وقتی ترمز شبانه بانک مرکزی در بازار سکه ،نرخ ارز را منفجر می کند- دلار ۱۴۵۰ تومانی

بازار مالی - تصمیم ناگهانی بانک مرکزی در توقف فروش سکه به انفجار در بازار ارز منجر شد.

علی پاکزاد: اعلام تصمیمات اقتصادی در ساعات نزدیک به نیمه شب انگار مدتی است که بین مسئولین کشور به سنت تبدیل شده است. خبری که بانک مرکزی در آخرین ساعات شب یکشنبه بر روی سایت قرار داد، آنقدر دیر بود که بسیاری از سایت های خبری و خبرگزاری ها هم تا حدود ظهر دوشنبه هم از این تصمیم مطلع نشده بودند ولی در این بی اطلاعی رسانه ها، دلالان برای هجوم به بازار ارز مسابقه گذاشته بودند.
در سایت رسمی بانک مرکزی خبر به این صورت درج شده بود:« به منظور رفاه حال متقاضیان خرید مسکوک طلا و در راستای توزیع عادلانه آن بین اقشار مختلف جامعه، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اقدام به پیش‌فروش مسکوک طلا بدون هیچ‌گونه محدودیت، از تاریخ 29/9/1390 تا اطلاع ثانوی از طریق تمامی شعب بانک ملی ایران در سراسر کشور می‌نماید.بدیهی است از تاریخ یادشده، فروش نقدی سکه طلا از طریق شعب منتخب بانک ملی که موجب بروز مشکلاتی در نحوه توزیع آن شده بود، متوقف و فروش نقدی مسکوک و شمش طلا صرفاً از طریق بانک کارگشایی به روش معمول انجام می‌پذیرد».
اما همین چند خط دیروز (دوشنبه) بازار ارز را به لرزه در آورد. قیمت هر دلار که در پایان روز یکشنبه به 1408 تومان رسیده بود امروز با جهشی یک باره به مرز 1445 تومان رسید، هرچند با فاصله ای اندک و عرضه ارز توسط صرافی ها که از این جهش قیمت به وجد آمده بودند، قیمت ها اندکی کاهش پیدا کرد ولی در نهایت بازار با قیمت 1450 تومان بسته شد.

افزایش لحظه ای در بازار این نگرانی را ایجاد می کرد که مشکلی در بحث نقل و انتقال ارز به کشور ایجاد شده است ولی نکته جالب آنکه تعدادی از فعالین بازار ارز و مسئولین صرافی ها در پاسخ به پرسش خبرنگار ما تاکید کردند هیچ تغییری در وضعیت بازار پیش نیامده است و فقط امروز شاهد هجوم مردم برای خرید ارز هستیم.
خبر توقف فروش نقدی سکه از امروز بازتاب خودش را دیروز در بازار ارز نشان داد، ولی به طور حتم بانکهای که تا دیروز شلوغ بودند امروز خلوت خواندشد و صرافی ها از امروز با جمعیت بیشتری مواجه خواهند بود.

                         
بانک مرکزی در مورد نحوه پیش فروش سکه در سیستم بانکی عنوان کرده است قیمت پیش فروش هر سکه بدون محاسبه مالیات بر ارزش افزوده معادل 540 هزار تومان خواهد بود و اوراق چهارماهه تنها در شعبه فروشنده در پایان دوره قابل تبدیل به سکه خواهد بود و اگر مشتری بخواهد این اوراق را پیش از پایان دوره چهارماهه نقد کند بانک تنها متعهد به بازپرداخت رقم 540 هزار تومان اولیه خواهد بود. حال سئوال اینجاست، بانک مرکزی با این روش به دنبال چه هدفی بوده؟ آیا می توان انتظار داشت قیمت هر سکه بهار آزادی با این روش به حدود 540 هزار تومان کاهش پیدا کند؟
البته باید گفت پیش فروش به این صورت که مبلغ کامل از سوی خریدار پرداخت می شود، می تواند استقبال از این طرح را کاهش دهد و کاهش از پیش فروش سکه به معنی ملتهب شدن بازارهای های پولی دیگر خواهد بود و در عمل به معنی شکست طرح جدید بانک مرکی است، البته شاید قضاوت زود به نظر برسد و باید منتظر ماند و دید چه پیش خواهد آمد.

از سوی دیگر این روند می تواند به معنی دخالت در فعالیت بورس کالا تلقی شود مگر آنکه بانک مرکزی توانسته باشد در همین مدت کوتاهی که بین تصمیم گیری ها و اعلام آن در بانک مرکزی طی می شود بورس کالایی را در این فرایند مشاکرت داده باشند که بعید به نظر می رسد.
واقعیت این است تصمیمات خلق الساعه بانک مرکزی تا امروز نتوانسته است بازار های پولی کشور را متعادل نگهدارد، باید منتظر بود و دید آنچه به عنوان رویکرد جدید بانک مرکزی از فروش نقدی به پیش فروش سکه در حال اتفاق افتادن است، چه بازتابی در بازار خواهد داشت.
یکی از مسائلی که این نحوه عملکرد بانک مرکزی که مدعی است از ابتدای سال تاکنون بالغ بر 39 تن سکه بهار آزادی ( بر مبنای اظهارات رئیس کل در صبحانه اتاق بازرگانی که عنوان کرد روزانه بالغ بر 20 هزار سکه توسط بانکها در کشور توزیع شده است) می توان انتظار داشت دربازخورد بازار اتفاق بیافتد نگرانی از نبود ذخایر کافی طلا در بانک مرکزی است و این تفکر به ادامه رشد قیمت سکه در بازار منجر می شود.
بازخورد بعدی نیز اتفاقی است که دربازارهای موازی رخ می دهد مانند آنچه در بازار ارز اتفاق افتاد.
بانک مرکزی اگر واقعا بر مبنای یک تفکر منطقی و غیر منقطع اداره می شد، می توانست از یک ماه قبل پیش فروش اوراق سکه آنهم قابل معامله در بورس کالایی را در بانکها آغاز می کرد و به موازات این فرایند که حتی می توانست در قالب طرحی از سوی بورس کالایی مطرح می شد، عرضه نقدی سکه در بانکها را انجام می داند.
فایده این روند تدریجی رونق بورس و به عنوان یک بازار شفاف بود و از سوی دیگر حساسیت های ناشی از اینکه فرایند از سوی بانک مرکزی آغاز شده است را در بازار کاهش می داد.
اما همانطور که پیش از این محمود بهمنی خود متذکر شده، متاسفانه بانک مرکزی به جای رئیس کل توسط یک سرباز اداره می شود.