روش شیچیدا چه روشی است؟

پروفسور مکوتو شیچیدا نزدیک به 40 سال در زمینه هوش نوزاد و کودک تحقیق کردند و با استفاده از تعلیمات پیشینیان و آموخته‌های خود توفیق دستیابی به دستاوردهای چشمگیری را یافتند.

«مدارس شیچیدا»  بالغ بر 25 سال است  در ژاپن مشغول به فعالیت هستند و قریب 80% مدارس ژاپن تحت  تأثیر این آموزش‌ها، دانش‌آموزان خود را تعلیم می‌دهند. تاکنون 7 کشور جهان یعنی تایوان، تایلند، مالزی، سنگاپور، اندونزی، استرالیا و آمریکا(نیویورک) حق امتیاز این مدارس را خریداری نموده‌اند.

پروفسور شیچیدا و برخی دیگر از دانشمندان مانند گلن دومان آمریکایی معتقدند که در کودکان زیر 6 سال ، نیمکره راست بر نیمکره چپ برتری و توفق دارد و این فرصتی است استثنایی در راستای شکوفایی و رشد استعداد فرزندانمان.

بنا بر اظهارات پروفسور شیچیدا کودکان ما همگی نابغه متولد می‌شوند و هدف آموزش، آموختن دانش نیست بلکه توسعه تواناییهای یک کودک در سنین کودکی است.وی می گوید:

"در آینده هدف آموزش این نخواهد بود که افرادی با ذهنهاییمملو  از اطلاعات ارائه دهد، بلکه وظیفه سیستم آموزشی این خواهد بود که کودکانی را پرورش دهد که در نهایت قادر به استفاده موثر از تمام مغز خود باشند. هدف تربیت کودکان عبارت خواهد بود از : پرورش بچه هایی با توانایی های بی شمار، خلاقیت زیاد، و توانایی استفاده از تمام مغز."

اصول روش شیچیدا

در روش شیچیدا اصول زیر مورد توجه قرار می گیرند:

•         همه کودکان نابغه متولد می شوند.

•         وجود رشته های محبت والدین- فرزندی .

•         تسلط نیمکره راست مغز هر کودک که فرصتی منحصر به فرد برای یادگیری ارائه می دهد.

•         تحریک کودکان از طریق همه حواسشان .

وی معتقد است هر چه بیشتر بتوانیم تعادل بین دو نیمکره را افزایش دهیم بیشتر در جهت ارتقاء نبوغ و استعداد فرزندانمان توفیق پیدا کرده‌ایم.

همان طور که دانشمندان در تحقیقاتشان اذعان داشته‌اند، نیمکره راست غالباً با فعالیت‌های هنری نظیر موسیقی، نقاشی و همینطور با عواطف و احساسات مرتبط است. هر چند که نمی‌توان هیچ فعالیتی را منحصر به نیمکره‌ای کرد لکن همچنان بر این است که غالب امور فوق توسط نیمکره راست انجام شود همان طور که غالب مطالب مرتبط با ریاضی و منطق توسط نیمکره چپ ساماندهی می‌شوند.

از آنجا که نیمکره چپ به جهت حفظ منافع خود من جمله قوت و روانی در تکلم به سمت برتری بر نیمکره راست پیش می‌رود و لذا در هنگام توفق، مانع فعالیت آزادانه نیمکرده راست می‌شود، سنین 0 تا 6 سالگی و علی الخصوص قبل از 3 سالگی فرصتی بسیار مناسب است تا بتوانیم قوای نیمکره راست را به حداکثر برسانیم.

البته هدف از آموزش‌های شیچیدا نهایتاً متعادل کردن دو نیمکره می‌باشد لکن این امر هنگامی میسور است که نیمکره راست قبل از نیمکره چپ تقویت گردد.

یکی از مواردی که در آموزش‌های ارائه شده توسط شیچیدا لحاظ شده است این مطلب است  که فراگیری علوم توسط هر یک از دو نیمکره متفاوت از یکدیگر می‌باشند. برای مثال نیمکره راست به جهت  جذب ا طلاعات هیچ نیازی به تمرکز و هوشیاری کامل ندارد. چنانچه حتی در مراحلی از خواب هم آموزش‌پذیر است. این در حالی است که نیمکره چپ جهت فراگیری علوم نیازمند تمرکز و هوشیاری کامل است .علاوه بر آن سرعت جذب اطلاعات توسط نیمکره راست بسیار بسیار بالاتر از نیمکره چپ می باشد و در عین حال توانایی دریافت حجم بسیار وسیعی از داده ها در زمان کوتاه را دارد.اگر با تکیه بر توانایی های نیمکره راست کودکان را تعلیم دهیم توانایی های زیر حاصل می شوند که بنابر گفته دانشمندان ،وجود چنین قابلیت هایی در فرد، نشان از نبوغ او دارد:

1-       توانائی درک مستقیم

2-       توانائی حافظه تصویری

3-       توانائی محاسبة سریع

4-       توانائی دریافت کامل زیر و بم موسیقی

5-       توانائی چند زبانه بودن

6-       توانائی معالجة ذهنی

و اینها مواردی هستند که در سیستم شیچیدا قویاً تقویت می‌شدند و در این راستا بازی‌هائی جهت تقویت اندیشه‌خوانی،غیب‌بینی، خواندن به واسطه حس لامسه و...  ارائه می‌شوند.

روش شیچیدا

روش شیچیدا روی نیمکره راست مغز تمرکز دارد که این نیمکره قبل از نیمکره چپ رشد می کند و شیچیدا آن را "مغز نابغه"[2]می نامد. شیچیدا می گوید که کودکان معمولا عادت استفاده از نیمکره راست مغز را بین 4 تا 6 سالگی از دست می دهند. به این دلیل این روش بین 0 تا 3 سالگی بهترین کاربرد را دارد.

در این روش شیوه کار بدین صورت است که با تحریک نیمکره راست مغز تمام قسمتهای آن بهره مند خواهد شد. مراکز آموزشی شیچیدا این وعده را می دهند که تواناییهای مفید بسیاری را به کودکان آموزش می دهند که برخی از این تواناییها عبارتند از:

•         ارتقاء روابط فرزند-والدین

•         درک مستقیم(درون یابی) و ادراک فراحسی (ESP)

•         استعداد موسیقی و تواناییهای هنری دیگر

•         ویژگیهای مثبت شخصیتی و عاطفی

•         حافظه تصویری

•         تقویت قابلیتهای فیزیکی

•         دریافت مطالب با سرعت بالا

•         افزایش خلاقیت

•         چند زبانه بودن

•         محاسبه ریاضی با سرعت برق

•         تند خوانی

شیچیدا درباره دانش آموزان خود می گوید: "این بچه ها نیروهایی هستند که ما هرگز فکر نمی کردیم وجود داشته باشند، گویی آنها کاملا طبیعی هستند. آنها را تماشا کنید که به سرعت مقادیر زیادی از اطلاعات را حفظ می کنند و با دقت و فهم آنها را به خاطر می آورند، وقایع آینده را پیش بینی می کنند و توانایی عضلانی خودشان را توسعه می دهند که به عنوان هدایتی برای آموزش بکار روند و رویکردهای قراردادی برای پرورش کودک را در قرن 21 متحول خواهند کرد."

کودکانی که از مدارس ژاپن و سنگاپور که قدمت بیشتری نسبت به باقی مدارس شیچیدا دارند فارغ التحصیل شده‌اند دارای قابلیت‌های چشمگیری شده‌اند که به اختصار به ذکر چند نمونه بسنده می‌کنم:

•     کودکان شش- هفت ساله ای که می‌توانند با چشمان بسته و بدون لمس، مطالب کتب مختلف به هر زبانی را با استفاده از غیب‌بینی بیان نماید.

•         کودکان هفت ساله ای که می توانند با چشمان بسته و فقط با لمس کتاب مربوطه، آن را مطالعه کنند.

•         کودک 3 ساله‌ای است که حافظ تصویری او 300 کارت است.

•          کودک 5/2 ساله‌ای که قادر است نت‌های موسیقی را بسازد و در ظرف کمتر از دو روز به طرز ماهرانه‌ای بنوازد.

•         کودکان 3-4 ساله ای که در رشته‌های ورزشی من جمله شنا توانسته‌اند مرتباً رتبه کسب کنند و

•          کودکانی 7 ساله‌ای که می‌توانند روزانه بالغ بر 100 کتاب مطالعه کنند.
در پایان توجه شما را به چند نوشته کوتاه که توسط افرادی که از آموزش های سیستم شیچیدا برخوردار بوده اند تنظیم شده است جلب می کنم:

داستان شماره1

در ژانویه 2007 زمانیکه مستقیم دو سال و پنج ماه داشت من و همسرم پس از شنیدن داستانهای جالب زیادی از دوستانمان درباره بچه هایشان که در کلاسهای شیچیدا حضور داشتند تصمیم گرفتیم پسرمان را به این کلاسها بفرستیم. من و همسرم زمانیکه پسرمان نوزاد بود برایش کتاب می خواندیم و متوجه شدیم که او واقعا عاشق کتاب است و این کار او را آرام می کرد.

پس از گذشت چهار ماه در کلاسهای شیچیدا متوجه شدم که توانایی حافظه اش تا حد بسیار زیادی افزایش یافته است. او می تواند کلمات کتابهای مورد علاقه اش را به خاطر آورده و آن خطها را از اولین تا آخرین صفحه به درستی بخواند. من هنگامیکه فهمیدم او می تواند خطوطی را که در صفحات مختلف آمده و من آن صفحات را عمدا جا انداختم به درستی بخواند بسیار شگفت زده شدم. این بسیار جالب است زیرا من دائما آن کتابها را برایش می خواندم اما هنوز نمی توانم بدون نگاه کردن به کتاب آن خطوط را به یاد بیاورم. او عاشق کتاب است و از من می خواهد برایش کتاب بخوانم و هنگامیکه تمایلی به این کار ندارم او با شیرین ترین کلمات می گوید مامان لطفا برایم کتاب بخوان. و من تمام کارهایم را رها کرده و برای او کتاب می خوانم.

مستقیم قادر به یادآوری اشعاری است که پرستار او برایش می خواند و او آنها را با خوشحالی برای من و سایر اقوام از حفظ می خواند. او همچنین می تواند به سادگی شعرهای کودکانه را به خاطر بیاورد. یک روز زمانیکه داشت به تنهایی بازی می کرد ناگهان شروع به خواندن چند خط از آواز انگلیسی مورد علاقه من کرد. دیگر لازم نیست هنگام آشپزی این آواز را به تنهایی بخوانم چون حالا من یک هم صدا دارم.

پیشرفت بزرگ دیگر او در مهارتهای اجتماعی اش است. همیشه اولین کسی است که شروع به صحبت با مردم می کند. هر بار که از مقابل نگهبانی رد می شویم تا به خانه برسیم او کسی است که می ایستد و با نگهبان احوالپرسی می کند.

این سفری فوق العاده در زندگی من است که شاهد این باشم که پسرم چقدر باهوش، مستقل و بادقت شده است. من و همسرم صادقانه امیدواریم که روش شیچیدا او را به شخصی بهتر تبدیل کند.

 امضا:  خانم مباشر

داستان شماره2

فیدلیا در یادگیری تکلم کند بود و در سن دو و نیم سالگی شروع به صحبت کرد. در سه سالگی در یاد گرفتن مشکلاتی داشت؛ مهارتهای حرکتی و اجتماعی اش ضعیف بود. او بسیار خجالتی و فاقد اعتماد به نفس بود. او پس از سپری کردن دو سال به روش شیچیدا در توانایی یادگیری و مهارتهای اجتماعی اش اعتماد به نفس و مهارت پیدا کرد؛ او قادر به برقراری ارتباط با کودکان و بزرگسالان است. او می تواند به طورمستقل بخواند و بدون اینکه تمرکزش بهم بخورد بر یک کار مشخص متمرکز شود. او حافظه ای عالی دارد و می تواند توالی حوادث و داستانها را به خاطر بیاورد. او علاوه بر مهارت آکادمیک بالایش، دختری بسیار مستقل است که می داند چگونه کارهای روزمره اش را بدون کوچکترین راهنمایی انجام دهد. روش شیچیدا پتانسیل های او را تحریک کرده و او را تبدیل به مجری سطح بالایی کرده است. این امر موجب ساده و شاد شدن زندگی آموزشی او می شود. من و همسرم از روش شیچیدا بسیار راضی هستیم. ما از این فرصت استفاده می کنیم و از تمام معلمانی که عشق را به او ارزانی داشته اند تشکر می کنیم.

 امضا:  خانم چان

داستان شماره4

زمانیکه من وارد برنامه شیچیدا شدم کمی بیش از یک سال داشتم. حالا دانش آموز کلاس ششم ابتدایی هستم. درسهای هفتگی شیچیدا برای من بسیار لذتبخش و مهم هستند. این مطلب را که می توانم در این زمینه حضور داشته باشم تحسین می کنم. از اینکه قادر به یادگیری چیزهای زیادی در اینجا باشم سپاسگذارم.

من از میان فعالیتهای درسهای شیچیدا حافظه شنیداری را بیشتر از همه دوست دارم. هم اکنون می توانم از طریق گوش دادن، چهل تا پنجاه صفحه را به خاطر بیاورم. یادآوری آنچه که در ذهنم شنیده ام بسیار ساده است. حتی پس از اینکه از کلاس به خانه بازمی گردم می توانم تنها با اجرای یک ویدئو در ذهنم چهل یا پنجاه صفحه را به یاد بیاورم. به همین ترتیب می توانم اسامی جغرافیایی و شخصیتهای تاریخی کلاسهای مطالعات اجتماعی را به سادگی به یاد بیاورم.

فعالیت دیگری که من عاشق آن هستم، تمرین تصویر سازی است. اگر پیش از ورزش تصویرسازی نمایم می توانم حرکات همبازی هایم را از قبل ببینم. چند مثال می زنم: زمانیکه بسکتبال را به عنوان برنامه آموزشی فوق برنامه بازی می کنم بیشتر اوقات می توانم حرکات بعدی هم تیمی ها و رقبایم را پیش بینی کنم. زمانیکه بیس بال بازی می کنم و می خواهم توپ را بزنم می توانم حرکت شخص پرتاب کننده را پیش بینی کرده و مطابق با آن عمل کنم. اگر من پیش از ضربه یا پرتاب نتیجه را تصویرسازی کنم چیزها همانطوری رخ خواهند داد که من تصویرسازی کرده ام. این برای دفعات زیاد رخ داده است. در کلاسهای تکواندو که دو بار در هفته در آنها حضور می یابم می دانم قرار است همبازی من به کجا حمله کند و مطابق با آن جا خالی می دهم. معلم من به طور مفصل روشهایی را شرح می دهد که می توانیم توانایی مان را در زندگی روزانه بکار ببریم و اینکه چگونه می توانیم بزرگسالان مفیدی باشیم. او اغلب می گفت شرکت در کاری که می تواند به دیگران کمک کند خوب است. امیدوارم من نیز بتوانم شخص مفیدی باشم. دوست دارم زمانیکه بزرگ شدم فضانورد شوم. به این منظور تلاش خواهم کرد تا زبان انگلیسی، توانایی حفظ کردن و توانایی تصویرسازی ام را بهبود بخشم. زمانیکه فضانورد شدم درباره جهان، زمین و ستارگان سایر کهکشانهای مجاور کهکشان راه شیری تحقیق خواهم کرد. تنها شش ماه تا اتمام سال سوم من باقی مانده است. سخت خواهم کوشید تا از زندگی ام لذت ببرم و کارهای بیشتری انجام دهم.

امضا: هیراتا هایاتوa