عمادی: چین برای تحریم نفت ایران خواهان امتیازهای سنگین از آمریکاست

جمشید زند

یک هفته پیش از برگزاری دور جدیدی از مذاکرات هسته ای بین ایران و گروه ۵ +۱در مسکو، آمریکا اعلام کرد که هفت کشور دیگر از جمله هند و ترکیه از تحریم های یک جانبه آن کشور علیه جمهوری اسلامی معاف شده اند.

پیش از این ۱۰ کشور اروپایی و ژاپن از این تحریم ها معاف شده بودند. این کشورها به دلیل کاستن از حجم خرید نفت از ایران توانسته اند از لیست کشورها و شرکت های مورد تحریم خارج شوند. اما چین که بزرگترین مشتری نفت ایران است هنوز نتوانسته که از لیست تحریم ها و مجازات های احتمالی خارج شود.

مهرداد عمادی ، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در آغاز گفت و گو با رادیو فردا می گوید که معاف شدن هفت کشور از تحریم ها به ایران فرصت می دهد تا جهت حل مسائل مربوط به برنامه هسته ای و تحریم های ناشی از آن تلاش کند.

مهرداد عمادی: این دولت ها قبلا به وزارت خزانه داری آمریکا تقاضا داده بودند که اگر مدت زمانی به ما داده شود، ما حاضریم به طور پله ای خرید نفت مان را کم کنیم. اینها خرید نفت شان را کم کردند و از آن جایی که خزانه داری و وزارت خارجه آمریکا هیچ وقت نمی خواهند حالت تخاصمی با متحدین و شرکای تجاری خود ایجاد کنند، این مسئله را پذیرفتند چون راه میانه خوبی بود.
در عین حال به ایران این خبر را داد که اگر شما با ما همکاری کنید، باز یک پنجره زمانی برای چند ماه وجود خواهد داشت تا بتوانید نفت تان را بفروشید حالا به صورت کاهش یافته، ولی امکان ادامه اش هنوز هم وجود دارد تا به یک ارزیابی مجدد برسید.

در عمل، این موضوع مقداری دست ایران را باز خواهد گذاشت برای به دست آوردن ارز بین المللی به جای فروش نفت به صورت پایاپای، که برای اقتصاد ایران گام مثبتی است.

در حقیقت ما از این مسئله به عنوان یک دوره انتقالی از خرید آزاد نفت ایران به دوره ای که خرید نفت از ایران ماه به ماه کاهش خواهد یافت یاد می کنیم.
این دوره انتقالی به نظر من شاید یکی از آخرین فرصت هایی خواهد بود که ما بتوانیم بن بستی را که در ایران ایجاد شده است از نو برگردانیم و سعی کنیم مشکلاتی که داریم را به شکل سازنده حل کنیم.

در غیر این صورت من فکر می کنم از اواخر ماه دسامبر که فرا خواهد رسید، فروش نفت ایران به این کشورها کمتر از ۵۰ درصد آن چیزی خواهد شد که در ماه آوریل بوده است.

آقای عمادی، چرا چین که یکی از بزرگترین مشتریان نفت ایران است و خرید نفت از ایران را هم کاهش داده شامل این معافیت ها نشده است؟

به خاطر دو مسئله است. نخست اینکه چینی ها نگفته اند که حاضرند خرید نفت شان از ایران را کم کنند و در حقیقت یکی از شرکت های بزرگ چینی از حوزه نفت پارس جنوبی به خاطر همین تحریم ها کنار کشید.

اما چینی ها در مقابل همکاری با تحریم های ایران خواهان امتیازهایی شده اند که پرداخت این امتیازها هم برای اتحادیه اروپا و هم برای ایالات متحده آمریکا بسیار سنگین بود.

مقداری از این امتیازات به دسترسی به منابع تکنولوژیک باز می گشت که اینها از نظر دفاع امنیتی برای غرب اهمیت استراتژیکی دارد و در این مورد غرب راضی نشد.

در مرحله دوم، کاری که چین داشت انجام می داد و غرب آن را با کمی تاخیر متوجه شد این بود که چین از عدم همکاری در چهارچوب تحریم ها استفاده کرد برای بستن یک قرارداد با روسیه در چهارچوب همکاری شانگهای که بر اساس آن، یک سبد جدید ارزی ایجاد کنند که ۸۰ درصد این سبد به یورو و ۲۰ درصد آن روبل خواهد بود و این سبد را جانشین و رقیب دلار کنند. یکی از شرایط شان هم این بود که هر دو کشور- یعنی هم چین و هم روسیه- از طرف های تجاری خودشان درخواست کنند که دیگر از دلار استفاده نکنند بلکه از این سبد استفاده کنند.

این مسئله هم در وال استریت و هم در بانک فدرال آمریکا ایجاد نگرانی کرد که به صورت تخاصمی دارد یک ارز موازی ایجاد می شود و مثل یورو نیست که رقابت بین المللی داشته باشد، بلکه یک بعد سیاسی خیلی سنگینی دارد.

قرار است از روز یازدهم تیرماه اتحادیه اروپا تحریم نفت ایران را به طور کامل اجرا کند. به نظر شما چقدر احتمال دارد که این اتحادیه تحریم نفت ایران را به تعویق بیاندازد و یا اینکه به شرکت های بیمه اجازه بدهد که صادرات نفت ایران را بیمه کنند؟

این تصمیم و جهتی که اتحادیه از همان زمان برای مدیریتش نشان خواهد داد، برای ایران خیلی مهم خواهد بود. اتفاقی که در عمل رخ داده این است که پیشنهاداتی در سطح اتحادیه اروپا مطرح شده است و منجمله یکی از آنها این است که در حد محدود، ادامه خدمات بیمه برای نفتکش هایی که نفت ایران را حمل می کنند، میسر شود و این حداقل تا نوامبر ۲۰۱۲ خواهد بود.

این باز یک پنجره زمانی ایجاد خواهد کرد برای ایران تا به این کشور نشان داده شود که هنوز امکان همکاری و همگامی برای مدیریت مشکلاتی که الان روی میز است در چهارچوب آژانس وجود دارد. یعنی در حقیقت در را به کلی نبسته اند.

در این چهارچوب من تصور می کنم دو پیام خواهیم دید. یکی این که این تحریم ها جدی است و مدیریت خواهد شد، و دیگر اینکه ممکن است یک سری خدمات محدود به ایران ارائه شود.

اما این احتمال را که اتحادیه بخواهد این را به تعویق بیاندازد و یا اینکه بعضی کشورها را بدون اینکه نقطه پایان بگذارد، از این قاعده استثنا کند، بسیار کمرنگ می بینم. به خصوص با وجود صحبت هایی که این هفته در اتحادیه انجام شده که مدیریت بعدی باید چه سیاست هایی در پیش بگیرد.

این طور به نظر می رسد که این تحریم ها اجرا خواهد شد. شکست یا موفقیت مذاکرات مسکو که قرار است هفته بعد برگزار شود چه تاثیری بر روی تصمیم اتحادیه اروپا در زمینه تحریم کامل نفت ایران خواهد گذاشت؟

همواره به ما و همه دفاتر کشورهای اتحادیه اروپا و حتی دفتر خانم اشتون منتقل کرده اند که سرخط تمام نگرانی ها- چه حل شدنش و چه پر رنگ شدنش- ناشی از ارزیابی آژانس است. اگر در گردهمایی مسکو شرایطی ایجاد شود که خواسته های آژانس در آنجا به طور شفاف مشخص شود و معلوم شود که آن خواسته ها پذیرفته شده است و مهر تاییدی هم از خود دفتر آقای خامنه ای داشته باشد، شاید مشکلات کمی حل شود ولی اگر این اتفاق نیافتد من تصور می کنم که به سرعت به سمت اجرای تحریم های جدید گام برخواهیم داشت.

چیزی که شاید کمتر در طول این سه هفته مطرح شده این است که تحریم های بیشتری هم در حال ارزیابی هستند. هم در واشینگتن و هم در کنگره و هم در اتحادیه اروپا که اگر آنها اعمال شوند نتیجه اش نیمه فلج کردن اقتصاد ایران نیست بلکه فلج کردن کامل اقتصاد ایران است.

در این چهارچوب من تصور می کنم که ما باید به مسکو به این صورت نگاه کنیم که این یک پنجره ای است که اگر آن پنجره را باز نکنیم برای داد و ستد پیام ها و تصمیم های مثبت اجرایی، من واقعا باور دارم که ما شاهد و دچار یک خفقان تجارت خارجی از نظر اقتصاد خارجی خواهیم شد.