامه‌های هسته‌ای ایران باشد.
این گزارش با وجود زبان اداری و پیچیدگی‌های فنی موجود در آن حاوی یک پیام نگران‌کننده است و نشان می‌دهد که ایران به افزایش ظرفیت‌های خود برای غنی‌سازی اورانیوم ادامه می‌دهد. هم‌اینک دو مجموعه سانتریفیوژ در تاسیسات فردو نصب شده که نشان می‌دهد ظرفیت غنی‌سازی این تأسیسات از ماه مه تاکنون دو برابر شده‌است.
ایران به انبار کردن اورانیوم غنی‌شده با غلظت ۳ و ۲۰ درصد ادامه می‌دهد. میزان اورانیوم با غلظت ۲۰ درصدی که ایران تاکنون تولید کرده بسیار بیشتر از نیازهای راکتور تحقیقاتی تهران است که ایزوتوپ‌های مورد نیاز برای مصارف پزشکی آن کشور را تولید می‌کند.
روزنامه «وال‌استریت جورنال» مدعی می‌شود که ایران هم‌اکنون یازده هزار سانتریفیوژ فعال از مدل (آی. آر. یک) دارد که بر پایه یک مدل قدیمی ساخت هلند طراحی شده و ایران از طریق عبدالقدیر خان دانشمند پاکستانی به آن دست یافته‌است. این نشان می‌دهد که با وجود تحریم‌های بین‌المللی، ایران هنوز می‌تواند قطعات و مواد حساس برای تولید سانتریفیوژها را به دست آورد و یا قادر است تمام قطعات آنها را در داخل کشور تولید کند که به همان اندازه نگران‌کننده است.
به نوشته «وال‌استریت جورنال»، «خبر خوب» این است که ظرفیت غنی‌سازی این مدل از سانتریفیوژهای ایران نصف مدل اصلی است. این نشان می‌دهد که احتمالا ایران در زمینه‌های فنی هم‌چون ساخت قطعات و یا تولید مواد خام مورد نیاز برای ساخت این سانتریفیوژها با مشکل روبه‌رو است.
نکته دیگر این است که ایران در ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر بسیار کند بوده‌است. شاید دلیل آن مشکلات فنی باشد و یا شاید ایران سانتریفیوژهای پیشرفته‌تری در اختیار دارد اما بهره‌برداری از آنها را به ساخت یک مرکز غنی‌سازی پنهانی دیگر در آینده موکول کرده‌است.
روزنامه «وال‌استریت جورنال» می‌نویسد که بر پایه گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای می‌توان گفت که ایران در تولید مواد هسته‌ای مورد نیاز برای ساخت تسلیحات مصمم است. اما هنوز مشخص نیست که آیا تصمیم نهایی برای تولید سلاح هسته‌ای را گرفته‌است و یا نه. بر اساس تازه‌ترین ارزیابی امنیتی آمریکا دولت باراک اوباما معتقد است که ایران هنوز چنین تصمیمی نگرفته‌است.
مهم‌ترین نکته در آینده برنامه‌های هسته‌ای ایران احتمال دستیابی آن کشور به سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر است. در یک چنین حالتی ایران با استفاده از ذخایر اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد خواهد توانست ظرف چند ماه اورانیوم با غلظت ۹۰ درصد برای تولید چند و یا چندین بمب هسته‌ای را تولید کند. در آن حالت ایران چه بمبی را بسازد و آنرا آزمایش کند و چه نه در حقیقت کشوری صاحب سلاح هسته‌ای تلقی خواهد شد.
با در نظر گرفتن ابهامات و کمبود اطلاعات در مورد نزدیک شدن فعالیت‌های هسته‌ای ایران به مرز تولید بمب باید گفت که تولید حجم کافی از اورانیوم حتی اگر غلظت آن در حد ۲۰ در صد باشد عملاً ایران را به کشوری صاحب قدرت هسته‌ای بدل خواهد کرد.
روزنامه «وال‌استریت جورنال» می‌افزاید گزارش اخیر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای نشان می‌دهد که بازرسان این نهاد هنوز هم برای دسترسی به تاسیسات پارچین با مشکل روبه‌رو هستند. تصاویر ماهواره‌ای در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که ایران با سرعت سرگرم پاک‌سازی و ایجاد تغییراتی در این محل بوده که ممکن است حتی در صورت انجام بازرسی‌هایی در آینده کشف فعالیت‌های پنهانی که قبلا در این تاسیسات صورت گرفته‌است ناممکن شود.
سیاستمداران محتاط در غرب بر این باورند که هنوز فرصت برای پیگیری سیاست تحریم و در صورت لزوم تهدید نظامی باقی مانده‌است. اما از روی رفتار سران ایران می‌توان گفت که آنها قصد ندارند در برابر این فشارها عقب‌نشینی کنند. هفته گذشته همین روزنامه گزارش داد که در بحبوحه افزایش تنش بر سر برنامه‌های هسته‌ای ایران، مقامات جمهوری اسلامی محسن فخری‌زاده کارشناس ارشد و مسئول پیشین برنامه‌های هسته‌ای تسلیحاتی ایران را که سالها در حاشیه بوده‌است دوباره به کار دعوت کرده‌اند.