بررسی روزنامه‌های تهران؛ سه‌شنبه سیزده دی
دلار بر قله ۱۸۰۰ تومان در صفحه اول روزگار
روزنامه‌های امروز صبح تهران از جهش بهای دلار در بازار آزاد و کاهش ارزش پول ملی خبر داده و در مقالاتی آن را اثر مستقیم تحریم بانک مرکزی ایران توسط آمریکا خوانده‌اند.
بخش عمده‌ای از عنوان‌های اصلی روزنامه‌های امروز به گفته‌های محسنی اژه‌ای اختصاص دارد که ابعاد تازه‌ای از پرونده اختلاس سه هزار میلیارد تومانی را فاش کرده است. "اسناد تازه‌ای از اختلاس به دست آمد" تیتر اول خراسان است، "کشف اسناد مهم پرونده سه هزار میلیاردی" عنوان اصلی فرهیختگان است، آرمان در همین گزارش به نقل از دادستان کل نوشته "اتهام پسر یکی از نمایندگان سنگین است"، ابتکار "دلایل فیلترشدن سایت هاشمی" را در صدر اخبار خود آورده و شرق "فیلتر سایت هاشمی، به‌دلیل‌مصادیق مجرمانه" را مهم‌ترین خبر امروز خود دیده است.
تحریم، دلار ۱۸۰۰ تومانی، قطع صادرات نفت و جنگ
"ایران بستن تنگه هرمز را تمرین کرد" تیتر اصلی کیهان است، رسالت "ایران قدرتش را به رخ دشمنان کشید" را برگزیده است، "دلار برقله هزار و هشتصد تومان" تیتر اول روزگار است، تهران امروز در صدر اخبار خود از "دلار چموش" نوشته، "پرواز دلار تا مرز ۱۸۰۰ تومان" عنوان اصلی جهان صنعت است، دنیای اقتصاد پرسیده "مواجهه با نوسان ارزی، چگونه؟" و روزنامه جمهوری اسلامی از "هشدار به بی‌ثبانی نرخ ارز و نابسامانی وضع صادرات" نوشته است.
رضا زندی در مقاله‌ای در شرق نوشته نفت ایران تحریم می‌شود. دلار رکورد ۳۰۰۰ تومانی می‌زند. مشتریان اروپایی حدود یک‌چهارم از صادرات نفت خام ایران را روی زمین می‌گذارند. حالا اوباما، قانون تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرده است. اولویت بانک‌های آسیایی و اروپایی هم معامله با اقتصاد اول دنیاست. پس پول نفت فروخته‌شده به بازارهای آسیا و آفریقا نمی‌تواند به ایران منتقل شود. اقتصاد «قائم به نفت» ایران شکننده می‌شود. تهران صبرش تمام می‌شود. تهدیدها عملی می‌شود. نیروی دریایی ایران تنگه هرمز را می‌بندد. جلوی صادرات روزانه ۲/۹ میلیون بشکه نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس و۷۶میلیارد مترمکعب گاز ال.ان.جی قطر گرفته می‌شود. قیمت نفت از مرز ۲۵۰ دلار می‌گذرد. اقتصادهای بحران‌زده اروپا و آمریکا خمیده می‌شوند. ناوگان پنجم آمریکا تهدیدش را عملی می‌کند. جنگ شروع می‌شود.
به نظر نویسنده «در مثل مناقشه نیست.» گزاره‌های بالا تمثیلی است از شرایط سخت این‌روزها. میدان تهدید با دنیای واقعیت «دوتاست». اوباما قانون تحریم بانک مرکزی ایران را برخلاف «اصول انسانی» امضا کرده است. چرا می‌گویم برخلاف «اصول انسانی»؟ چون مردم ایران باید هزینه‌اش را بپردازند. وقتی پول نفت به ایران نرسد، فشارش را مردم باید تحمل کنند. ما هنوز صف‌های طولانی برای خرید سیب‌زمینی و پیاز را با قیمت دولتی در دهه ۶۰ از یاد نبرده‌ایم؟!
نویسنده مقاله شرق یاد آور می‌شود ایران با تخفیف در نفت صادراتی‌اش و با پرداخت هزینه بانکی بیشتر بالاخره بخشی از پول نفتش را وارد کشور خواهد کرد. بانک‌های گرسنه چینی و روسی هم که مترصد فرصت نشسته‌اند، کم نیستند. مابقی مایحتاج مورد نیاز کشور هم از تهاتر نفت در برابر جنس تامین خواهد شد. همه فعالان نفتی دنیا هم می‌دانند که تحریم نفت در واژه زیباست اما در عمل به‌طور کامل معنا نمی‌شود. چه، حتی در دوره تحریم سازمان ملل بر نفت عراق، (پروژه نفت در برابر غذا) هم نفت عراق توسط واسطه‌های بین‌المللی، فروش می‌رفت، ولی با هزینه‌ای بیشتر.
اما همه روزنامه‌ها چنین صریح درباره احتمالات آینده و حتی ربط بهای دلار در ایران و تحریم‌های آمریکا ننوشته‌اند، چنان که میرمحمد عزیزی در تهران امروز ضمن اشاره به بالارفتن بهای آذر در مقابل پول ملی، نوشته چنین نوساناتی به‌شدت بر بازار و بخش تولید و صادرات و واردات تاثیر می‌گذارد و به فاصله کوتاهی تبعات آن به سایر بخش‌های اقتصاد تسری می‌یابد و تورم سنگینی را بر اقتصاد کشور حاکم می‌کند.
نویسنده مقاله تهران امروز نظر داده که دولت و در راس آن بانک مرکزی از سکوت خارج و به سرعت وارد عمل شده و با مهار لجام‌گسیختگی در بازار ارز، مانع از القای این ذهنیت شود که اقدام آمریکا در تحریم بانک مرکزی ایران به این سرعت تاثیرگذار بوده و بازار پولی ایران را به هم ریخته است. پیش از این هم انواع تحریم‌ها از سوی آمریکا و هم‌پیمانانش به ایران و به صورت غیر قانونی و ناجوانمردانه‌ای تحمیل شده است اما هیچ‌گاه این تحریم‌ها نتوانسته است بر بازارهای اقتصادی ایران تاثیر قابل توجهی بر جای گذارد و اقتصاد کشور بدون توجه به این تحریم‌ها به راه خود ادامه داده است.
مردم سالاری هم از قول رییس کمیسیون انرژی مجلس در تشریح آثار و تبعات تحریم بانک مرکزی، بالا رفتن قیمت ارز، افزایش قیمت کالاهای وارداتی، اختلال وضعیت اقتصادی و انزوای سیاسی را از تبعات این موضوع عنوان کرد.
حمیدرضا کاتوزیان به نوشته این روزنامه در ارتباط با تبعات تحریم بانک مرکزی از سوی آمریکا، گفته: یکی از آثار فوری تحریم بانک مرکزی بر روی بازار ارز کشور است و همچنین این تحریم نقل و انتقال پول را با دشواری بالایی مواجه می‌کند و امکان اینکه ما در بازارهای خارجی با سهولت فعلی عمل کنیم دیگر وجود نخواهد داشت.
کارتون طاهر شعبانی، جام جم
ابتکار در سرمقاله خود با تاکید بر این که اقتصاد تحریک‌پذیرترین عنصر در مقایسه با سایر عناصر اصلی حاکم بر جوامع و کشورهاست نوشته در کسری از ساعت، دربرابر تصمیمات سیاسی رهبران جهان واکنش نشان میدهد؛ کمااینکه بار روانی انتشار خبر امضای تحریم بانک مرکزی ازسوی آمریکا، به‌سرعت، بازار داخلی را تکان داد. هنوز پوشه امضاشده این تحریم، از جزایر هاوایی به واشنگتن نرسیده‌بود که صرافی‌های خیابان فردوسی تهران و طلافروش‌ها و دیگر فعالان بازار از امین‌حضور و جمهوری گرفته تا ۱۵ خرداد به امضای سیاسی و بی‌پشتوانه باراک اوباما واکنش نشان دادند. دلار که در روزهای پایانی سال و در شرایط تعطیلی بازارهای مالی جهان، کمی روی آرامش به خود دیده‌بود، حتی یک روز هم صبر نکرد و بلافاصله تسلیم جو روانی حاکم شد و در اولین روز سال جدید میلادی، تا مرز ۱۸۰۰ تومان صعود کرد.
به نوشته این روزنامه، این اما همه ماجرای اثرپذیری اقتصاد از فضای ملتهب و بلاتکیف در عرصه سیاست خارجی و اختلافات دیپلماتیک و قدرت‌طلبی بیگانگان نیست و به‌طور طبیعی، در روزهای آتی و با به پایان رسیدن تعطیلات کشورهای اروپایی و اقتصادهای بزرگ جهان، اثرات دومینویی ماجرا باز هم بیشتر گلوی مصرف‌کننده و تولیدکننده داخلی را فشار خواهد داد. اما در بحبوحه شرایط جدید سیاسی و اقتصادی تحمیلی از سوی غرب، نکته نگران کننده دیگر، برنامه‌ها و سیاست‌های غیر شفاف و پرانتقاد مسئولان اقتصادی در داخل کشور است؛ اگر فرض را بر صحت اظهارات جسته و گریخته مسئولین بگذاریم، به‌زودی فاز دوم هدفمندسازی یارانه‌ها آغاز می‌شود.
ابتکار نوشته ظاهرا دولتی‌ها با اتکا به حداقلی بودن هزینه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها در سال گذشته و تحمل تورم ۲۰ تا ۳۰ درصدی توسط مردم و بی‌توجه به شرایط کنونی و فشارهای اقتصادی خارجی، در نظر دارند تعرفه‌های مهم و اثرگذار بر اقتصاد و چندوچون یارانه‌ها و به‌طور کلی اوضاع اقتصاد کشور را بار دیگر دست‌کاری کنند. طبیعی است که همزمانی احتمالی این تصمیم با شرایط روانی تحمیل‌شده از ناحیه دولت‌های خارجی و تجمیع این دو مسئله، آثار وضعی آن بر مردم و اقتصاد را دوچندان خواهدکرد.
انتخابات در ایران و در نقاط دیگر دنیا
"تشکیل ستادهای پیشگیری از جرایم انتخاباتی در استان‌ها" تیتر اول مردم سالاری است و "چرائی حضور در انتخابات مجلس" عنوان اصلی سیاست روز است.
مردم سالاری در سرمقاله خود این سئوال را مطرح کرده که آیا مردم کرانه‌های رود نیل، به آرزوی تجربه دموکراسی دست می‌یابند یا آن که قلب مردم زیر چکمه‌های ارتش خرد خواهد شد؟ در زمان دیکتاتوری سرهنگ خون‌آشام لیبی، برگزاری انتخابات کنگره اقدامی صرفا نمایشی بود، حال با مرگ تحقیر‌آمیز قذافی توسط مردم، انتخابات پارلمانی برای کشوری که بیش از ۴ دهه هیچ تجربه‌ای از دموکراسی نداشته، جالب است.
نویسنده با اشاره به انتخابات در کشورهای مردم‌سالار نوشته، مکزیک و زیمبابوه هم انتظار انتخابات را می‌کشند که احتمال آشوب و درگیری در زیمبابوه مطرح است. در مارس ۲۰۱۲ در ایران انتخابات مجلس برگزار خواهد شد تا کاندیداها برای تصاحب صندلی‌های بهارستان با یکدیگر به رقابت بپردازند. البته در این بین شایعاتی مبنی بر اقدامات خلاف قانون توسط جریان موسوم به جریان انحرافی مطرح است که با واکنش طرفین سیاسی مواجه شده است.
به نوشته مردم سالاری ورای تمام انتخابات پرالتهاب که در جهان ۲۰۱۲ برگزار خواهد شد؛ بیداری اسلامی یا بهار عربی در خاورمیانه به حیات خود ادامه میدهد و در کشورهای جدیدی شکوفه خواهد داد تا سلسله دیکتاتورهای عرب در بحرین و عربستان و... لحظه به لحظه به فروپاشی نزدیک شوند و حماسه توسط مردم برای رسیدن به آزادی خلق شود.
صادق زیباکلام در مقاله اصلی شرق از سخنان عصام‌العریان رهبر حزب «آزادی و عدالت» که درحقیقت موثرترین حزب اسلام‌گرای وابسته به اخوان‌المسلمین در مصر است یاد کرده و نوشته انتظارات قبلی ما، محور اصلی سخنان رهبر بزرگ‌ترین تشکل اسلام‌گرای مصر روی اقتصاد بود. این فقط نپرداختن وی به مسایل سیاسی و ایدئولوژیک نبود که ناظران را شگفت‌زده کرد بلکه محتوای سخنانش پیرامون اقتصاد بود که شگفتی آفرید. او اظهارداشت که مهم‌ترین اولویت‌شان پس از رسیدن به قدرت آن است که «شمار جهانگردان خارجی را به ۲۰ میلیون بازدید کننده در سال برساند و تاکید کرده مانعی بر سر فروش مشروبات الکلی در مصر ایجاد نخواهد کرد و همان مقررات فعلی کماکان باقی خواهد ماند.
به نوشته این استاد دانشگاه، اخوانی‌ها به درستی دریافته‌اند که اقتصاد، پاشنه آشیل حمایت مردم از آنان است. مصر برخلاف شماری از کشورها درآمد بادآورده‌ای از محل صادرات نفت ندارد و درواقع صنعت جهانگردی یکی از منابع عمده درآمد کشور را تشکیل میدهد. ۱۲ میلیون نفری که در سال قبل از شروع ناآرامی‌ها به مصر آمدند نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار برای آن کشور درآمد ایجاد کردند. ازهرهشت نفری که در مصر کار می‌کند، یک نفر مستقیما فعال صنعت جهانگردی است.
مقاله شرق تاکید دارد که اسلام‌گرایان می‌دانند که ۸۰ میلیون مردم مصر بعد از فرونشستن گرد وغبارهای سیاسی و بعد از خاتمه تجمعات در میدان التحریر و روشن شدن تکلیف قانون اساسی، از آنان کار می‌خواهند، زندگی می‌خواهند، یک حداقلی از رفاه می‌خواهند، بهداشت می‌خواهند و مانند اینها. اسلام‌گرایان نیک می‌دانند که بیش از یک سال است که چرخ‌های اقتصادی کشورشان کند و در مواردی عملا ایستاده است. دیگر نه حتی مبارک بر سر کار است نه هیچ‌یک از وابستگان و رهبران حزب وفد و نزدیکان به او و این اسلام‌گرایان هستند که اگر نتوانند چرخ سنگین و متوقف شده اقتصاد مصر را به حرکت درآورند تجمعات التحریر ممکن است به دنبال قربانی‌های دیگری برآیند.
چت کنیم
ستون طنز روزگار
پوریا عالمی در اولین روز از ستون طنر روزگار نوشته امروز می‌خواستیم اولین چت‌مان را با یکی از سران جریان انحرافی منتشر کنیم که هر کاری کردیم بالا نیامد، نه اینترنت نه آن سر انحرافی. یکی دوبار هم تلاش کردیم که متاسفانه نصفه بالا آمد. جریان انحرافی همین‌طوری نصفش زیر زمین است نصفش توی پستو نصفش توی جیب نصفش توی قوطی نصفش توی حقه نصفش توی صندوق و صدالبته نصفش توی رمل و اسطرلاب. یعنی کلا طوری شده که تا چند وقت دیگر سیب که بخوری کرم داشته باشد کرمش را منتسب می‌کنند به جریان انحرافی. حالا شما هی بیا بگو کرم از خود درخت است. چه فایده؟
طنزنویس این روزنامه افزوده: بعد ما درست متوجه نشده بودیم آن نصفه‌ای که بالا آمده و لود شده بود سر جریان انحرافی است یا ته‌اش یا وسطش. برای همین دیدیم الان شما گردش به چپ کنی می‌شوی جریان انحرافی و پلاکت را می‌کنند، گردش به راست کنی می‌شوی سد معبر و شب را می‌خوابانندت توی پارکینگ، بدبختی اینجاست راه خودت را هم بروی می‌گویند داری عبور از خط عابر پیاده و سواره می‌کنی. و محکم گارد‌ریل می‌آید و می‌کوبد به شما تا جلوت را نگه دارد. خیلی پیچیده است. برای همین تصمیم گرفتیم با سر‌و‌ته و وسط این جریان فعلا چت نکنیم تا تکلیفش را مشخص کند.
و در پایان ستون طنز روزگار به طعنه آمده: همین‌جا رسما از زحمت‌کشانی که زحمت می‌کشند سرعت اینترنت کم شود خواهش می‌کنیم زحمت نکشند ما راضی به زحمت‌شان نیستیم در کل زحمت را کم کنند بگذارند ما به کارمان برسیم ممنون می‌شویم.
کارتون روز
کارتون جمال رحمتی، شرق