بررسی روزنامه‌های تهران؛ دوشنبه ۲۱ آذر
روزنامه‌های صبح امروز تهران در صفحات اول خود از کشف ذخیره گازی در دریای خزر خبر داده، از ازدحام مردم برای خرید سکه و طلا نوشته‌اند و نسبت به تاثیر تصمیم‌های تازه بانک مرکزی ابراز تردید کرده‌اند. انتخابات روسیه، حمایت از بشار اسد در آشوب‌های تازه سوریه، بخش دیگری از مطالب این روزنامه‌هاست. انعکاس اهمیت سرنگونی هواپیمای بی‌سرنشین آمریکا نیز ادامه دارد.
"کشف بزرگ‌ترین ذخیره گازی ایران در خزر" تیتر اول جام جم است، خراسان نوشته "ایران در آستانه تبدیل شدن به قدرت اول گازی جهان قرار گرفت" و رسالت از زبان وزیر نفت نوشته "صادرات ایران در صورت تحریم جایگزین دارد".
دیگر از هوا هم کاری برنمی‌آید
مهدی افروزمنش در شرق نوشته هوا هم عصبی شده است، سرگیجه گرفته از دست ما و نمی‌داند که باید جریان بیابد یا خیر؟ اگر بوزد غرب کشور و شهرهایش به هن و هن می‌افتند، از دست ریزگردها و اگر هم که نه، مرکزنشین‌ها به تنگی نفس می‌افتند. قصه پرغصه‌ای شده است؛ آنقدر که از هوا دیگر کاری ساخته نیست؛ حکم چوب دوسرطلا را یافته است. جعبه پاندورایی‌اش نیز از کار افتاده و دیگر هیچ معجزه‌ای در آن برای حل آلودگی شهرهای ایران یافت نمی‌شود. به عبارتی دیگر مدیریت آلودگی در دست هوا هم نیست و باید امیدمان را به خدا ببندیم که او رحمان و رحیم است.
نویسنده مقاله شرق برآورد کرده، خسارت سالانه آلودگی هوا در ایران ۱۴ هزار و ۴۲۰ میلیارد ریال معادل ۶/۱ درصد تولید ناخالص ملی برآورد شده است و برآوردهای رسمی نیز حاکی از آن است که سالانه دست‌کم چهارهزار نفر و به روایتی دیگر ۱۰ هزار نفر می‌میرند و خسارت ناشی از آلودگی هوای تهران پنج هزار و یک‌صد میلیارد ریال معادل ۵۷ درصد تولید ناخالص داخلی است. بیماری‌های ناشی از آلودگی هوای شهری نیز سالانه دو هزار و صد میلیارد ریال معادل ۲۳ درصد تولید ناخالص ملی به اقتصاد ایران خسارت وارد می‌کند و راهبردهایی که «مدیریتی» خوانده می‌شود، هم به تعطیلی شهرها به بهانه آلودگی هوا محدود شده است.
مردمسالاری در سرمقاله خود با تاکید بر این که ساعت‌ها از وقت مردم در ترافیک سنگین تهران به هدر می‌رود، نوشته ترافیک سنگین تهران باعث ناراحتی اعصاب و عصبانیت شهروندان می‌شود اما مسوولا ن برای رفع ترافیک تهران چه برنامه‌ای دارند؟ اگر بگوییم هیچ، سخنی به گزاف نگفته‌ایم چرا که هر روز ترافیک تهران- و به تبع آن اغلب کلان شهرهای کشور- افزایش می‌یابد اما خبری از تقویت ناوگان حمل ونقل عمومی نیست. در این شرایط، عذاب آورترین جملات، عباراتی است که گاه از زبان گویندگان و مجریان رادیو و تلویزیون می‌شنویم و مردم را به عدم استفاده از خودروی شخصی و بهره گیری از وسایل حمل ونقل عمومی دعوت می‌کنند و این در حالیست که ناوگان حمل ونقل عمومی، حتی توان پاسخگویی به تقاضای فعلی را هم ندارد و مشخص نیست چگونه می‌تواند با وضعیت فعلی که مردم در آن به هم فشرده می‌شوند پاسخگوی نیاز جدیدی باشد.
به نوشته این مقاله، با روی کارآمدن دولت احمدی‌نژاد که زمانی خودش شهردار تهران بود و طبیعتا با مشکلات پایتخت آشنایی داشت، تصور میشد مجال مناسبی برای حل مشکلا ت شهر تهران ایجاد شده و حضور فردی اصولگرا در راس شهرداری تهران، می‌تواند زمینه تعامل دو دستگاه را فراهم سازد. اما گذشت زمان ثابت کرد که تصورات، اشتباه بوده و دولت اصولگرا که می‌توانست توانایی مدیریت خود را با رفع مشکل پایتخت کشور به عموم مردم نشان دهد، یا نسبت به مشکلا ت مردم تهران بی تفاوت است، یا اینکه توانایی حل مشکلا ت مردم پایتخت را ندارد.
مردم سالاری نوشته دولتی که در مصوبات سفرهای استانی رکورددار است و برای حل مشکلا ت دورترین روستاها هم مصوبه دارد، برای ترافیک تهران هیچ قدم محسوسی برنداشته است.
ابزارهای نظارتی و تخلفات رییس جمهور که افزایش یافته
"هشدار دو نهاد نظارتی به دولت" تیتر اول تهران امروز است، جهان صنعت از زبان رییس دیوان محاسبات نوشته "تخلفات رییس جمهور ادامه دارد"، "رسیدگی جدی به پرونده فساد مالی فراموش نخواهد شد" عنوان اصلی حمایت است.
مژگان فرجی در سرمقاله جهان صنعت نوشته تاخیر در تقدیم لایحه بودجه از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی در شش سال گذشته به رسمی تبدیل شده که ظاهرا هیچ امری نمیتواند مانع از آن شود. این موضوع در سال گذشته برای دومین بار در تاریخ جمهوری اسلامی ایران سبب شد تا به دلیل تاخیر در ارایه آن، لایحه به صورت دو دوازدهمی مورد تصویب قرار گیرد.
به نوشته این مقاله در سال گذشته همزمان با ارایه بودجه ۹۰ به مجلس، علی لاریجانی با اطمینان باور نکردنی اعلام کرد دولت بودجه سال آتی را در زمان مورد نظر تقدیم می‌کند. حال که شش روز از زمان ارایه آن می‌گذرد هنوز خبری از لایحه نیست؛ به عبارتی دیگر به نظر می‌رسد دولت این سخنان نمایندگان را آن‌طور که مناسب است، جدی نمی‌گیرد. شکی وجود ندارد که دیرکرد در ارسال لایحه بودجه به خانه ملت سبب می‌شود تا بودجه عمرانی ندید گرفته شود یا بودجه مورد نظر سر موعد تزریق نشود و حجم بیشتر بودجه به بخش جاری رود که این کار سبب رشد میزان تورم در کشور می‌شود.
سرمقاله جهان صنعت افزوده، حال با توجه به شرایط اقتصادی موجود در کشور و مشکلات بین‌المللی این سوال پیش می‌آید آیا نمایندگان نباید در استفاده از ابزارهای نظارتی خود جدی‌تر به نظر رسند و از قدرتی که بارها از آن سخن به میان آورده‌اند حداقل یک بار استفاده کنند تا به این وسیله دولت مجبور شود براساس قانون رفتار کند؟ یا اگر غیر از این است پس مجلسی‌ها توضیح دهند کاربرد این ابزارهای نظارتی چیست و سخن گفتن از آنچه مصرفی دارد؟
ماجرای سکه و طلا قدس
تیتر و عکس صفحه اول روزنامه قدس
"ارز و سکه به روایت بهمنی" عنوان اصلی شرق است، قدس از "اعلان جنگ بانک مرکزی به دلالان" خبر داده و روزنامه جمهوری اسلامی از "سایه شوم دلالان بر سر بخش کشاورزی" نوشته و ابرار در تیتر اول خود، گزارش داده "نرخ تورم ده در صد افزایش یافت".
سعید کوشافردر گزارشی در قدس نوشته: امروز وقتی رییس کل بانک مرکزی پشت تریبون قرار گرفت می‌دانست که اظهاراتش بازتاب‌های زیادی خواهد داشت و از سوی برخی اهالی بازار سرمایه مورد هجمه قرار خواهدگرفت، اما این روزها او آنقدر تحت فشار قرار گرفته که دیگر از رایزنی‌های پشت پرده ناامید شد و تصمیم گرفت رودرروی خبرنگاران سفره دلش رابازکند .
او آخرین بار و درجلسه هیات دولت بود که با تشر رییس دولت روبه‌روشد، "اقای بهمنی به این ماجرای بورس بازی سکه و طلا خاتمه دهید" و نگاه‌های اعضای کابینه بود که در پی این اظهارات بر چهره برافروخته بهمنی فرود آمد، یعنی او حتی نمیتواند یک بازار را کنترل کند .
آقای رییس کل مستاصل شده بود، اگر سکه نمی‌فروخت یا به قیمت بازار عرضه می‌کرد، متهم به همراهی با دلالان میشد و برخی نیز که دوست دارند همه چیز را سیاسی کنند می‌گفتند مابه التفاوت نرخ سکه آزاد و بهای جهانی را خرج انتخاباتی جریان انحرافی می‌کند و اگر می‌فروخت وبه قیمت جهانی میداد، بازهم متهم بود که عده‌ای شب درمقابل بانک میخوابند وصبح با خرید ۵ سکه ۴۰۰هزار تومان سود می‌کنند و دلال بازی راه انداخته این سکه فروشی بانک مرکزی .
به گزارش قدس اما این بار مقابل خبرنگاران بود، همان‌هایی که طی روزهای اخیر تا توانسته بودند این مرد اقتصادی راتحت فشار مطبوعاتی قرار داده بودند و اعصابش هم از این قیمت‌های عجیب بازار اتی فروش سکه که خود به نوعی به بازار سکه علامت میداد که قیمتها را پایین نیاورند حسابی بهم ریخته بود, پس فرصت را غنیمت شمرد واز طرح جدیدش، یعنی پیش فروش سکه خبر داد، یعنی همان کاری که دربازار اتی انجام می‌شود، با این تفاوت که خبری از قیمت‌های بالای ۸۰۰هزارتومان نبود ونرخ عرضه ۵۳۰ تا ۵۴۰هزار تومان اعلام شد .
افشین زمانی در سرمقاله تهران امروز نوشته در حالی که پرونده سیاست‌های پولی سال ۹۰ و تبعات ناخوشایند آن بر اوضاع مالی کشور باز است، محمود بهمنی، رئیس کل بانک مرکزی پیشاپیش از بسته پولی سال ۹۱ رونمایی کرده که شناور شدن سود بانکی یکی از مختصات اصلی این بسته معرفی شده است.
به نوشته این روزنامه، اگرچه بازگشت از سیاست‌های اشتباه در هر شرایطی قابل پذیرش است اما مشکل آنجاست که تاکید رئیس کل بانک مرکزی بر شناور شدن نرخ سود بانکی مشخص نیست چرا که شناور شدن در حوزه اقتصاد به معنای آزاد گذاشتن یک کنش اقتصادی و تعیین قیمت بر مبنای عرضه و تقاضا است. بنابراین اگر نرخ سود بانکی شناور اعلام شود، به معنای آن است که بانک‌ها اعم از دولتی و غیر دولتی در یک فرآیند رقابتی به تعیین نرخ سود سپرده بانکی می‌پردازند و نقدینگی موجود در بازار را به سوی خود جذب می‌کنند. اما آنچه که از تعریف بانک مرکزی از نرخ شناور دیده می‌شود با آنچه که در علم اقتصاد به معنایی که توضیح مختصر آن گذشت، تفاوت‌های زیادی دارد.
سیاست خارجی ایران با سوریه و روسیه
"قوی‌تر شدن محور مقاومت، نگرانی آمریکا از ادامه فشار بر سوریه" عنوان گزارش اصلی کیهان است و سیاست روز از زبان حافظ اسد در تیتر اول خود نوشته "آتش فتنه‌ای که علیه سوریه افروخته‌اید دامن‌تان را می‌سوزاند".
کیهان در سرمقاله خود به تشریح وضعیت سوریه پرداخته و نوشته سوریه اکنون بیش از ۱۰ ماه است که گرفتار فتنه‌ای ۳ ضلعی شده است. آمریکایی‌ها برنامه این فتنه را طراحی کرده‌اند، سعودی‌ها و اتحادیه عرب هزینه آن را تامین می‌کنند و اسرائیل هم مشغول انجام عملیات اطلاعاتی و خرابکارانه علیه رقیب دیرینه خود است. با این وجود، غربی‌ها نه تنها در ساقط کردن دولت بشار اسد توفیقی نداشته‌اند بلکه حتی از به هم ریختن انسجام درونی دولت وی به ویژه در بخش‌های نظامی و امنیتی هم عاجز مانده‌اند.
اکنون سوال اصلی که بسیاری از تحلیلگران به دنبال پاسخ آن می‌گردند این است که علت تداوم بحران در سوریه چیست و عاقبت این بحران چه خواهد شد؟ منابع مختلف اذعان دارند که بحران سوریه شباهتی به انقلاب‌های اسلامی مردمی در مصر، تونس، یمن یا بحرین ندارد و پدیده‌ای که در این کشور شکل گرفته، دارای ماهیتی متفاوت است.
کیهان در دفاع از حکومت بشار اسد نوشته، آنچه در کشورهایی مانند مصر و تونس رخ داد و منجر به تغییر رژیم‌های حاکم شد محصول مشارکت اکثریت واقعی مردم در یک فرایند اعتراض دست‌جمعی و پیگیر بود در حالی که در تحولات سوریه به هیچ وجه اکثریت مردم دخالت ندارند بلکه اقلیتی از اپوزیسیون مسلح و دارای رویکرد کاملا خشن، تحولات این کشور را پیش می‌برد. در واقع در سوریه یک اکثریت خاموش وجود دارد که به عقیده عموم تحلیلگران از جمله نظرسنجی موسسه پیو و دانشگاه میریلند در نوامبر ۲۰۱۱ همچنان به اسد علاقه دارند و خواهان کنار رفتن او نیستند.
جهانگیر کرمی در سرمقاله فرهیختگان نوشته، ریشه این تناقض که روسیه از طرفی در مقابل تحریم‌های یک‌جانبه و گزارش‌های مغرضانه می‌ایستد و مخالفت نشان می‌دهد و از طرف دیگر به قطعنامه‌های معتدل‌تر رای می‌دهد را باید در چند مفهوم جست. یکی از این مفاهیم این است که روسیه طبیعتا با ایران و کشورهای غربی روابطی دارد. اگر صرفا عامل سیاسی را عامل تصمیم‌گیری دولت‌ها به قطعنامه‌های بین‌المللی بدانیم، روابط هر کشوری با دولت‌های دیگر می‌تواند فاکتوری برای اثرگذاری بر آن تصمیم باشد. روسیه هم با ایران روابط خوبی دارد و هم با کشورهای غربی روابط گسترده‌ای دارد.
به نوشته این کارشناس باید روسیه را در قامت واقعیت‌های امروزی روسیه تصور کرد. روسیه به هیچ‌وجه خود را یک قطب مقابل غرب نمی‌داند و نمی‌خواهد این نقش را بازی کند. درست است که از منافع خود در مقابل غرب دفاع می‌کند، از اقدامات یک‌جانبه غرب انتقاد می‌کند، با سوءاستفاده کشورهای غربی از نهادهای بین‌المللی جلوگیری می‌کند اما به هیچ‌وجه این را به‌عنوان اینکه یک قطب مقابل غرب است، نمی‌بیند و نمی‌خواهد چنین نقشی بازی کند. چرا که می‌داند که نه شرایط ایفای چنین نقشی را دارد و نه توانایی پرداخت هزینه‌هایی که ایفای این نقش به روسیه تحمیل خواهد کرد.
لذا به نظر می‌رسد باید موضوع را در چارچوب این دو مساله بررسی کرد. یعنی روسیه در مواقعی که منافعی خاص دارد با غرب مخالفت می‌کند و در مواقعی که غربی‌ها می‌خواهند از نهادهای بین‌المللی علیه دولت‌های مستقل استفاده کنند، سعی می‌کند مخالفت کند.
مقاله فرهیختگان تاکید دارد که این تنها روسیه نیست. برخی دولت‌های دیگر هم این کار را انجام می‌دهند. اما روسیه به هیچ‌وجه نمی‌خواهد این حمایت‌ها و مخالفت‌ها را ادامه دهد که کاملا در برابر غرب قرار گیرد. وضعیت میانه‌ای که روسیه در آن قرار گرفته، یعنی نه تسلیم در برابر تصمیمات غرب و نه مخالفت قاطع و تشکیل یک قطب در مقابل غرب است که باعث شده شاهد چنین نوساناتی در موضعگیری‌های روسیه باشیم.
محمد حسین روانبخش در نوشته طنز مردم سالاری نوشته حزب مظلوم حاکم روسیه به رهبری برادر پوتین تنها حدود ۴۹ درصد آرا را کسب کرده اما دیروز بعضی از مردم روسیه به نتایج انتخابات اعتراض کردند و علیه پوتین دست به راهپیمایی و اعتراض زدند. شمار این معترضان را در مسکو ۱۰۰هزار نفر دانسته‌اند. پلیس مسکو اما تعداد آنها را ۲۵ هزار نفر برآورد کرده است، ولی ما به همه گفته‌ایم سی و سه نفر الی چهل و هفت نفر بیشتر نبودند، شما هم همین را بپذیرید و صدایتان در نیاید!
از طرف دیگر این نکته را باید خاطر نشان کنیم که واقعا بعضی‌ها چقدر بی‌انصاف هستند، چون برادر پوتین لطف کرده و از خودگذشتگی نشان داده و... فقط ۴۹ درصد آرا را به اسم حزب خودش خوانده است. واقعا هزاران آفرین، صد باریکلا ! واقعا آدمی که این طور با ایثار می‌گذارد ۵۱ درصد آرا به رقیبانش برسد، خیلی با انصاف است و باید جایزه نوبل دموکراسی را به او داد; نه اینکه علیه او راهپیمایی سی و سه نفره الی چهل و هفت نفره راه انداخت!
در پایان طنز مردم سالاری آمده، با این همه شما اصلا خودتان را ناراحت نکنید، چون برادر پوتین گوشش به این حرفها بدهکار نیست. این که پوتین است، اگر دمپایی هم بود گوشش به این حرفها بدهکار نیست، فقط اگر عاقل باشد دفعه بعد چنان انتخاباتی برگزار می‌کند که ۱۰۰ درصد آرا را کسب کند و آن جوری جواب این معترضان محدود (سی و سه نفر الی چهل و هفت نفر) را خواهد داد!
قلهک گاردن
پوریا سوری در شرق نوشته چاه نفت عزیز اجدادی، پس از ۱۰۰ سال به دامان من خوش آمدی! تو برای من مثل لازانیا می‌مانی برای گارفیلد، مثل سرزمین عجایبی برای... نه اصلا تو برای من مثل باغ قلهک می‌مانی برای دانشجویان خشمگین!
نویسنده این مقاله به شوخی یاد آورده: در ناسخ‌التواریخ فی‌عوالم الزرنیخ آورده‌اند به سال ۱۲۵۱ قمری که «سرجان کمپبل» وزیر مختار انگلیس در ایران بود، محمدشاه قاجار باغ قلهک را که جزو «تیول» شاهی بوده، به دولت انگلستان اجاره داد و سفارت انگلیس ییلاق خود را در آن بنا کرد و حالا که صد و بوقی از آن زمان گذشته یکی می‌گوید قرارداد ۹۹ ساله داشته‌ایم و تمام شده و انگلیس باید ملک‌مان را پس بدهد. دیگری می‌گوید قرارداد ۹۹ساله‌ای هم در کار نبوده و آنچه هم که هست مربوط به اقامتگاه پل رومی است که آن هم ۱۰ سال است تاریخ انقضایش سررسیده و آخری هم که یک گروه دانشجویی هستند، می‌گویند ما کاری به این حرفا نداریم، قلهک گاردن، گاردنه خودمونه، خودمون هم پسش می‌گیریم...
در پایان مقاله شرق آمده پس می‌گیرند، یعنی ملک را بازمی‌گردانند، درست مثل تو که بعد این همه سال به من بازگشته‌ای، درست «مث پرنده‌ای که درختشو پیدا کنه»! پرنده باشی یا چاه نفت، هرچه که هستی هرکه که هستی من دوستت دارم. تازه مهم این است که من بدون اینکه از دیوار کسی بالا بروم تو را به دست آوردم. من تو را تسخیر نکردم این تو بودی که، نه از بالای دیوار، از درز دیوار خودت را به من رساندی، مرا تسخیر کردی.
از دیوارم بالا بکش
تسخیرم کن
آسانسور من لانه جاسوسی است!
کارتون روز
علیرضا پاکدل، از جام جم