مرمت غیراصولی یک ارگ ساسانی با آجر در ایران

یک ارگ ساسانی در شهرستان انار استان کرمان با استفاده از "آجر" به‌طور "غیراصولی" مرمت شده است.

                                                
روزنامه شرق در شماره دوشنبه پنجم دی ۱۳۹۰ نوشت در مرمت بخش بالایی یکی از برج‌ها و دیوارهای این ارگ از آجر استفاده شده است.
علیرضا جعفری زند، باستان‌شناس به روزنامه شرق گفته است: "در یک معماری خشتی نباید از آجر استفاده کرد چون این آجر باعث می‌شود آن معماری خشتی یا آجرهای قدیمی تحت‌الشعاع قرار بگیرد و این غیراصولی است."
 
وی افزود: "ما مصالح امروزی را در مرمت به کار می‌گیریم ولی این دانسته است، یعنی باید بر اساس شیوه و اسلوب معماری از مصالح مقاوم‌تری استفاده کرد ولی این نباید به اصالت بنا صدمه زند یعنی باعث بشود که اصالت بنا را زیر سوال ببرد."
 
به گفته این باستان‌شناس ، روند مرمت که در حال حاضر در ایران انجام می‌شود "یک روند غیراصولی و غیرعلمی" است که برای انجام آن مطالعات علمی صورت نمی‌گیرد و "اغلب بین پیمان‌کار و میراث فرهنگی قراردادهایی بسته می‌شود و افراد غیرمتخصص، بناهای درجه‌یک را تحت عنوان مرمت، بازسازی و نوسازی می‌کنند."

برخی از فعالان میراث فرهنگی در ایران همواره از "مرمت غیراصولی" آثار باستانی در این کشور انتقاد می‌کنند. مرمت آرامگاه کوروش که چند سال پیش انجام شد، انتقادهای گسترده‌ای را به دنبال داشت.
 
به گفته فعالان میراث فرهنگی، این‌گونه مرمت‌ها به اصالت اثر آسیب می‌زند.
 
جعفری زند درباره تاریخچه ارگ شهرستان انار گفته است: "این بنا در دوره ساسانیان شکل گرفته و در دوره اسلامی تکمیل شده است، یعنی مجموعه‌ای از دوران‌های مختلف را در خودش دارد، دقیقاً مثل همان حالتی که ارگ بم داشت."
 
این باستان‌شناس افزود: "متأسفانه این بنا مورد مطالعه قرار نگرفته است ولی به طور کلی این بنا، بنایی است که بعد از دوره اسلامی، کاربری‌های مختلفی پیدا کرده است که یکی از آن‌ها قلعه است که مورد استفاده مسکونی قرار گرفته است و برخی از الحاقات آن خیلی متأخر است."
 
به گفته جعفری زند "باید روی این بنا اول طرح مطالعاتی انجام بگیرد و بعد طرح مرمتی انجام شود ولی معمولا این اتفاق نمی‌افتد یعنی به بازپیرایی و نوسازی ساده این بناها اکتفا می‌شود که متاسفانه بیشتر مخرب است تا سازنده."
 
با این حال محسن پورمنصورآبادی، مسئول نمایندگی میراث فرهنگی و گردشگری در شهرستان انار درباره استفاده از مصالح غیراصولی در مرمت این بنا به شرق گفته است: "پروژه‌ها ناظر و کارشناس دارد و ما در بحث نظارت نمی‌توانیم دخالت کنیم."

تجاوز به حریم ارگ
 
روزنامه شرق همچنین از تجاوز به حریم این ارگ خبر داده است. شرق نوشته است شهرداری انار به تازگی در کنار این ارگ اقدام به نصب وسایل ورزشی و وسایل بازی کرده است. شهرداری همچنین در کنار یک برج دیگر این ارگ و در بلندترین نقطه آن، اقدام به ساخت حوض بزرگی کرده و قصد دارد آن را به یک دریاچه مصنوعی کوچک تبدیل کند.
 
بنا به این گزارش همچنین در حال حاضر مقابل برج اصلی و در ورودی این ارگ یک ساختمان بلند مسکونی در حال احداث است که ارتفاع آن از ارتفاع برج‌ها فراتر رفته و ارگ را تحت‌الشعاع قرار داده است.
 
شهرستان انار که در فاصله ۲۰۷ کیلومتری شمال کرمان کرمان و ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی یزد قرار گرفته، در دوران پیش از صفویه "ابان" نام داشته است.
 
درباره نام این شهرستان در کتاب "وجه تسمیه شهرهای ایران" آمده است: "به علت وجود آتشکده در این منطقه، اعراب به آن نام نار (آتش) دادند که به مرور الف زینت به اول آن اضافه شد و به انار تبدیل شد."