دیپلمات‌ها احتمال داده‌اند که ایران در حال پاکسازی پارچین است

تصویر ماهواره‌ای از پایگاه پارچین در شرق تهران

خبرگزاری آسوشییتد پرس از وین گزارش داده که برخی از دیپلمات‌ها و کارشناسان هسته‌ای احتمال داده‌اند که ایران در حال «پاکسازی» منطقه نظامی پارچین از فعالیت‌های مرتبط با سلاح‌های هسته‌ای است.

پیش از این بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از بازدید از این پایگاه باز مانده بودند و رئیس سازمان انرژی هسته‌ای ایران گفته بود چنین بازدیدی منوط به نظر مقامات نظامی است.

 
چند دیپلمات که نخواسته‌اند نامشان فاش شود، دیروز چهارشنبه اطلاعاتی در این باره به خبرگزاری اَسوشییتد پرس داده‌اند.
 
این دیپلمات‌ها که «کارشناس مسائل هسته‌ای و از متخصصان مورد تأیید آژانس انرژی اتمی» معرفی شده‌اند، گفته‌اند تصاویر ماهواره‌ای به‌دست‌آمده از منطقه نظامی پارچین در جنوب‌شرقی تهران نشان می‌دهد شماری کامیون و دیگر وسایل نقلیه سنگین خاک‌برداری در این منطقه در فعالیت هستند.
 
این دیپلمات‌ها حدس زده‌اند که احتمالا این فعالیت‌ها نشان‌دهنده تلاش جمهوری اسلامی برای «پاکسازی آثار آزمایش‌های هسته‌ای در این منطقه» است.
 
آسوشییتد پرس از قول این دیپلمات‌ها و کارشناسان نوشته است که چنین موضوعی، می‌تواند منجر به تشدید فشارهای بین‌المللی بر ایران بر سر برنامه هسته‌ای شود.
 
در دو دهه گذشته، کشورهای غربی و اسرائیل، ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای متهم کرده‌اند و در یک دهه گذشته فشارهای بین‌المللی بر ایران در این زمینه بالا گرفته است. اما جمهوری اسلامی همواره تاکید کرده که برنامه هسته‌ای را برای تولید برق و استفاده‌های پزشکی پی گرفته است.
 
دو نفر از دیپلمات‌های مورد اشاره در گزارش اخیر گفته‌اند که احتمالا کارکنان منطقه نظامی پارچین در حال تلاش برای پاک‌کردن آثار آزمایش‌های انجام‌شده بر روی نمونه کوچک آزمایشی چاشنی نوترونی هستند که در ایجاد انفجار اتمی کاربرد دارد.
 
یک دیپلمات دیگر در عین حال که گفته است نمی‌تواند با اطمینان این احتمال تلاش برای پاک‌سازی را تأیید کند اما تاکید کرده که هرگونه تلاش برای ساخت چاشنی نوترونی، تنها به معنی تلاش برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای است.
 
حدود سه هفته پیش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده بود که سفر هیات اعزامی‌اش به ایران درباره فعالیت‌های هسته‌ای این کشور، «بی‌نتیجه» مانده و ایران اجازه بازدید از تاسیسات نظامی پارچین را به این هیات نداده است.
 
در بیانیه‌ای که از سوی این نهاد سازمان ملل منتشر شده، یوکیا آمانو، مدیرکل این آژانس، گفته است ایران درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در دیدار اول و دوم برای بازید از پرچین نپذیرفته است. او این موضوع را «تاسف برانگیز»‌ خوانده است.
 
آمریکا و اتحادیه اروپا اعلام کردند که این گزارش بر نگرانی‌های آن‌ها افزوده است.
 
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی که آبان ماه منتشر کرد، از «ابعاد نظامی احتمالی» فعالیت‌های هسته‌ای ایران خبر داده و درباره آنها ابراز نگرانی کرده بود.
 
در آن گزارش تصریح شده بود که احتمال می‌رود پایگاه پارچین برای انجام آزمایش‌های مواد منفجره قوی مورد استفاده قرار گرفته باشد؛ موادی که هم در فرآیند آغاز واکنش زنجیره‌ای هسته‌ای استفاده می‌شوند و هم در نیروگاه‌های هسته‌ای کاربرد دارد.
 
با این حال سه روز پیش نمایندگی دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد که دسترسی به سایت نظامی پارچین، «فرآیندی زمان‌بر» است و یک‌بار دیگر اجازه دسترسی به آن به بازرسان آژانس اتمی داده خواهد شد.
 
در این بیانیه که روز دوشنبه، ۱۵ اسفند هم‌زمان با نخستین روز نشست شورای حکام آژانس اتمی منتشر شد، آمده است که در ماه فوریه امسال توافق شد که تقاضای دسترسی به پارچین تا نشست شورای حکام در مارس به تعویق بیفتد.
 
در بیانیه نمایندگی دائم ایران در آژانس آمده است که پارچین در سال ‌٢٠٠۵ دو بار توسط آژانس بازدید شده و «با توجه به این واقعیت که سایتی نظامی است، دسترسی به آن یک فرآیندی زمان‌بر است و به طور مکرر نمی‌توان اجازه داد».
 
در بیانیه هیئت ایرانی در وین البته زمان مشخصی برای این بازرسی ذکر نشده است.
 
علی‌اصغر سلطانیه، نماینده دائم ایران در آژانس نیز هر نوع دسترسی به پارچین را «تنها پس از موافقت در چارچوب‌ها» و با «کلیه ملاحظات از جمله ملاحظات امنیتی» اعلام کرده است.
 
فریدون عباسی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، پیش‌تر گفته بود که تصمیم‌گیری درباره بازدید از پارچین به مقامات نظامی ایران مربوط می‌شود.
 
آسوشییتد پرس نوشته است که ایران پیش از این نیز در مواردی برای پاکسازی محل آزمایش‌های مشکوک در مکان‌هایی دیگر تلاش کرده است. از جمله پنج سال پیش مجتمع نظامی شیان لویزان پیش از بازدید بازرسان سازمان بین‌المللی انرژی اتمی با خاک یکسان شد. همچنین پیش از صدور مجوز بازدید توسط بازرسان در ۹ سال پیش، «پاکسازی و نوسازی اساسی» در تأسیسات الکترونیکی کَلایه در غرب تهران انجام شد.
 
طبق این گزارش، با وجود این تلاش‌ها بازرسان آژانس اتمی در هر دو این پایگاه‌ها، نشانه‌هایی از اورانیوم غنی‌شده را یافتند.
 
در ماه‌های گذشته و در پی گزارش ماه نوامبر آژانس اتمی، کشورهای غربی بر تحریم‌های خود علیه ایران افزوده‌اند و گمانه‌زنی‌ها درباره حمله اسرائیل به ایران نیز قوت گرفته است.
 
با این حال دو هفته پیش روزنامه آمریکایی لس‌آنجلس‌تایمز بر اساس «اسنادی فوق محرمانه» گزارش داده بود که مقام‌های آمریکایی معتقدند جمهوری اسلامی تاکنون در تلاش برای تولید سلاح هسته‌ای یا در حال تولید آن نبوده است.
 
این روزنامه آمریکایی روز چهارم اسفند نوشت که این اسناد نشان‌دهنده اتفاق نظر ۱۶ سازمان اطلاعاتی ایالات‌متحده است و آن‌ها معتقد هستند که ایران تاکنون در پی ساخت سلاح هسته‌ای نبوده است.
 
در این اسناد فوق محرمانه که اوایل سال ۲۰۱۱ میلادی در دسترس مقام‌های دولت آمریکا قرار گرفته، آمده است که ایران فقط دارد تحقیقاتی انجام می‌دهد که ممکن است به توانایی ساخت سلاح هسته‌ای منجر شود.
 
این روزنامه آمریکایی همچنین گزارش داده است که به گفته مقام‎های ارشد دولت آمریکا، حتی دولت اسرائیل نیز این تحلیل اطلاعاتی درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران را انکار نمی‌کند.
 
بر اساس این گزارش، اسناد نشان می‌دهد که ایران پیش‌تر در سال ۲۰۰۳ نیز در پی ساخت سلاح هسته‌ای نبوده و با وجود غنی‌سازی اورانیوم با درصد پایین، شواهدی وجود ندارد که آنچه در این سند محرمانه آمده، نقض شده است.
 
لس‌آنجلس تایمز نوشته است که هیئت بازرسی آژانس که هفته گذشته به ایران آمدند، قصد داشتند با بازدید از سایت هسته‌ای پارچین دریابند که چه ارتباطی میان آزمایش مواد منفجره در این مرکز با ساخت سلاح هسته‌ای وجود دارد.