وی‌پی‌ان؛ قانونی یا غیر قانونی
اینترنت - لطفا برای خواندن این گزارش قبل از هر کاری در یکی از موتورهای جست و جو مانند گوگل عبارت «استفاده از وی پی ان» یا «خرید VPN» را وارد کنید.
حتما شما هم با آمار چندین هزار تایی نتیجه های بدست آمده روبرو خواهید شد، آماری که نشان دهنده میزان راحتی و نعدد پایگاه های فروش در دسترس بودن این پروتکل است. اما اینکه وی پی ان چیست ، چطور کار می کند و استفاده از آن جرم است یا نه موضوعاتی است که در ادامه خواهید خواند:
VPN چیست؟
VPN کوتاه شده عبارت Virtual Private Network یا شبکه مجازی خصوصی است. همانطور که از نامش پیداست، این روش اتصال به اینترنت برای حفظ امنیت و حریم شخصی کاربر است. در این روش اطلاعات شخصی کاربر کدگذاری می‌شود و از شبکه‌ای عبور داده می‌شود که ردیابی آن برای یک هکر یا خراب‌کار اینترنتی غیر قابل ردیابی باشد. مثلا اطلاعات بانکی کاربر از مهمترین اطلاعات اوست که اگر این اطلاعات به دست یک دزد اینترنتی بیفتد، ممکن است کاربر قربانی یک دزدی اینترنتی شود. همین‌طور بانکها که ممکن است هر روزه بخواهند اطلاعات مالی خودشان و هزاران مشتری‌شان را جابجا کنند، باید از یک چنین شبکه امنی استفاده کنند تا احتمال ردیابی این اطلاعات را به حداقل برسانند. بنابراین یکی از مهمترین کاربردهای وی‌پی‌ان رمزنگاری اطلاعات و بالا بردن خطوط ارتباطی تحت وب است. علاوه بر این ها در کشورهایی مانند کشور خودمان کاربران از وی‌پی‌ان برای عبور از فیلترینگ نیز استفاده می‌کنند.
محمدرضا آقامیری، عضو کارگروه تعیین محتوای مجرمانه اینترنتی با بیان اینکه قبول دارم در برخی موارد در فیلترینگ سایت‌های اینترنتی افراط صورت می‌گیرد، گفت: در فیلترینگ سایت‌های اینترنتی چنانچه وزارت ارتباطات، اطلاعات شفاف را در اختیار کاربران قرار دهد، مشکلات حل خواهد شد.
رضا باقری، مدیر دفتر مطالعات فناوری‌های نوین مرکز پژوهشهای مجلس در این باره با تاکید بر ضعف هایی که سامانه فیلترینگ اینترنت در کشور دارد می گوید: «یکی از ضعف های این سامانه این است که براساس طبقه بندی مخاطب فیلتر و پالایش نمی شود و به عنوان مثال فیلترینگی که برای یک دستگاه دولتی بکار گرفته می شود با فیلترینگ یک دانش آموز در یک بستر و از یک جنس تبعیت می کند چرا که سامانه فیلترینگ به صورت فهرستی وبگاه ها و کلمات جستجو در موتورهای جستجو فیلتر می شود. گاهی هم به صورت فنی این کار انجام می گیرد یعنی این فیلترینگ بر روی یک سری پروتکل ها از قبیل https وpptp اعمال می شود.»
محمدحسن شانه ساز زاده، مدیرعامل شاتل نیز در تایید این گفته ها می‌گوید: « کاربران در اکثر مواقع برای دور زدن فیلترینگ از شبکه های VPN استفاده می کنند که این امر باعث کندی دسترسی کاربران به سایت‌های اینترنتی می شود».
حال سوال اینجاست که استفاده از این کانکشن جرم محسوب می شود؟ و آیا در قانون ماده ای برای آن در نظر گرفته شده است یا خیر ؟
ماده ای مبنی بر اینکه VPN غیرقانونی است وجود ندارد.
مدیر دفتر مطالعات فناوری‌های نوین مرکز پژوهشهای مجلس در مورد مصادیق استفاده از ابزارهایی مانند VPN در قانون جرایم رایانه ای تاکید کرد: VPN غیرقانونی نیست و در قانون جرایم رایانه‌ای هیچ ماده ای مبنی بر اینکه پروتکل VPN غیرقانونی است وجود ندارد.
رضا باقری در تشریح مصادیق جرایم رایانه‌ای برای برخورد با ابزارهایی همچون VPN در اینترنت و نیز قوانین حقوقی مترتب بر ارتباطات الکترونیکی همچون ایمیل با اشاره به اینکه نظام حقوقی که مترتب بر پست های الکترونیکی است، نظام حقوقی کاملی نبوده افزود: ما قانون حریم خصوصی در فضای سایبر و حمایت از داده‌ها نداریم و به دلیل نبود این قانون درخواست تبادل اطلاعات با اشکالاتی مواجه است که ممکن است این حریم خصوصی را نقض کند. مدیر دفتر مطالعات فناوری‌های نوین مرکز پژوهشهای مجلس همچنین با بیان اینکه در قانون جرایم رایانه‌ای موادی برای همین منظور ترتیب داده شده است، ادامه داد: همچنین بند الف ماده 25 قانون جرایم رایانه ای تاکید دارد که توزیع و انتشار و تولید و یا انجام معامله یا نرم افزار یا هر نوع ابزار الکترونیکی که "صرفا" برای ارتکاب جرایم رایانه ای به کار می رود مجازات دارد اما VPN یا ابزارهای دیگر مصداق این واژه "صرفا" نیستند و به طور مثال بانکها و موسسات مالی از این پروتکل برای تبادل اطلاعاتشان استفاده می کنند چرا که از امنیت بالاتری برخوردار است اما براساس ماده 32 قانون مشمول نگهداری اطلاعات کاربران و "داده ترافیک" هستند.» باقری اصل تصریح کرد: اگر چه در صورتی که سایتی اقدام به ارائه یا فروش ابزار دور زدن فیلترینگ کند یا اطلاعات کاربران و داده ترافیک خدمات VPN را نگهداری نکند می توان با همین قانون آنرا مشمول مجازات دانست.