آبها راه خود را پیدا میکنند، دولتها اما نه
رودها خود را محدود به مرزهای کشورها نمیکنند و راه خود را مییابند. اما قراردادهایی که استفاده مشترک از آبها را ممکن میسازند، محدود هستند. آب در خاورمیانه همواره باعث اختلاف بین کشورها شده است.
دکتر شداد اصیلی
تپههای منطقه ساحل غربی رود اردن پر از حفره و شکاف هستند، به طوری که در آنجا آب باران جمع میشود. آبهای زیرزمینی در منطقه غربی ساحل اردن تنها منبع آب هستند. کشور اسرائیل از دهه ۱۹۵۰ از این منطقه آب استخراج میکند. از آن زمان تا کنون برای هر فلسطینی سالانه تنها ۵۷ متر مکعب آب موجود است. شداد اصیلی میگوید: «در منطقهی ساحل غربی، نباید حتی یک قطره آب از دست بدهیم.»
«آبها را به عنون یک مجموعه ببینیم»
موسسهای در استکهلم هست که بین کشورهایی که بر سر آب اختلاف دارند، میانجیگری میکند. مشکل بیشتر این است که معمولا سدها در قسمتهای بالایی رودخانهها ساخته میشوند و بدین خاطر کشورهایی که در مناطق پایینی رودخانهها واقعاند، دچار کمبود آب میشوند.
به گفتهی آندرس یگرزکوگ Anders Jägerskog))، یکی از مسئولان این موسسه، کشورهایی که در مناطق پایینی سدها واقع شدهاند، خواهان آناند که دسترسی آنها به میزان کافی آب در منطقهشان تضمین شده باشد. یگرزکوگ میگوید: «این به نفع همهی کشورهاست که آبها را به عنوان یک مجموعه ببینند و به این موضوع فکر کنند که کجا میتواند منطقهی مناسبی برای ساختن سد باشد.»
همکاری امیدبخش
دریای ناصره در اسرائیل
کشور اردن و کشور اسرائیل به طور مشترک به راهی برای حل مشکل کمبود آب دست یافتهاند. سالهاست که این دو کشور بر سر کوههای پرآب جولان اختلاف دارند. اما اسرائیل به اردن اجازه داده است که آب بارانش را به دریای طبریه (جلیل) در اسرائیل وارد کند. پس از آن در تابستان، اسرائیل این آبها را از طریق یک کانال دوباره به اردن میفرستد. این مثال میتواند الگویی برای همکاریهای دیگر باشد.
شداد اصیلی هم که نسبت به این موضوع خوشبین است، میگوید: «از طریق پیشرفتهای فنی و همچنین پیشرفت فکری میتوان به راههایی دست پیدا کرد. کشور ترکیه برای مثال اعلام کرده که آماده کمک است. ترکیه میتواند کمبود آب فلسطین و اسرائیل را جبران کند.»