شهرام چوبین: توانایی ایران برای بستن تنگه هرمز به شدت پایین است
صحنه ای از رزمایش دریایی ایران در آب های دریای عمان که از روز سوم دی ماه آغاز شده است.
هانا کاویانی
رادیو فردا :نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از روز سوم دی ماه رزمایش دریایی ۱۰ روزه ای را آغاز کرده است. این مانور در زمانی انجام می شود که تهدیدهای ایران به بستن تنگه هرمز افزایش یافته است.
ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، هم روز پنجشنبه گزارش داد که یک فروند ناو هواپیمابر آمریکایی در محدوده برگزاری این رزمایش شناسایی شده است.
از سوی دیگر در واکنش به اظهارات مقام‌های ایران درباره توان آن برای بستن تنگه هرمز، آمریکا اعلام کرد که چنین اقدامی از سوی واشینگتن تحمل نخواهد شد. فرانسه نیز به تهدیدات اخیر ایران واکنش نشان داده است.
رادیو فردا در همین زمینه گفت و گویی با شهرام چوبین، تحلیلگر مسائل سیاسی امنیتی در ژنو، انجام داده است.
رادیو فردا: امکان برخورد میان نیروی دریایی ایران و آمریکا در خلیج فارس تا چه اندازه است؟
شهرام چوبین: موضوع اینجاست که حضور ناوهای آمریکایی در خلیج فارس، که موضوع تازه‌ای هم نیست، کاملا مشروع است. آنها حق گذر از تنگه‌ی هرمز را هم دارند، و خب از سوی دیگر کاملا طبیعی است که ایران از این مسئله به همراه تحریم های فزاینده بر خود، احساس خطر کند و بخواهد با برگزاری مانور یا آزمایش موشکی آنها را عقب براند.
به نظر شما تهدیدهای ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز از چه روست؟
ایران از سوی جامعه‌ی بین‌المللی به شدت تحت فشار است، چرا که اگر اتحادیه اروپا به صورت کلی اقدامات برخی اعضایش مثل بریتانیا، فرانسه و آلمان را ادامه بدهد و نفت ایران را تحریم کند ایران احتمالا برای فروش نفت به کشورهای دیگر با مشکل مواجه می شود. این در حالی ست که در داخل ایران هم مشکلات سیاسی و اقتصادی عدیده‌ای وجود دارد و این فشاری مضاعف بر ایران خواهد بود. در نتیجه ایران در حال نشان دادن واکنشی سنتی است.
ایران تمایلی ندارد که در زمان تهدید شدن، منفعل باشد و ترجیح می دهد که خود دست به کار شود.در نتیجه ایران خطاب به غرب می گوید اگر می خواهید ما را از لحاظ اقتصادی تحت فشار بگذارید ما هم با بستن تنگه هرمز با شما چنین خواهیم کرد.
در زمان جنگ هشت ساله ایران و عراق، ایران می گفت، یا همه امنیت خواهند داشت یا هیچ کس. امروز نیز زمامداران ایران همین طور فکر می کنند. در نتیجه مانورهای نظامی یا تهدیدهایی که برخی مقام های ایرانی می کنند، در همین راستاست.
البته من فکر می کنم آنها از سویی بلوف می زنند و از سوی دیگر ممکن است نیروهایی در ایران باشند که می گویند باید به طور جدی وارد درگیری نظامی شد تا از فشار اقتصادی کاست.
ممکن است کمی بیشتر توضیح دهید که منظورتان از اینکه می گویید بخشی از این تهدیدات بلوف زدن است، چیست؟
خب! من فکر می کنم بخشی از این تهدیدات و تحرکات بلوف زدن است چون اگر ایران بخواهد تنگه هرمز را ببندد، اولین کشوری که (ارتباط اش) با همه جا قطع می شود، خود ایران است.
مضاف بر این، تصویر مظلومی که ایران در میان کشورهای جهان سوم و برخی کشورهای عربی دارد که مورد ظلم غرب واقع شده، از اذهان پاک می شود. چون ایران همه کشورهایی که وابسته به حمل و نقل از تنگه هرمز هستند را با این کار هدف قرار می دهد. منظورم هم مصرف کنندگان نفت نیست. از عراق و عربستان سعودی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس حرف می زنم که به این خلیج وابسته اند.
در نتیجه ریسک‌های چنین اقدامی فقط شامل غرب نخواهد شد و همه‌ی منطقه را در بر می گیرد.
در نتیجه شما فکر می کنید که بستن تنگه هرمز که این روزها مقام های ایران بارها درباره‌اش اظهار‌نظر کرده اند، امری محال یا غیر قابل تصور است؟
ببینید! دو مورد هست که باید به آن اشاره کنم. اول اینکه توانایی نظامی ایران برای بستن تنگه هرمز به شدت پایین است. این کار برای ایران سخت است و نمی تواند مدت زیادی طول بکشد.
اما تصور اینکه ایران در صدد بستن تنگه هرمز برآید، چنان تاثیر دارد که همه بخش های مرتبط با نفت شروع می کنند به واکنش نشان دادن و تاثیر مستقیمی بر افزایش قیمت نفت دارد و این به ایران و صادرات نفت اش کمک می کند. در نتیجه میزانی از بلوف در این روند دیده می شود.
دوم اینکه، ایران تهدید می کند که برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس را با موشک هدف قرار می دهد. باز هم باید تاکید کنم، که اصلا میزان توانایی موشکی ایران امر اثبات شده ای نیست و در این تهدید ها هم نشانه هایی از بلوف زدن دیده می شود. در نهایت به نظر من هم بلوف هست، هم نیست.
نظر نهایی من این است که این صحبت‌ها خیلی بیشتر بار سیاسی و اقتصادی دارند تا نظامی. اگر نظامی باشد، فقط در حد فرستادن یک پیام و هشدار است. حقیقت این است که از لحاظ نظامی ایران کار چندانی نمی تواند بکند، اما همان حرف زدن از آن کافی است تا قیمت نفت افزایش یابد.