مسکن مهر ایران، سهم شهروندان کم‌درآمد سوریه
ایران می‌خواهد برای اقشار کم درآمد سوریه ۵۰ هزار خانه‌ی مسکونی بسازد. پیش‌تر ایران پروژه‌ی مشابهی را در ونزوئلا آغاز کرده بود. با این حال برخی می‌پرسند که سرنوشت وعده‌ی خانه‌دار شدن ایرانیان کم درآمد به کجا انجامید.
علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی ایران در دیدار با وزیر مسکن و آبادانی سوریه وعده داد که ایران برای ساخت ۵۰ هزار واحد مسکونی در مدت زمان یکساله در سوریه اقدام خواهد کرد.
نیکزاد با اشاره به اینکه هم اکنون ایران تجربه‌ی بسیار خوبی در بحث ساخت واحدهای مسکونی برای متقاضیان فاقد مسکن در حال اجرا دارد، گفت: «پس از روی کار آمدن آقای احمدی نژاد دستوری مبنی بر تامین مسکن کسانی که قبلا از دولت زمین، مسکن و تسهیلات یارانه‌دار نگرفته بودند، صادر شد.»
خطر ریزش بافت‌های فرسوده یکی از مشکلات شهرهای ایران در زمان وقوع زلزله است، اما به گفته منتقدان بخشی از درآمدهای دولت صرف خانه‌سازی در ونزوئلا و سوریه میشود
وزیر راه و شهرسازی ایران افزود: «هم اکنون زمین به صورت رایگان برای ساخت واحدهای مسکونی مهر در اختیار دولت قرار می‌گیرد و دولت نیز این زمین‌ها را به صورت ۹۹ ساله با اجاره‌ای بسیار اندک برای ساخت مسکن تخصیص می‌دهد.»
هاله محمد ناصر وزیر مسکن و آبادانی سوریه نیز با اشاره به حمایت‌ها و پشتیبانی‌های جمهوری اسلامی ایران از حکومت بشار اسد تصریح کرد: «به همراه معاونت‌های مسکن و امور اقتصادی سوریه در کنار مدیر کل سازمان مسکن کشورم به ایران آمده‌ایم تا راهکارهای ساخت ۵۰ هزار واحد مسکونی برای اقشار کم درآمد کشورمان را مورد بررسی قرار دهیم.»
سوریه درشرایط حاضر با مشکلات زیادی روبروست. اعتراضات خونین داخلی و تحریم‌های بین‌المللی شرایط را برای حکومت اسد سخت کرده است. به نظر می‌رسد این طرح را می‌توان در راستای تقویت جایگاه دولت بشار اسد در میان توده‌های مردم ارزیابی کرد.
کدام مسکن؟ کدام مهر؟
اما سرانجام مسکن مهر در ایران به کجا رسید. این پرسشی است که بارها در برابر مسوولان دولت ایران قرار گرفته‌اند و هر زمان پاسخی متفاوت داشته است.
منتقدان می‌گویند مردم وسط مسکن مهر رها شده‌اند و دولت با دادن یکسری زمین با اجاره بلند مدت انتظار صاحبخانه‌شدن مردم را دارد.
در همین حال سایت قانون با انتشار گزارشی نوشت: «۵ سال پیش محمود احمدی نژاد در خصوص حل مشکل مسکن کشور، امسال (۱۳۹۰) را سال نهایی حل مشکلات دانسته بود و این در حالی است که بر اساس وعده او در آن سال باید تا کنون ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکونی ساخته می‌شد و اکنون بهره‌برداری شده بود.»
بر اساس این گزارش تاکنون در حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی در قالب طرح‌های مختلف در حال ساخت است و زمان دقیقی برای پایان کار این طرح‌ها قابل پیش‌بینی نیست؛ طرح‌هایی که با مشکلات مختلف از جلمه خدمات آب‌برق و گاز روبرو هستند. به گزارش خبرگزاری مهر ۲۵هزار خانه‌ی مسکونی در شهرجدید پرند آب و برق ندارند و در مرحله‌ی نازک کاری متوقف شده‌اند.
تناقض‌گویی مسوولان دولتی در ایران در مورد حل مشکل مسکن نیز مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است: «در حالی که شخص رییس دولت در سال ۸۵ تعیین تکلیف مسکن را به سال ۹۰ وعده کرده بود، چرا همین چند روز پیش، وزیر متولی حوزه مسکن در اظهار نظری اعلام داشته که مصمم هستیم عرضه و تقاضای مسکن را تا سال ۹۲ به توازن برسانیم.»
سایت خبری «قانون» با یادآوری این سخنان تصریح می‌کند که تنها آمار و اعداد خوبی از پیشرفت کارها بر روی کاغذ دیده میشود که در عمل به تحقق نرسیده‌اند و در کیفیت و مکان اجرای آنها نیز حرف و حدیث‌های بسیاری است.
این گزارش همچنین می‌افزاید که خانه‌سازی‌های در کلان‌شهرها و مناطقی صورت گرفته که کمتر دچار کمبود مسکن هستند و این موضوع نه تنها راهگشا نیست موجب جابه‌جایی جمعیت و بروز مشکلات جدید خواهد شد.
در همین حال به نظر می‌رسد که برخی از پروژه‌هایی که در قالب مسکن مهر افتتاح شده‌اند در حقیقت پروژهای بخش خصوصی است که با این عنوان خریداری و یا در قبال اعطای برخی تسهیلات تحت نام «طرح مسکن مهر» افتتاح شده‌اند.
وعده‌هایی که محقق نمی‌شوند
دولت احمدی‌نژاد وعده‌های بسیاری در مورد حل مشکل مسکن، اشتغال، تورم و بهبود شرایط اقتصادی را به مردم داده است. وعده‌هایی که گاه همچون موضوع مسکن مهر، زمان به نتیجه رسیدن آنها نیز به شکلی دقیق از پیش مشخص شده است.
با این حال به نظر نمی‌رسد که دولت ایران الزامی به تعهد به اجرایی کردن این وعده‌ها داشته باشد. در مواردی که دولت موفق به عمل به وعده‌هایش شده نیز منتقدان همچنان ناراضی هستند.
منتقدان می‌گویند بسیاری از وعده‌های اقتصادی محمود احمدی‌نژاد، از جمله طرح خانه‌سازی عملی نشده است
کاهش بیکاران و تورم یکی از این نمونه‌ها است. منتقدان می‌گویند دولت به جای حل مشکلات اقتصادی، ارقام را دستکاری و معیارهای سنجش را تغییر می‌دهد. به عنوان نمونه با تغییر تعریف افراد شاغل، صدها هزار نفر از جمع بیکاران کاهش یافته است. همچنین با حذف برخی کالاها در سبد بررسی میزان تورم، این آمار مهم اقتصادی کاهش چشمگیری، حداقل به شکل موقت، داشته است.
انتقاد دیگر مخالفان دولت به اجرای برخی طرح‌ها در دیگر کشورها است. بازسازی جنوب لبنان پس از جنگ ۳۳ روزه‌ی حزب‌الله و اسراییل، خانه‌سازی در برخی کشورهای آمریکای لاتین و به عنوان آخرین نمونه وعده ساخت ۵۰هزار مسکن در سوریه.
کارشناسان سیاسی و اقتصادی می‌گویند اگر دولت ایران در حل مشکلات داخلی توان کافی را داشت، اینگونه کمک‌ها چندان مورد توجه قرار نمی‌گرفت اما در شرایطی که جامعه ایران با مشکلات زیاد اقتصادی روبرو است، این اقدامات مورد قبول افکار عمومی قرار نمی‌گیرد.