کارگران افغان، مقصران تازه در بروز بیکاری گسترده در ایران

پناهندگان افغان در یکی از اردوگاه های ایران

بهروز کارونی

آیا حضور کارگران خارجی به ویژه کارگران افغان در ایران، عامل بیکاری گسترده در این کشور است؟
 
به نوشته روزنامه دنیای اقتصاد، محمد رضا رحیمی، معاون اول رییس جمهوری اسلامی ایران، چنین اعتقادی دارد و گفته است: «قدرت‌های بزرگ، سه میلیون میهمان افغان را بر ما تحمیل کرده‌اند که اگر این تعداد افغان نباشند، آمار بیکاری کشور به صفر می‌رسد‌.» ‌
 
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، عبدالرضا شیخ الاسلامی، وزیر تعاون و کار و رفاه اجتماعی، نیز به این پرسش که آیا برنامه ای برای خروج اتباع افغانی و جایگزینی آنها با کارگران ایرانی وجود دارد، پاسخ داده است: «اشتغال به کار اتباع خارجی از جمله افغانستانی ها جز با تایید مراجع ذیصلاح قانونی، خلاف قانون است.»
 
بهروز خباز، فعال کارگری مقیم سوئد، درباره سخنان مطرح شده از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی ایران به رادیو فردا می‌گوید: «حکومت ایران با توجه به بحران گسترده بیکاری، این مسئله را در ذهن توده‌های نا آگاه مردم فرافکنی کرده و کاسه کوزه بحران بیکاری را بر سر شهروندان افغان خالی می‌کند.»
 
علی مبارکی، عضو اتحاد بین المللی در حمایت از کارگران ایرانی مقیم سوئیس، نیز در این باره به رادیو فردا می‌گوید: «سال ها است کارگران افغانی در ایران کار می‌کنند و زحمت می‌کشند؛ آن هم با کمترین حقوق و بدون هیچ مزایایی از جمله بیمه. جمهوری اسلامی از وجود اینها سود برده است، اول این که سخت‌ترین کارها را کارگر افغانی انجام می‌دهد در حالی که همین کار را اگر کارگر ایرانی با تشکیلات صنفی بخواهد انجام دهد مزایای بیشتری خواهد خواست و به چنین حقوقی راضی نخواهد بود. افغانی‌ها در بدترین شرایط همین کار سخت را انجام می‌دهند اما وقتی پای بعضی مسایل در میان می‌آید، برای انحراف افکار عمومی کارگران افغانی را جلو می‌اندازند. همچنین مشکلاتی که خود حکومت برای جامعه به وجود آورده است را به گردن این انسان‌های بیگناه می‌اندازند.»
 
در این میان، پروین محمدی، نایب رییس هیات مدیره اتحادیه آزاد کارگران ایران، در گفت و گو با سایت اتحاد این پرسش را مطرح کرده که آیا دو سال پیش که در خبرها اعلام شد حدود ۵۰ هزار کارگر در عسلویه بیکار شدند و هر روزه خبر بیکاری کارگران پیمانی پتروشیمی شنیده می شود، تقصیر کارگران افغان است و کارگران افغان جایگزین کارگران ایرانی در عسلویه شده اند؟
 
خانم محمدی افزود: آیا در صورت برگشتن میهمانان افغان، کارگران شهاب خودرو سر کارشان برمی گردند یا بلاتکلیفی کارگران مخابرات راه دور شیراز با ۲۶ ماه حقوق معوقه حل خواهد شد و یا مشکل کارگران صنایع فلزی ایران که ماه هاست حقوق دریافت نکرده اند و آینده شغلی شان مشخص نیست، حل خواهد شد؟
 
تشکل‌های غیر دولتی کارگری مانند اتحادیه آزاد کارگران ایران، اتحاد بین المللی در حمایت از کارگران در ایران و چند تشکل کارگری دیگر با انتشار بیانیه‌هایی نسبت به سخنان مقام های جمهوری اسلامی ایران واکنش نشان داده اند.
 
اتحادیه آزاد کارگران ایران با اشاره به انتساب مشکل بیکاری و ناهنجاری‌های شدید اجتماعی به کارگران و مهاجران افغان از طریق رسانه ها و بلندگوهای رسمی، نوشت: فقط همین مانده است تا گرانی سرسام آور مسکن و هزینه‌های زندگی نیز بر دوش این مهاجرین انداخته شود.
 
کمیته هماهنگی برای کمک به ایجاد تشکل های کارگری، انجمن برق و فلزکار کرمانشاه و چند تشکل دیگر کارگری نوشتند دستگاه‌های اجرایی با ترویج این ذهنیت دروغین که  دلیل اصلی بیکاری در ایران، وجود کارگران افغان و نیروی کار ارزان آنهاست، سعی در سرپوش گذاشتن بر روی مسایل حاد پیش آمده در جامعه دارند.
 
اتحاد بین المللی در حمایت از کارگران ایران و شورای پشتیبانی از مبارزات مردم در ایران نیز با برگزاری تجمعی در شهر تورنتو کانادا، حمایت خود را از کارگران و مهاجرین افغان در ایران را اعلام کردند.
 
همچنین ۴۰ تن از فعالان سیاسی و مدنی داخل ایران در بیانیه ای نوشتند: «دولت ایران که بنا بر وضعیت نامناسب و ویژه‌ اقتصادی به شدت تحت فشار نارضایتی‌های گسترده از سوی کارگران و مزدبگیران است، سعی می‌کند با مجرم و تبهکار جلوه دادن مهاجران، بار مسئولیت خود را در قبال این نابسامانی‌ها کاهش دهد.»
 
امضاکنندگان این بیانیه خواستار برچیده شدن هرگونه تبعیض و رفتار غیر انسانی از سوی حاکمیت و یا پاره‌ای از مردم با مهاجران افغان شدند.
 
با این همه برخی از تشکل‌های کارگری مواضع دیگری دارند. برای مثال، علیرضا محجوب، دبیر کل خانه کارگر و نماینده مجلس، با اشاره به این که ورود مهاجران بدون در نظر گرفتن ظرفیت بازار اشتغال داخلی صورت می‌گیرد، گفت: پس از مدتی با ماندگار شدن این مهاجران بسیاری از کارگران ایرانی شاغل در برخی از رشته‌های شغلی بیکار می‌شوند.
 
به گزارش خبرگزاری مهر، او خواستار آن شد که مجلس آینده  تنظیم و کنترل ورود نیروی کار خارجی را بر اساس توانایی‌ها و ظرفیت‌های بازار اشتغال داخلی تنظیم کند.
 
این گزارش همچنین حاکی است مجتبی مولیانی، رییس مجمع نمایندگان کارگران استان اصفهان، در مورد کارگران افغانی مقیم ایران در این استان گفته است: این کارگران با وجود سختی و مشقت کار ساختمان و دریافت دستمزد پایین و استفاده بیشتر کارفرمایان از این کارگران، مشکلاتی را برای کارگران ایرانی ایجاد کرده و فرصت‌های شغلی را از بین برده اند.
  
اما بهروز خباز، فعال کارگری مقیم سوئد، معتقد است: «آقای محجوب و خانه کارگر سال ها است محور شعارهایشان را بر این بنا کرده‌اند که مسئله بیکاری را با اخراج کارگران مهاجر حل کنند.»
  
به گفته این فعال کارگری، «خانه کارگر به رغم ادعایی که دارد مسئله کار و کارگر را از زاویه منافع سیاسی خود دنبال می‌کند و بیشتر بر کرسی‌های مجلس و قدرت معطوف است تا واقعیت‌های جاری کشور.»
 
در این میان، سایت «خبرآنلاین» با اشاره به این که چند هفته‌ای است شهروندان برخی محله‌های تهران با مشکل جمع آوری زباله‌ها مواجه شده‌اند، خبر داد: اداره اتباع خارجی نیروی انتظامی، کارگران خارجی فعال در حوزه خدمات شهری را که عمدتا مهاجران افغانی هستند جمع آوری کرده و به کمپ‌های ویژه انتقال داده است .
 
بر اساس این گزارش، به موجب قوانین جدید به کارگیری اتباع دیگر کشور‌ها بدون اخذ مجوزهای قانونی از مراجع ذی‌ربط ممنوع بوده و پلیس می‌تواند آنها را جمع آوری کند.
 
خبرآنلاین با اشاره به این که حدود ۳۰ هزار کارگر در بخش‌های فضای سبز و رفت و روب با شهرداری تهران همکاری می‌کنند، افزود: از این تعداد ۱۳ هزار تن را کارگران خارجی تشکیل می‌دهند.

 
 
اخبار

 
 
مسعود کاظم زاده، مدیر کل امور اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از اجرای مرحله دوم واگذاری سهام عدالت به کارگران فصلی و استخدامی در سال جاری خبر داد.
 
 
به گزارش خبرگزاری مهر، او گفت: همه کارگران باید از سهام عدالت برخوردار شوند.
 
 
                                               ***
 
 
داوود قادری، عضو شورای عالی اشتغال، اعلام کرد برای ایجاد دو میلیون و ۵۰۰ هزار اشتغال جدید در سال جاری تصمیم قطعی اتخاذ نشده است.
 
 
او به خبرگزاری مهر گفت: قرار است در نشست های آتی شورای عالی اشتغال سهم هر استان از اشتغال زایی در سال جاری تعیین و به استانداران جهت اجرا ابلاغ شود.
 
 
خبرگزاری مهر در این مورد نوشت: با وجود گذشت یک فصل از سال، دولت هنوز برنامه نهایی و عملیاتی اشتغال زایی را ارائه نکرده است.
 
 
                                               ***
 
 
غلامعلی قادری، مدیرکل اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اصفهان، گفت: ۹۰۰ هزار کارگر بیمه شده در استان اصفهان وجود دارد.
 
 
به گزارش خبرگزاری مهر، وی گفت: به صورت میانیگین۵۰ درصد جمعیت استان اصفهان، جمعیت کارگری هستند.
 
 
                                              ***
 
 
مجتبی مولیانی، رییس مجمع نمایندگان کارگران استان اصفهان، با اشاره به مصوبه دولت در سال‌های ۸۹ و ۹۰ در مورد بیمه کارگران ساختمانی گفت: باید هر ساله حدود ۲۰۰ هزار کارگر ساختمانی از تسهیلات بیمه تأمین اجتماعی استفاده کنند که هنوز دولت به وعده‌های خود عمل نکرده است.
 
 
به گزارش خبرگزاری فارس او خواستار پشتیبانی دولت از کارگران ساختمانی شد.
 
 
                                             ***
 
 
محمود مباحی، رییس شورای اسلامی شهر رشت، خواستار حذف خصوصی سازی در شهرداری رشت شد.
 
 
به گزارش خبرگزاری فارس، او گفت شرکت طرف قرارداد با سازمان پارک‌ها و فضای سبز به دلیل عمل نکردن به تعهداتش، جریمه نقدی شده و در مقابل از حقوق کارگران خود کاسته است.
 
 
آقای مباحی از شهردار رشت خواست تا موضوع را بررسی کند و اگر قرار است در حق کارگران شهرداری اجحاف شود، خصوصی ‌سازی در شهرداری را حذف کند.
 
 
                                             ***
 
 
سایت کلمه، نزدیک به میر حسین موسوی، در گزارشی در مورد وضعیت کارگران ایران بر ضرورت توجه بیشتر به منافع و خواست افشار تهی دست و زحمتکش جامعه با توجه به شرایط بحرانی اقتصاد کشور تاکید کرد.
 
 
سایت کلمه این موضوع را نیاز ضروری آن چه جنبش سبز نامید، دانست و افزود: توجه به این ضرورت با جمع آوری و نشر خبرهای کارگری، مقالات و نوشته‌های تحلیلی و تولیدات هنری در این حوزه و در نهایت با انتقال همه این تولیدات به میان مردم و شبکه های اجتماعی واقعی محقق خواهد شد.
 
 
                                            ***
 
 
سایت کلمه خبر داد ۵۰ تن از کارگران و پرسنل شرکت سیمین گهر بندرعباس در تیر ماه سال جاری اخراج شده اند.
 
 
بر اساس این گزارش، کارگران اخراجی که کار نگهداری و تعمیر تجهیزات بندری را برعهده داشته اند از اول سال جاری حقوقی دریافت نکرده بودند و شرکت در مجموع حدود یک و نیم میلیارد تومان به آنها بدهکار است.
 
 
                                            ***
 
 
سایت کلمه در گزارشی از بی توجهی مسئولان به مشکلات کارگران قراردادی و پیمانی انتقاد کرد و نوشت:  انگار گوش‌ مسئولان صدای خرد شدن استخوان های این کارگران را نمی شنود.
 
 
به نوشته این سایت، جامعه هر ساله شاهد گسترش روز افزون سوء استفاده کارفرمایان از کارگران قراردادی است. بر اساس این گزارش کارگران موقت علاوه بر دستمزد و مزایای بسیار پایین تر از کارگران دائمی، اولین قربانیان بحران های اقتصادی در کارخانه ها هستند و همواره در تهدید عدم تمدید قرارداد و اخراج به سر می برند.
 
 
                                             ***
 
 
علی اکبر عیوضی، مسئول کمیته مزد استان تهران، مطالب مطرح شده از سوی کارفرمایان در خصوص افزایش نیافتن دستمزد کارگران در سال آینده را غیر قانونی دانست.
 
 
به گزارش خبرگزاری ایلنا، وی با اشاره به این که بحران واحدهای تولیدی ارتباطی به کارگران ندارد، گفت: کارفرمایان باید مطالبات خود را از دولت طلب کنند نه از کارگران.
 
 
آقای عیوضی هزینه کارگران در قیمت تمام شده تولید را ۱۰ درصد اعلام کرد.
 
 
                                            ***
 
 
خبرگزاری ایلنا گزارش داد سه کارخانه نساجی در اصفهان طی سه ماه اخیر تعطیل شده اند.
 
 
بر اساس این گزارش به دلیل کمبود و گرانی مواد اولیه، فرسودگی ابزار تولید و همچنین هجوم کالاهای خارجی، دو هزار کارخانه نساجی در استان اصفهان و یکصد هزار کارگر این کارخانه ها در خطر تعطیل و بیکاری قرار دارند.
 
 
                                           ***
 
 
اسماعیل حق پرستی، دبیر اجرایی خانه کارگر تهران، نسبت به افزایش شکاف طبقاتی به تبع تورم ناشی از اجرای نادرست قانون هدفمندی یارانه‌ها هشدار داد.
 
 
او با تاکید بر این که بحران تورم به شدت گریبانگیر قشر محروم جامعه شده است، به خبرگزاری ایلنا گفت: بر خلاف آنچه تبلیغ می‌شود اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها نه تنها در وضعیت معیشتی کارگران بهبودی ایجاد نکرده، بلکه با افزایش هزینه‌ها خانواده‌های کارگری را با مشکلات غیرقابل تحملی مواجه کرده است.
 
 
اسماعیل حق پرستی مهمترین دغدغه پیش روی کارگران را افزایش چند برابری قیمت اجاره بهای مسکن ذکر کرد و گفت: افزایش قیمت مسکن و اجاره بها کمر کارگران را شکسته است.
 
 
                                         ***
 
 
شرکت مهندسی "خان گل" پیمانکار کارخانه فولاد زاگرس به ۳۵۰ کارگر تحت پوشش خود اعلام کرده است با پایان قرارداد یک ماهه این کارگران، قرارداد خود را با آنان تمدید نخواهد کرد.
 
 
به نوشته سایت اتحاد، متعلق به اتحادیه آزاد کارگران ایران، این کارخانه ۳۵۰ کارگر دارد که به استثنای تعداد انگشت شماری از آنان، همگی تحت پوشش شرکت پیمانکاری خان گل در این کارخانه مشغول به‌ کار هستند.
 
 
کارگران کارخانه فولاد زاگرس طی سال‌های گذشته با قراردادهای موقت سه ماهه مشغول به کار بودند، اما از اول سال جاری مجبور به ادامه کار با قرارداد یک ماهه شدند. این کارگران حدود ۱۰ سال سابقه کار دارند.
 
 
                                          ***
 
 
۳۰ نفر از کارگران رسمی سامانه حمل و نقل شهری استان تهران خواستار رسیدگی به دریافت ۱۰ درصد حق جذب در پرداخت حقوق ماهانه خود از شهرداری تهران شدند.
 
 
به گزارش خبرگزاری ایلنا، این کارگران در دیدار با قائم مقام شهردار تهران و مدیرعامل شرکت واحد، خواستار دریافت ۱۰ درصدی حق جذب و حق مسکن در پرداخت حقوق ماهانه خود همانند سایر زیر مجموعه های شهرداری تهران همچون آتش نشانی و تاکسیرانی تهران شدند.
 
 
در خرداد سال جاری جمعی از کارگران رسمی شرکت واحد با امضای طوماری خواستار دریافت ۱۰ درصد حق جذب در پرداخت حقوق ماهانه خود از شهرداری تهران شده بودند. گزارشی از نتیجه این دیدار منتشر نشده است.
 
 
                                         ***
 
 
علی دهقان نیا، عضو هیات مدیره کانون شوراهای اسلامی کار استان تهران، اعلام کرد: نرخ سبد هزینه یک خانوار کارگری بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است.
 
 
به گزارش خبرگزاری ایلنا، او گفت: دولت مدعی است توانسته قیمت ها را مهار کند اما به خاطر تغییر قیمت های ماه های گذشته، دستمزد کارگران فقط نیاز ۱۰ روز خانواده‌های آنان را تامین می‌کند.
 
 
وی افزود: بحران در واحدهای تولیدی گریبان کارگران واحدهای صنعتی را گرفته و بسیاری از آن‌ها چند ماه است که حقوق و دستمزد دریافت نکرده‌اند.
 
 
بر اساس این گزارش هم اکنون کارگران واحدهای نساجی، صنایع لبنی، قطعه سازی، مواد غذایی، صنایع فلزی و پیمانکاران صنایع برق ایران ماه هاست که برای دریافت مطالبات معوقه خود تلاش می‌کنند.
 
 
                                             ***
 
 
کارکنان مرکز اطلاعات تلفن ۱۱۸ شیراز دراعتراض به وضعیت شغلی شان یک هفته است که اعتصاب کرده اند.
 
 
به گزارش خبرگزاری ایلنا، بیش از ۱۰۰ نفر از کارکنان این مرکز برای چندمین بار در اعتراض به اخراج کارکنان، شرایط کاری نامناسب و شیوه جدید عقد قرارداد‌ها٬ روز یکشنبه در مقابل استانداری فارس تجمع کردند.
 
 
خبرگزاری ایلنا می گوید پیمانکارجدید این مرکز خواستار امضای قراردادی جدید با کارکنان است که بر اساس آن حقوق دریافتی کارمندان براساس میزان تماس‌های مردم با این مرکز تعیین خواهد شد، اما کارکنان می گویند با امضای قرارداد جدید ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان از میزان دریافتی آنها نسبت به قرارداد فعلی کسر می شود.
 
 
                                          ***
 
 
روزنامه کیهان خبر داد جمعی از کارگران کارخانه لوله سازی خوزستان در مقابل اداره کل تامین اجتماعی تجمع کردند.
 
 
به نوشته این روزنامه، یکی از کارگران این کارخانه با اشاره به این که مشکلات کارگران با گذشت چند سال هنوز به قوت خود باقی مانده است، گفت: بدهی این کارخانه به تأمین اجتماعی باعث شده که تأمین اجتماعی از فروردین ماه دریافت لیست بیمه امتناع کند.
 
 
کیهان اشاره کرد کارخانه لوله سازی خوزستان حدود ۴۰۰ کارگر رسمی و قراردادی دارد که قریب به سه سال است به دلیل غیرفعال بودن کارخانه، حقوق این مدت به آنها پرداخت نشده است.
 
 
                                           ***
 
 
جمعی از کارگران قراردادی نساجی «ایران برک» به پرداخت نشدن بخشی از حقوق معوقه اسفند و همچنین حقوق کامل فروردین‌ماه خود اعتراض کردند.
 
 
به گزارش خبرگزاری ایلنا، این کارگران نسبت به اعتصاب در این واحد تولیدی هشدار داده اند.
 
 
                                           ***
 
 
علی حق پرست،  نماینده کارگران اخراجی کارخانه ماه ماشین، گفت: با انحلال این کارخانه به بهانه رکود اقتصادی،۳۰ کارگر دائمی این واحد تولیدی اخراج شدند.
 
 
به گزارش خبرگزاری ایلنا او با اشاره به این که صاحبان کارخانه ماه ماشین تلاش کرده اند کارگران قراردادی را استخدام کنند، افزود: فعالیت این کارخانه نسبت به سال های گذشته بهتر بوده و سفارش کار بیشتری نیز داشته است.
 
 
                                         ***
 
 
برنامه نظارت بر حمایت از مدافعان حقوق بشر ایران خواستار آزادی رضا شهابی، عضو هیات مدیره سندیکای کارگران شرکت واحد اتوبوس رانی تهران و سایر فعالان کارگر زندانی شد.
 
 
آقای شهابی در دادگاه تجدیدنظر به ۶ سال زندان، ۵ سال محرومیت از فعالیت های سندیکایی و پرداخت ۷۰ میلیون ریال جریمه نقدی محکوم شده است.
 
 
او که در خرداد سال ۸۹ بازداشت شد، در بند ٣۵۰ زندان اوین به سر می‌برد.

                                           ***
 
 
چهار تن از فعالان کارگری زندانی، بازداشت فعالان کارگری را محکوم کردند و خواستار آزادی آنان شدند.
 
 
به نوشته سایت اخبار روز، شاهرخ زمانی، محمد جراحی، غلامرضا غلامحسینی و محمد اشرفی این خواسته ها را در پی بازداشت دهها فعال کارگری در کرج در روز ۲۶ خرداد اعلام کردند. در حال حاضر، دو تن از این فعالان کارگری همچنان زندانی اند.
 
 
                                           ***
 
 
کمیته هماهنگی برای ایجاد تشکل کارگری، اتحادیه آزاد کارگران ایران و اتحاد بین المللی در حمایت از کارگران در ایران با انتقاد از حکم صادر شده علیه رضا شهابی، خواستار آزادی او و سایر فعالان کارگر زندانی در ایران شدند.
 
 
اتحادیه آزاد کارگران ایران در بیانیه ای به این مناسبت همچنین خواستار پایان داده شدن به بازداشت و تعقیب قضایی کارگران معترض و دیگر فعالان اجتماعی شد.
 
 
اتحاد بین المللی در حمایت از کارگران در ایران نیز نوشت که صدور احکام زندان در عقب راندن جنبش کارگری نتیجه ای نخواهد داشت و نمی تواند نمایندگان و فعالان جنبش کارگری را به سکوت و تمکین وادارد.
 
 
پای صحبت شنوندگان
 
 
یکی از شنوندگان کارنامه نوشته است: مشکل کشور بیکاری است و زمانی که کارفرما جمعیت بزرگ بیکاران را پشت درهای کارخانه می بیند، یقین پیدا می کند هر شرطی که بگذارد باز هستند بیکارانی که برای کار کردن سر و دست می شکنند.
 
 
او همچنین اشاره کرده که اجرا نشدن قانون کار و مقابله حکومت با نمایندگان کارگران و سندیکاهای کارگری به زیان کارگران تمام شده است.
 
آشنایی با قانون کار
 
 
ﻣﺎده ۸۳ قانون کار می گوید: ارﺟﺎع ﻫﺮ ﻧﻮع ﮐﺎر اﺿﺎﻓﯽ و اﻧﺠﺎم ﮐﺎر در ﺷﺐ و ﻧﯿﺰ ارﺟﺎع ﮐﺎرﻫﺎی ﺳﺨﺖ و زﯾﺎن آور وﺧﻄﺮﻧﺎک و ﺣﻤﻞ ﺑﺎر ﺑﺎ دﺳـﺖ ﺑـﯿﺶ از ﺣـﺪ ﻣﺠﺎز و ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎﯾﻞ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، ﺑﺮای ﮐﺎرﮔﺮ ﻧﻮﺟﻮان ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ.