فارسی حرف زدن دلیل نفروختن محصولات اپل به افراد نیست
سام فرزانه
بیبیسی واشنگتن
ترکش تحریم های آمریکا علیه ایران به دختری ایرانی تبار در ایالت جورجیای آمریکا هم برخورد کرد. دختری ۱۹ ساله که می خواست یک دستگاه آیپد بخرد، با این جمله فروشنده آمریکایی روبه رو شد: "کشور ما با کشور شما ارتباط خوبی ندارد و برای همین نمی توانیم به شما آیپد بفروشیم."
این در حالی است که وزارت دارایی آمریکا می گوید صرف فارسی زبان بودن و ایرانی بودن دلیل نمی شود که کسی نتواند از اپل یا هر فروشگاه دیگری در آمریکا خرید کند. البته "مادامی که این وسیله در ایالات متحده آمریکا مورد استفاده قرار بگیرد."
سحر ثابت، در آمریکا متولد شده و حتی در مخیلهاش هم نمی گنجید که روزی در کشوری که خانه اوست، کسی او را از خریدن جنسی که در فروشگاه است منع کند.
او دوباره به فروشگاه باز می گردد و این بار مدیر فروشگاه به او دستورالعملی را نشان می دهد که می گوید بر اساس آن نمیتوانند به او و شوهر خاله اش آیپد بفروشند.
"دوباره از مغازه بیرون رفتم و از توی مرکز خرید به فروشگاه اپل زنگ زدم و گفتم که من شهروند آمریکا هستم و می خواهم که یک دستگاه آیپد بخرم." سحر با ناباوری می گوید: "تلفن را روی من قطع کردند."
ماجرا از این جا شروع می شود که سحر و شوهرخالهاش آیپدی که می خواهند بخرند را انتخاب می کنند و وقت پول دادن که میرسد، سحر به فارسی از شوهر خالهاش قیمت را میپرسد.
فروشنده که منتظر گرفتن پول بود، زبانی ناآشنا را می شنود و از او می پرسد که آنها چه زبانی حرف می زنند: "گفتم فارسی. گفتم ما ایرانی هستیم."
"ما ایرانی هستیم" انگار که این جمله باطلالسحرش باشد که با گفتنش از باشگاه دارندگان آیپد اخراج میشود.
اجرای بلامنازع قانون؟
سحر به ایرانی بودن خود افتخار می کند. در گفتگویی که با پدرش رضا ثابت داشتم، گفت که در خانه آنها فارسی حرف زدن یک قانون است. برای همین شاید عجیب نباشد که سحر با افتخار و در جواب فروشنده گفت که ایرانی است.
هستند مهاجرانی که ملیت خود را به سختی به دیگران می گویند و سعی می کنند که آن را پنهان کنند. مهاجرانی هم هستند که سخت می شود فهمید از کجا هستند. مثلا آنها که عربی حرف می زنند یا آنها که زبان مادریشان اسپانیایی است.
در دستورالعمل شرکت اپل آمده بود که فروش محصولات این شرکت به کوبا هم ممنوع است. سحر می گوید: "اما کسی متوجه نمی شود که چه کسی کوبایی است. چون خیلی های دیگر هم اسپانیایی حرف می زنند."
بعد به شرکت اپل تلفن می کند و ماجرا را برایشان شرح می دهد. آنها عذرخواهی می کنند و به او توصیه می کنند که آیپد را اینترنتی بخرد تا مجبور نباشد با کارکنان فروشگاه مواجه شود.
آیا این برایش کافی بود؟ نه.
سحر می خواهد که وکیل شود. او گفت که می خواهد "چیزهایی را در کشور (آمریکا) بهتر کند."
گام اولش هم این بود که این ماجرا را به شبکه خبری محلی اطلاع دهد.
گزارشگر شبکه محلی به سوژه علاقهمند می شود و گزارشی می سازد که صدایش به گوش بسیاری در آمریکا می رسد.
از جمله به شورای ملی ایرانیان آمریکایی، نایاک. نایاک در این خصوص بیانیه ای می دهد.
تحریم های کشورهای غربی علیه ایران، صادرات را به این کشور با مشکلات جدی روبهرو کرده است. حتی برای کالاهایی مصرفی و دم دستی مانند تلفن همراه یا آیپد.
جمال عبدی از شورای ملی ایرانیان آمریکایی می گوید: "من با این تحریمها مخالفم. برای اینکه مردم ایران باید بتوانند آزادانه با تلفن حرف بزنند."
آقای عبدی می گوید: "آنقدر تحریم ها، گسترده هستند که حالا آمریکاییهای ایرانیتبار و ایرانیانی که با ویزا در این کشور هستند را هم تحت تاثیر قرار می دهد."
به گفته او قانون های تحریم علیه ایران "آنقدر گنگ هستند" که شرکتهایی مانند اپل از آنها بیش از حد استفاده می کنند.
به گفته آقای عبدی، سحر و آدم هایی مانند او هدف تحریم ها نبوده اند و این اتفاق از آثار تحریم های گسترده علیه ایران است.
در توضیح موضع دولت آمریکا، جان سالیوان، از سخنگویان وزارت دارایی این کشور به بیبیسی فارسی چنین گفت: "هیچ دستورالعمل یا قانونی از سوی دولت آمریکا به شرکت اپل و شرکت هایی مانند اپل ابلاغ نشده که بنا به آن بتوانند مانع از فروش محصولاتشان به کسانی، از جمله فارسی زبانان و ایرانیانی شوند که می خواهند از آنها در ایالات متحده استفاده کنند."
شرکت اپل هنوز به این ماجرا واکنشی نشان نداده است.
ترکش
با این همه یک وکیل که در زمینه تحریم های ایران تحقیق کرده است، می گوید چنین اتفاق هایی می تواند روی دهد.
فرهاد علوی می گوید: "بنا به قانون تحریم ها، شرکت ها وظایفی دارند حالا تا چه حدی بخواهند وظایف را انجام دهند و از خریدار سوال کنند، وابسته است به خود شرکت و ریسکی که می خواهند بپذیرند."
گاهی برخی از کارمندان دوست دارند که مو را از ماست بیرون بکشند. حتی اگر به قیمت از دست دادن یک مشتری تمام شود یا به قیمت دردسری رسانه ای برای آن شرکت.
در گفتگویی که با یکی از کارمندان شرکت اپل داشتم او گفت که تا کنون از کسی نپرسیده که از کجا می آید.
تحریم های ایران در حال افزایش است. به نظر می رسد که هرچند کشورهای غربی به "هوشمند" بودن تحریم هایشان معتقدند اما ممکن است که افراد، هرچند که در ایران هم نباشند، به عواقب این تحریم ها دچار شوند. مثل ماجرای دختری در جورجیا که با شوهرخالهاش برای خرید آیپد به فروشگاه اپل رفته بود.