وزارت خارجه به دنبال رفع و رجوع تنش در روابط با بریتانیاست
بهروز کارونی
«سربسته بگویم، توانستیم با اقدام صحیح وزارت امور خارجه... از یک بحران وسیع‌تر جلوگیری کنیم.» این سخنان از آن علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران است که در مورد عذرخواهی از بریتانیا به خاطر حمله به دو دفتر دیپلماتیک آن کشور در تهران و تخریب بخش‌هایی از اموال سفارت بریتانیا ابراز داشته است.
او در مصاحبه با خبرگزاری دولتی ایرنا، همچنین به انتقاد‌ها در این زمینه سخن گفت و افزود: وزارت امور خارجه نمی‌خواهد ایران را در چالشی بیهوده قرار دهد.
محمدرضا حیدری، دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی، در گفت‌و‌گو با رادیو فردا به پرسش‌هایی در مورد این اظهارنظرهای علی‌اکبر صالحی پاسخ داده است.
آقای حیدری، اظهارات وزیر خارجه ایران در مورد «جلوگیری از یک بحران وسیع‌تر» ناظر به چه موضوعی است؟
طبق کنوانسیون وین ایران موظف است تا حفاظت از امکان دیپلماتیک را به عهده بگیرد و نگذارد که افراد غیر به داخل این سفارتخانه‌ها هجوم ببرند و اتفاقاتی شبیه به اتفاقات اوایل انقلاب که سفارت آمریکا در تهران اشغال شد را انجام بدهند.
از سوی دیگر وزارت خارجه موظف است که در این گونه موارد سریع وارد عمل بشود و با دادن بیانیه این گونه موارد را محکوم کند، چون این کنوانسیون‌ها را امضا کرده است.
اما جمهوری اسلامی همواره دو سیاست دارد. یکی سیاستی که در داخل کشور اعمال می‌شود و این سیاست، به نوعی حمله به سفارتخانه انگلستان را تأیید کرد. امثال آقای لاریجانی و چند تن از نمایندگان مجلس و انصار حزب‌الله که این اقدامات را تأیید کردند.
وزارت امور خارجه چه کار می‌توانسته بکند؟ به وظیفه حقوقی خودش در عرصه بین‌الملل عمل کرده است. یعنی آمده است و طبق کتاب قانون این موضوع را محکوم کرده است. در واقع وزارت امور خارجه مانع از این شده است که اتحادیه اروپا و کشور انگلیس بخواهند این ماجرا را به سمتی ببرند که بقیه کشورها، سفرایشان را احضار کنند و این ماجرا به مرحله تحریم سیاسی برسد.
این آن چیزی است که آقای صالحی از آن دفاع می‌کند و می‌گوید که با اقدامی که انجام داده است، مانع از به وجود آمدن این حرکت از سوی سایر کشورها با هدف تحریم سیاسی ایران شده است.
این «تحریم سیاسی» که شما به آن اشاره کردید، چه بار و مفهومی دارد؟
مفهومش این است که مثل همان کاری که کشورهای اروپایی و آمریکا و سایر دول دنیا با آفریقای جنوبی و با حکومت آپارتاید یا حکومت رودزیا کردند، و با تحریم سیاسی این کشور و اخراج سفرای آن از سایر کشورها، زمینه را برای تحقق دموکراسی توسط مردم این کشورها فراهم کردند.
ما در بیانیه‌ای که کمپین سفارت سبز منتشر کرد، در مورد این قضیه از کشورهای اروپایی درخواست کردیم که در کنار تحریم‌های اقتصادی، بحث تحریم سیاسی ایران را هم مد نظر قرار بدهند و با اخراج سفرای جمهوری اسلامی و بستن سفارتخانه‌های ایران، عملاً در اینکه به مردم ایران یاری رسانی شود برای سقوط این حکومت، یاری برسانند.
فکر می‌کنید که سطح روابط ایران و بریتانیا به چه سمت و سویی پیش می‌رود؟
کشور انگلستان به دنبال این است که کشور سوئد را به عنوان حافظ منافع خودش معرفی کند ولی ایران مایل نیست که این مسئله به آن مرحله برسد، چون ارتباط با انگلستان را به خصوص در زمینه کنسولی‌اش می‌خواهد حفظ کند.
بیش از ۳۰۰ هزار ایرانی در کشور انگلستان دارای پرونده‌های کنسولی هستند که این مسئله باعث شده است که فشارمضاعفی به ایران وارد شود. لذا دولت ایران از مجاری مختلف و پیام‌های گوناگونی که دارد منتقل می‌کند، می‌خواهد این روابط را در سطح کاردار یا حداقل در سطحی که بشود بخش کنسولی سفارتخانه را حفظ کند، حفظ کند.
لذا می‌بینیم علیرغم اینکه انگلیسی‌ها تمایل خودشان را به ایجاد دفتر حفاظت منافع اعلام کرده‌اند، ولی آقای صالحی در مصاحبه اخیرش نشان داده است که ایران دنبال راهی است که بلکه بتواند از طریق کانال‌هایی که دارد این مسئله را رفع و رجوع کند و شاید بتوانند روابط خودشان را به سطح دفتر حفاظت منافع کاهش ندهند.