دوئل رهبر جمهوری اسلامی و دبیرکل سازمان ملل در تهران
سفر بان کی مون٬ دبیر کل سازمان ملل٬ به تهران و دیدار وی با مقامات ایران از سوی خبرگزاریهای داخلی مثبت ارزیابی شد. اما خبرگزاریهای خارجی دیدار بان و رهبر جمهوری اسلامی را به "دوئل" تشبیه کردند.
بان کی مون که گفته بود در ایران درباره پرونده هستهای ایران٬ نقش ایران در قبال حل بحران در سوریه و نقض حقوق بشر در ایران با مقامات جمهوری اسلامی به گفتوگو خواهد نشست روز گذشته با سران کشور دیدار کرد.
وی با آیتالله علی خامنهای٬ رهبر جمهوری اسلامی٬ محمود احمدی نژاد٬ رئیسجمهور و علی لاریجانی٬ رئیس مجلس شورای اسلامی٬ و چند تن دیگر از مقامات دیدار داشت.
در حالیکه خبرگزاریهای داخلی ایران تلاش در مثبت جلوه دادن اظهارات دبیر کل سازمان ملل داشتند، خبرگزاری فرانسه نشست وی با آیتالله خامنهای را به "دوئل" بین او و رهبر جمهوری اسلامی تعبیر کرد.
بان کی مون در دیدار با رهبر جمهوری اسلامی ایران بر لزوم برداشتن گامهای واقعی از سوی ایران برای رفع نگرانیهای جامعه جهانی تاکید کرد. آقای بان این بر این موضوع در دیدار جداگانهای با رئیسجمهور ایران نیز تاکید کرد. با اینهمه بر اساس وبسایت رسمی آیتالله خامنهای٬ رهبر جمهوری اسلامی در جواب ترکیب سازمان ملل را "معیوب" خواند و شورای امنیت سازمان ملل متحد را متهم کرد که "زورگوترین قدرتهای دنیا" بر آن مسلط هستند.
نشست سران کشورهای عضو جنبش غیرمتعهد در تهران که با حضور حدود ۳۰ تن از سران کشورهای جهان و هیات نمایندگی صد کشور در حال برگزاری است به عنوان بزرگترین کنفرانس بینالمللی ایران در سی سال گذشته برآورد شده است. رهبر جمهوری اسلامی این برگزاری نشست را دلیلی بر منزوی نبودن ایران دانست و آن را خلاف تصویری که آمریکا تلاش دارد از ایران ارائه دهد خواند.
بان کی مون در این دیدار اظهار تاسف کرد که پیشرفت اندکی در مذاکرات اخیر پیرامون پرونده هستهای ایران در سال جاری دیده شده و از ایران خواست که با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند.
آیتالله خامنهای اما در پاسخ از "همکاری وسیع ایران" با آژانس بینالمللی انرژی اتمی یاد کرد و گفت: «آژانس براساس مقررات خود، موظف است از لحاظ علمی و فنی به جمهوری اسلامی ایران کمک کند، اما آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نه تنها این کار را نکرده بلکه دایما کارشکنی میکند.»
رهبر جمهوری اسلامی با اشاره به حملات اینترنتی و فنی از طریق ارسال برخی بدافزارها از جمله "استاکسنت" گفت: «چرا آژانس بینالمللی انرژی اتمی در این خصوص موضعگیری نکرد؟»
خامنهای در این نشست تاکید کرد که تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای بر اساس آموزههای اسلام منع شده است.
“نقش ایران در حل بحران سوریه٬ دستکشیدن از حمایت اسد”
بان کیمون همچنین در نشست خود با رهبر جمهوری اسلامی از نقش ایران در فرونشاندن خشونتهای روزافزون در سوریه سخن گفت. به گزارش رویترز٬ مارتین نسیرکی٬ سخنگوی بان کی مون٬ که از تهران با خبرنگاران در نیویورک سخن میگفت بیان داشت که بان کی مون از مقامات ایران خواسته که با استفاده از نفوذ خود بر بشار اسد برای پایان دادن به خشونت و ایجاد شرایط برای "گفتگوی قابل اتکا و گذار سیاسی واقعی" که به خواسته مردم سوریه نزدیک است٬ استفاده کنند.
نسیرکی گفت: «دبیر کل به شدت بر این باور است که باتوجه به نفوذ ایران در سوریه و در منطقه این کشور نقش مهمی در حل بحران سوریه دارد و خود بخشی از راه حل است.» این در حالیست که ایران متهم است در آتشافروزی در سوریه نقشی موثر دارد و از رژیم بشار اسد٬ رئیسجمهور این کشور٬ حمایت تسلیحاتی و تکنولوژیک میکند.
نسیرکی همچنین خبر داد که بان کی مون از همه کشورها خواسته که از ارسال اسلحه به همه طرفین درگیر در سوریه بپرهیزند. با این همه آیتالله خامنهای در پاسخ به بان کی مون به صراحت گفت: «وجود سلاح در دست دولت سوریه طبیعی است زیرا دولت سوریه مانند هر دولتی، ارتش دارد.» وی افزود: «حقیقت تلخ در مورد سوریه این است که مجموعهای از دولتها، گروههای مخالف دولت سوریه را به جنگی نیابتی از طرف خودشان با دولت سوریه وادار کردهاند و این جنگ نیابتی، واقعیت امروز بحران سوریه است.»
لزوم همکاری ایران در حل بحران سوریه تا کنون بارها از سوی آمریکا منتفی دانسته شده است. پیش از این نیز روسیه و همچنین کوفی عنان٬ میانجی سابق صلح سازمان ملل در امور سوریه٬ خواستار وارد کردن ایران در پروسه حل بحران سوریه شده بودند. امری که هر بار مخالفت آمریکا را به همراه داشت.
روز گذشته نیز همزمان با ورود بان کی مون به ایران یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا٬ ویکتوریا نولند٬ در جمع خبرنگاران گفت: «در مورد سوریه با بان کی مون موافقیم که ایران باید نقش ایفا کند. اما نقشی که ایران میتواند ایفا کند این است که از رژیم اسد فاصله گیرد و از فراهم آوردن حمایتهای مادی و تسلیحاتی و مشاورهای و چنین چیزهایی دست بکشد.» وی گفت این پیغامی است که آمریکا تمایل دارد همه شرکتکنندگان در اجلاس غیرمتعهدها به مقامات ایران منتقل کنند.
نولند گفت از بان کی مون انتظار میرود که نه تنها درباره پرونده هستهای ایران که درباره همه موضوعات نگرانکننده "نظیر ترور و حمایت ایران از رژیم اسد" سخن گوید.
انتقاد تند اسرائیل از کشورهای شرکتکننده در کنفرانس تهران
بانکی مون که بخاطر حضور خود در ایران به شدت از سوی اسرائیل مورد انتقاد قرار گرفته است به مواضع تند رهبر جمهوری اسلامی نسبت به اسرائیل انتقاد کرد. وی به طور مشخص از اظهارات اخیر خامنهای انتقاد کرد که اسرائیل را "غده سرطانی" خوانده بود که باید رفع شود. آقای بان همچنین از اظهارات احمدینژاد درباره هولوکاست انتقاد کرد. وی گفت که نسبت به این اظهارات "شدیدا معترض" است و افزود که «چنین اظهارات توهینآمیز و آتشافروزانهای قابل پذیرش نیست و باید از سوی همگان محکوم شود».
با وجود آنکه بان کی مون در تهران به صورت شفاف از اظهارات مقامات جمهوری اسلامی در قبال اسرائیل انتقاد کرد، مقاماتن این کشور همچنان نسبت به شرکتکنندگان در کنفرانس غیرمتعهدها در تهران خشمگین است. به گزارش خبرگزاری آلمان٬ بنیامین نتانیاهو٬نخستوزیر اسرائیل٬ روز چهارشنبه (۲۹ اوت / ۸ شهریور) شرکت نمایندگان بیش از ۱۲۰ کشور در اجلاس تهران را "رسوایی و لکهای برای انسانیت" نامید.
نتانیاهو گفت: «هفتاد سال پیش٬ شش میلیون نفر از مردم ما بر اثر قتل عام کشته شدند. جهان متعهد شد که "دیگر هرگز" چنین اتفاقی نخواهد افتاد.امروز بیش از ۱۲۰ کشور در تهران هستند٬ جایی که رژیماش هولوکاست را انکار میکند و خواستار محو اسرائیل است. این رژیمیست که شهروندان خود را سرکوب میکند٬ در سلاخی سوریهای بیگناه همکاری میکند و فریاد مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل سر میدهد.»
نخست وزیر اسرائیل افزود: «به نظر میرسد که بسیاری از اعضای جامعه جهانی هیچ چیزی نمیدانند. به نظر من این یک رسوایی و لکه برای انسانیت است.»
کنفرانس جنبش عدم تعهد از ۲۶ اوت (پنجم شهریور) در تهران آغاز شده و در روزهای ۳۰ و ۳۱ اوت (۹ و ۱۰ شهریور) در سطح سران ادامه خواهد یافت.