مصاحبه پیش از اعدام ؛ پربیننده ترین برنامه تلویزیونی چین

جیمز جونز

بی بی سی 

هر هفته میلیون ها نفر در استان هنان در چین پای تلویزیون می نشینند تا برنامه مصاحبه با محکومان به اعدام را تماشا کنند.

این برنامه شامل گفتگویی است با فرد محکوم، پیش از اجرای حکم اعدام.

هر دوشنبه صبح، دینگ یو، مجری برنامه و همکارانش برای تهیه برنامه آن هفته، گزارش های دادگاه ها را بررسی می کنند. آنها باید به سرعت این کار را انجام دهند زیرا در بعضی از موارد زندانی ها تنها هفت روز بعد از صدور حکم اعدام می شوند.

به چشم غربی ها، این کار ممکن است به عنوان "سوء استفاده" از موقعیت فرد محکوم تلقی شود اما دینگ موافق نیست. او می گوید: "بعضی از تماشاچیان ممکن است فکر کنند این بی رحمی است که با فردی که قرار است اعدام شود مصاحبه کنید اما درست برعکس است، آنها می خواهند که همه حرف هایشان شنیده شود."

وی به نقل از یکی از مجرمان گفت: "من واقعا خوشحالم که بسیاری از چیزهایی که در قلبم نهفته بود را با شما در میان گذاشتم. در زندان کسی نبود تا بتوانم با او در مورد اتفاقات گذشته حرف بزنم."

"مصاحبه پیش از اعدام" برای اولین بار در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۶ از شبکه "حقوقی هنان" یکی از سه هزار شبکه تلویزیونی دولتی در چین پخش شد. دینگ از آن پس هر هفته با یک نفر مصاحبه کرده است.

دست اندرکاران این برنامه می گویند که "هدف از آن" پیدا کردن پرونده هایی است که بتواند درس عبرتی برای دیگران شود. شعاری که در ابتدای هر برنامه پخش می شود از ذات انسانی می خواهد که بیدار شود و "ارزش زندگی را دریابد".

در چین ۵۵ جرم از جمله قتل، شورش مسلحانه، رشوه دادن و قاچاق، دارای مجازات اعدام است. اخیرا ۱۳ جرم دیگر از جمله عدم پرداخت مالیات بر ارزش افزوده و تقلب های اعتباری از فهرست جرائمی که حکم اعدام را در بر دارند حذف شده است.

این اولین بار بود که خانم یو با مردی که خود به همجنسگرایی اذعان داشت، ملاقات کرد

البته "مصاحبه قبل از اعدام" تنها به پرونده قتل های خشونت آمیز توجه نشان می دهد.

دینگ هیچگاه با زندانیان سیاسی که جرمشان زیر سوال است مصاحبه نکرده است. رضایت دادگاه عالی در هنان برای انجام هر یک از مصاحبه ها لازم است.

دینگ به گروه مستندسازان بی بی سی گفت که بدون رضایت دادگاه این برنامه فورا متوقف می شود.

این برنامه که هر شنبه شب پخش می شود، پربیننده ترین برنامه در استان هنان است. نزدیک به ۴۰ میلیون نفر از جمعیت ۱۰۰ میلیونی این استان تماشاچی این برنامه اند.

دینگ یو که تاکنون بیش از ۲۰۰ مصاحبه انجام داده، تبدیل به یک ستاره تلویزیونی شده است.

دینگ می گوید: "من برای آنها متاسفم ولی با آنها احساس همدردی نمی کنم. آنها باید بهای اشتباهات خود را پس دهند. حقشان است."

بسیاری از پرونده هایی که در برنامه به آنها پرداخته شده انگیزه مالی داشته و به ویژه یکی از آنها در ذهن خانم یو نقش بسته است.

مجرمان دختر و پسری جوان بودند که به تازگی فارغ التحصیل شده و با هم دوست بودند.

آنها نقشه دزدی از خانه مادر بزرگ و پدر بزرگ دختر را داشتند اما هنگام دزدی اتفاقاتی افتاد که انتظارش را نداشتند و پسر ۲۷ ساله سرانجام مادربزرگ و پدربزرگ دختر را کشت.

دینگ می گوید: " آنها خیلی جوانند. هنوز هیچ چیز از دنیا ندیده اند، از زندگی و کار و تشکیل خانواده لذت نبرده اند. آنها راه غلطی را انتخاب کردند و باید با جانشان بهای آن را بپردازند.

اما بعد از این همه مصاحبه کمتر چیزی باعث تعجب دینگ می شود.

"من با کسانی مصاحبه کرده ام که از آن دو جوان هم جوان تر بودند؛ ۱۸ ساله. این حداقل سن اعدام است.

همجنسگرایی هنوز تابوی بزرگی در چین محسوب می شود و وقتی که در ۲۰۰۸ این برنامه پرونده بائو رانتینگ، مردی همجنسگرا که مادر خود را به قتل رسانده بود را پوشش داد، محبوبیت برنامه کم شد.

این اولین بار بود که خانم یو با مردی که خود به همجنسگرایی اذعان داشت، ملاقات کرد.

دینگ گفت: "من هیچوقت از نزدیک با مردی همجنسگرا ملاقات نداشته ام و واقعا نمی توانستم شیوه زندگی، اعمال و کردار او را بپذیرم."

"با آنکه مرد بود، با لحنی بسیار زنانه از من پرسید از حرف زدن با من معذب می شی؟ من واقعا معذب شده بودم."

آنها سه برنامه دیگر در مورد بائو رانتینگ درست کردند و او را تا روز اعدام در نوامبر ۲۰۰۸ دنبال کردند.

خانم دینگ گفت: "او در یکی از دیدارهایمان از من پرسید، آیا به بهشت می روم؟"

او در حالی که این جملات را به یاد می آورد گفت: "من شاهد گذار زندگی و غلبه مرگ هستم."

بائو رانتینگ را در یک کامیون سر باز گذاشتند و او را در راه زندان به مقر اعدام، به نمایش گذاشتند. این سنت قدیمی در چین ممنوع شده است اما قانون همیشه رعایت نمی شود.

قاضی لویی ونلینگ که از نزدیک با برنامه سازان کار می کند می گوید که سیستم حقوقی چین در حال تغییر و تحول است.

سیاست های کنونی در چین عبارتند از "کمتر کشتن و احتیاط کردن" و "ترکیب کردن ملایمت و ارفاق با سخت گیری."

به گفته او: "این یعنی اگر پرونده جای آسان گیری دارد، ارفاق کنید و اگر باید سخت گیری شود پس سخت ترین مجازات را قائل شوید."

دینگ اخیرا با وو ین ین، مادر جوانی مصاحبه داشت که شوهرش را پس از تحمل سال ها آزار، به قتل رسانده بود.

وی در ابتدا محکوم به مرگ شد اما از ۲۰۰۷ همه احکام اعدام باید توسط دادگاه عالی تایید شوند. در این مورد تحمل آزار از سوی این زن جوان، شرایط ارفاق را فراهم آورد.

سرانجام حکم اعدام وی لغو شد و در صورتی که به رفتار خوب در زندان ادامه دهد، پس از دو سال آزاد خواهد شد.

دینگ همراه دختر وو برای ملاقاتش به زندان رفت و شاهد دیدار دردناک این مادر و دختر بود.

قاضی پن، یکی از قضات لیبرال چین و سایر شخصیت های ارشد در نظام حقوقی این کشور، اصلاحاتی به مراتب گسترده تر را برای آینده پیش بینی می کنند.

او در این باره گفت: "جان یک نفر را در یک چشم به هم زدن می گیرند. این نیز بی رحمانه است. یعنی اقدامی شرورانه را با اقدامی شرورانه تر پاک می کنند. "

وی در ادامه گفت: "از آنجایی که حکم اعدام برای مجرمان، خود یک اقدام وحشیانه است، پس باید آن را لغو کنیم اما فکر نمی کنم کشور ما آماده آن باشد. اما خوب است که در آینده آن را لغو کنیم."