نمایشگاه کتاب تهران؛ هر سال دریغ از پارسال
دومین جمعه‌ی ۲۵مین نمایشگاه کتاب تهران در حالی به پایان رسید که مسئولان از بیماران قلبی- دیابتی خواسته بودند به نمایشگاه نروند. در نه روز گذشته ۹ غرفه بسته و به تعدادی از ناشران تذکر داده شده است.
نمایشگاه کتاب تهران به پایان کار خود نزدیک شده است. صبح جمعه، ۲۲ اردیبهشت احمد کمالی‌نژاد، مدیر کمیته‌ی ناشران داخلی نمایشگاه کتاب از بسته شدن ۶ غرفه به دلیل آنچه برخی تخلفات عنوان شده خبر داد. یک روز پیش از آن بهمن دری رئیس نمایشگاه از بسته شدن سه غرفه‌ی ناشران خارجی خبر داده بود.
تعلیق ناشران، "کتاب‌های ضاله"
بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران کار خود را ۱۳ اردیبهشت و در روزهایی آغاز کرد که خبر تعلیق فعالیت دو ناشر معتبر و فعال غیر دولتی (نشر چشمه و نشر ثالث) و افزایش محدودیت‌ها در محافل فرهنگی کشور دهن به دهن می‌گشت؛ خبرهایی که از افزایش فشارها و محدودیت‌ها حکایت داشت.
۱۶۳ نویسنده و مترجم نهم اردیبهشت در نامه‌ای به محمد حسینی وزیر ارشاد از او خواسته‌اند «در این وضعیت که صنعت نشر کشور هر روز ضعیف‌تر از گذشته شده و تیراژ کتاب‌ها به پایین‌ترین حد خود در این سال‌ها رسیده است، ترتیبی اتخاذ کنند تا تعلیق‌ها برداشته شود و ناشران با همان روال سابق به کارشان ادامه دهند.»
بسیاری از کتاب‌ها به‌رغم مجوز از وزارت ارشاد در نمایشگاه جایی ندارند.
یک روز پس از آغاز نمایشگاه سایت خبری کلمه از ابلاغ فهرستی از کتاب‌های ممنوعه به نهادهای دولتی خبر داد که عنوان "کتب ضاله ۱۳۹۰" را بر خود داشت. این فهرست شامل ۲۵۰ کتاب از آثار افرادی از جمله ابراهیم نبوی، محسن کدیور، پائولو کوئیلو، اکبر گنجی، مسعود بهنود، ماشاالله آجودانی و هاشم آغاجری می‌شود که عرضه‌ی آنها در نمایشگاه مجاز نیست.
کتاب‌های جمع‌آوری شده از نمایشگاه
کتاب‌هایی که ضاله معرفی شده‌اند همه دارای مجوز انتشار از وزارت ارشاد هستند، اما به روال سال‌های اخیر داشتن مجوز انتشار تنها شرط عرضه‌ی کتاب در نمایشگاه نیست. وزیر ارشاد معتقد است: «هر کس نمی‌‌تواند هر کتابی را به نام فکر و اندیشه در نمایشگاه عرضه کند.» در ۹ روز گذشته بیش از ۲۰۰ کتاب از نمایشگاه جمع‌آوری شده که ۱۲۰ عنوان آن مربوط به کتاب‌های بخش ناشران خارجی بوده است.
بهمن دری علت جمع‌آوری کتاب‌های بخش خارجی را دلیل‌هایی چون "تبلیغ وهابیت"، "جعل نام خلیج فارس" و "مسائل غیر اخلاقی" عنوان می‌کند. او ۲۱ اردیبهشت به رغم جلوگیری از عرضه‌ی کتاب برخی از نویسندگان ایرانی در گفت‌وگو با خبرنگاران مدعی شد: «ما با نام پدید‌آورنده یا ناشر کاری نداریم، کتابی که دارای مجوز است و از سال ۱۳۸۸ به بعد منتشر شده است، می‌تواند در نمایشگاه عرضه شود و کسی حق برخورد با آن را ندارد.»
۱۰ ایستاگاه ثابت پلیس در نمایشگاه
بازدیدکنندگان از نمایشگاه بیست و پنجم می‌گویند جو پلیسی و امنیتی نمایشگاه به نسبت سال‌های گذشته تشدید شده است. مسئولان نیروهای انتظامی این موضوع را تایید میکنند و ادعا دارند حضور چشمگیر پلیس باعث کاهش جرایم روی داده در نمایشگاه در مقایسه با سال گذشته شده است. بنابر گزارش‌ها امسال ۱۰ ایستگاه پلیس به صورت ثابت در نمایشگاه دایر شده است.
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ۲۲ اردیبهشت از قول ناصر زنگنه، فرمانده نیروهای انتظامی مستقر در نمایشگاه کتاب نوشت: «نیروی انتظامی تهران بزرگ با توجه به حساسیت نمایشگاه کتاب به عنوان یک رویداد بزرگ فرهنگی کشور، از تمامی ظرفیت‌های خود اعم از پلیس‌های تخصصی، آگاهی، راهور، گشت‌های ارشاد و امنیت اخلاقی برای برقراری نظم و امنیت در نمایشگاه استفاده می‌کند.»
ناصر زنگه همچنین گفته است: «در روز گذشته و امروز(جمعه) انتظار بیشترین حجم بازدیدکننده را داشتیم. به همین دلیل تعداد نیروهای پلیس نمایشگاه را در بخش‌های مختلف از جمله گشت امنیت اخلاقی، آگاهی و پلیس راهور را به دو برابر افزایش داده‌ایم.»
"بازدیدهای بی‌نتیجه از علت‌های ازدحام"
مسئولان می‌گویند استقبال از نمایشگاه امسال بیشتر بوده و شمار بازدیدکنندگان در روز جمعه از مرز پنج میلیون نفر گذشته است. خبرگزاری مهر در گزارشی چگونگی به دست آمدن این آمار را مبهم عنوان می‌کند و می‌نویسد: «صاحبنظران مسائل فرهنگی، بازدید انبوه مردم را دلیلی بر اعتبار نمایشگاه نمی‌دانند و بعضاً از خود و دیگران می‌پرسند: با این استقبال از نمایشگاه کتاب به عنوان مهم‌ترین رویداد فرهنگی، چرا آمار و سرانه مطالعه در کشور ما اینقدر پایین است و شمارگان کتاب، به زحمت و زور به اعدادی مثل ۱۵۰۰ نسخه می‌رسد؟»
جواد محقق، نویسنده‌ی ادبیات کودکان در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر علت ازدحام در نمایشگاه را خرید کتاب‌های درسی و "بازدیدهای بی‌نتیجه" عنوان می‌کند. او پیشنهاد می‌کند به منظور کاهش ازدحام برای ورود به نمایشگاه ورودیه بگیرند و "بخش ناشران دانشگاهی و کمک‌آموزشی از بخش کتاب‌های عمومی نمایشگاه جدا شود."
بهمن دری با این پیش‌بینی که سه روز آخر نمایشگاه تراکم جمعیت زیاد باشد به کسانی که به بیماری‌های قلبی و دیابت مبتلا هستند توصیه کرده بود در این روزها به نمایشگاه نروند. ظاهرا به همین علت دومین و آخرین جمعه‌ی نمایشگاه تا ساعت‌های اولیه‌ی بعد از ظهر خلوت‌تر از معمول بود. به گزارش خبرگزاری‌ها با افزایش شدید جمعیت در شامگاه جمعه مسئولان مجبور به تمدید ساعت بازدید شدند. ۲۵مین نمایشگاه کتاب تهران عصر شنبه ۲۳ اردیبهشت به کار خود پایان می‌دهد.