کشف آشیانه ۷۵میلیون ساله و سرشار از بچه دایناسور

کشف اخیر آشیانه‌ای مملو از بچه دایناسورهای فسیل شده در مغولستان، دیرین‌شناسان را واداشته تا الگوهای مراقبت دایناسورهای والد از نوزدان را در بین این خزندگان باستانی از نو مورد بررسی قرار دهند.

آشیانه مهیج

 این آشیانه باستانی 75 میلیون ساله، 15 عضو نوجوان یک خانواده پروتوسراتوپس آندروزی -یکی از خویشاوندان تری‌سراتوپس- را نشان می‌دهد که در رسوبات یک تپه شنی باستانی دفن شده‌اند. این آشیانه اخیرا توسط دیرین‌شناس مغول، پاگمین نارمانداخ، و در منطقه جادوختا کشف شده است.
به گفته دیوید فاستوفسکی، دیرین‌شناس دانشگاه رودآیلند که مقاله وی در خصوص آشیانه دایناسورها در شماره اخیر مجله دیرین‌شناسی منتشر شده، این آشیانه با عرض 70 سانتی‌متر بسیار مهیج است. بر خلاف سایر آشیانه‌های دایناسورها که به همراه تخم‌های فسیل شده کشف شده، به نظر می‌رسد که نوزادان موجود در این آشیانه در زمان مرگ حدود یکسال عمر داشته‌اند.
فاستوفسکی می‌گوید: «ما تصور می‌کنیم شواهد خوبی که نشان دهنده مراقبت والدین از بچه‌ها است وجود دارد، زیرا این حیوانات با یکدیگر در آشیانه بزرگ می‌شده‌اند. واضح است که آنها همین دو دقیقه پیش سر از تخم در نیاورده‌اند».
 
پروتوسراتوپس

 در این تصویر، بازسازی یک فسیل پروتوسراتوپس آندروزی را که قبلا کشف شده، مشاهده می‌کنید که دهان منقارمانند و چین‌های مشخصه سر این گیاه‌خوار را نشان می‌دهد. پروتوسراتوپس یک عضو اصلی از خانواده سراتوپسیا است، گروهی از دایناسورها که شامل تری‌سراتوپس (دایناسور صورت سه‌شاخ) می‌شود. نوع بالغ این دایناسور می‌توانست تا طول 2 متر رشد کن.

پروتوسراتوپس آندروزی در یک دریای شنی زندگی می‌کرد که 75 میلیون سال قبل در مرکز آسیا قرار داشت و امروز جایگاه صحرای گبی است. فاستوفسکی می‌گوید: «فیلم لورنس عربستان را به یاد بیاورید. این همان محیطی است که این حیوانات در آن زندگی می‌کردند. اگرچه محیط بسیار خشن بود، اما می‌بایست از نظر زیستی حاصلخیز باشد. همان‌طور که ظاهرا گیاهان کافی را برای ادامه حیات پروتوسراتوپس فراهم می‌کرده است.»
 

آشیانه شلوغ

 دایناسورهای فسیل شده در این آشیانه باستانی روی‌هم ازدحام کرده‌اند. دانشمندان زمانی تصور می‌کردند که دایناسورها عموما روش کروکودیل‌ها را در مراقبت از بچه‌های خود دنبال می‌کنند: تخم‌گذاری می‌کنند و سپس آشیانه را به امان خدا رها می‌کنند. اما این ایده با نظریه جدیدی جایگزین شده که دایناسورها تا مدتی پس از بیرون آمدن نوزدان از تخم از آنها مراقبت می‌کردند، مانند کاری که اغلب پرندگان انجام می‌دهند.
فاستوفسکی توضیح می‌دهد که اکنون مردم می‌توانند بفهمند که این خزندگان باستانی، بر خلاف گروهی از خزندگان که تا به امروز دوام آورده و زندگی می‌کنند، روش مراقبت والدین از فرزندان را دنبال می‌کرده‌اند.
به گفته فاستوفسکی، برای حیوانی که بخواهد هم‌زمان بچه‌هایش را بزرگ کنند، 15 بچه -آن‌طور که در این آشیانه فسیلی تازه کشف شده دیده می‌شود- زاد و ولد غیرمعمولی به شمار می‌رود. موجودات مدرن یا به مانند انسان تمایل دارند نوزدان اندکی داشته باشند و شدیدا روی آنها سرمایه‌گذاری کنند، و یا مانند پشه‌ها بی‌شمار نوزاد داشته باشند و هیچ مراقبتی از آنها به عمل نیاورند.
 

مرگ شنی

 همان‌طور که در این تصویر دیده می‌شود، این نکته که صورت تمام پروتوسراتوپس‌های جوان در این آشیانه تازه کشف شده به یک سمت است، به دانشمندان سرنخی در خصوص نحوه مرگ آنها می‌دهد. فاستوفسکی می‌گوید: «سناریوی ما این است که این نوزدان تلاش کرده‌اند که خودشان را طی یک توفان شن از مسیر باد دور کنند، اما به طرز مصیبت‌باری در زیر یک توده شن مدفون شده‌اند. من تصور می‌کنم که در این مورد خاص، این اتفاق واقعا هیجان‌انگیز است. این فسیل به واقع آخرین لحظات و دقایق وحشتناک زندگی این جانداران کوچک را ثبت کرده است.»
 

نوزاد منقاردار

 این نمای نزدیک، کله یکی از پروتوسراتوپس های جوان را با دهان منقارمانند کوچک آن نشان می‌دهد. فسیل دیگری که در همین ناحیه کشف شده، یک پروتوسراتوپس پیر و یک ولوسیراپتور را نشان می‌دهد که در یک درگیری مرگبار برای همیشه محبوس شده‌اند. فاستوفسکی می‌گوید: «بنابراین ما دو نمونه حیرت‌آور مربوط به رفتار دایناسور را داریم که در گذر زمان باقی مانده‌اند تا ما بتوانیم 75 میلیون سال پیش را مشاهده کنیم.»
فاستوفسکی می‌افزاید: «احتمالا ولوسیراپتورها، پروتوسراتوپس‌های جوان را شکار می‌کرده‌اند. زندگی در محیطی بیابانی که آنها زندگی می‌کردند بسیار دشوار بوده و به احتمال زیاد نبردهای خونینی برای بقا در جریان بود.»
 

آخرین نگاه‌ها

 این تصویر درهم‌ریختگی استخوان‌ها را در این آشیانه دایناسور از نمای جانبی نشان می‌دهد. به گفته فاستوفسکی، این آشیانه تازه کشف شده در مجموع یک «فسیل زیبا، مجلل، و حیرت‌آور» است. وی می‌گوید: «من تصور می‌کنم که جایی در دنیا برای فسیل‌های واقعا شگفت‌انگیز (مانند این یکی) وجود دارد، که بتواند اهمیت حیات باستانی را بر روی زمین را واقعا به مردم تفهیم کند.»