جایزه سکس بد و صحنه‌های سرسری جنسی
امیر حکاک
بی بی سی
هر سال چند روز پیش از کریسمس نشریه بریتانیایی لیترری ریویو (نقد ادبی) بدترین صحنه جنسی در آثار نویسندگان شاخص دنیای ادبی را معرفی می کند و به نویسنده آن جایزه می دهد.
به گفته برگزارکنندگان، هدف "جایزه سکس بد"، جلب توجه به "استفاده زمخت، بی سلیقه و غالبا باری به هر جهت و اجباری از صحنه های عمدتا بی ربط جنسی در رمان امروز" است.
آنها هدف این جایزه را "نشان دادن توصیف های ضعیف جنسی" می دانند و امیدوارند که "نویسنده ها از نوشتن چنین عباراتی بازداشته شوند."
۱۲ نامزد امسال از ژاپن، آمریکا، استرالیا، مجارستان و بریتانیا انتخاب شده اند.
استیون کینگ، هاروکی موراکامی، لی چایلد، جیمز فری، سباستین بری و کریستوفر سویلکاس از جمله نامزدان این جایزه اند که برای نوزدهمین سال پیاپی و از سال ۱۹۹۳ برگزار می شود.
در بخشی از رمان "رابطه" نوشته لی چایلد، یکی از نامزدهای "جایزه سکس بد" آمده است: "بعد تندتر و محکم تر. بعد به نفس نفس افتاده بودیم. تندتر، محکم تر، تندتر، محکم تر."
استیون کینگ از نامزدان جایزه امسال است
استیون کینگ با رمان تازه اش 11.22.63 نامزد جایزه شده که درباره معلمی است که به گذشته سفر می کند و می کوشد که از ترور جان اف کندی جلوگیری کند. در بخشی از رمان او آمده است: "زن جین به پا داشت. پارچه اش زیر کف دستانم نجوا می کرد."
امسال از میان نویسندگان زن، تنها دو نفر نامزد این جایزه شده اند: جین اوئل، تویسنده ۷۵ ساله و دوری اوسترمیلر.
نامزدهای قبلی
به نوشته روزنامه تلگراف، این جایزه "برای استهزای توصیفات بیخود و اغلب بی اندازه خجالت آور از سکس در ادبیات" بنا شده است.
از نامزدان سال های گذشته می توان به گابریل گارسیا مارکز، جان آپدایک، سلمان رشدی و جان آپدایک، فیلیپ راث، پائولو کوئیلو، نورمن میلر و کارلوس فوئنتس اشاره کرد.
آقای فوئنتس در سال ۱۹۹۶ با داستان "دایانا، الهه ای که به تنهایی شکار می کند"، و با عباراتی از این دست نامزد جایزه شده بود: "از او کسی ساختم مثل یک ونوس خانگی؛ نه با کف دریا بلکه با کف خمیر ریشم."
داوران "جایزه سکس بد"، نه آثار پورنوگرافی، بلکه تنها آثار داستانی را بررسی می کنند.
برخی، جالب ترین نامزد این جایزه تاکنون را تونی بلر، نخست وزیر اسبق بریتانیا می دانند که با کتاب خاطراتش در سال ۲۰۱۰، عنوان "اولین نامزد نویسنده غیرداستانی" را از آن خود کرد. او در این کتاب از رابطه جنسی خودش با همسرش، شری، نوشت:
"آن شب او مرا در آغوشش گرفت و آرامم کرد. به من گفت چیزهایی را که باید به من گفته می شد. در آن شب دوازدهم مه سال ۱۹۹۴ آن عشقی را که شری به من داد نیاز داشتم. آن را حریصانه بلعیدم تا به من قدرت بدهد. من حیوانی بودم که از غریزه اش پیروی می کرد."
پایه گذاران
ماهنامه لیتتری رویو را دکتر ان اسمیت، رییس دپارتمان انگلیسی دانشگاه ادینبورو در ادینبورو در سال ۱۹۷۹ پایه گذاشت. او مخاطبانش را کسانی تعریف می کرد که به کتاب خواندن عشق داشتند ولی از "سخنان بی معنای روشنفکری و آکادمیک" بیزار بودند.
اما بنیانگزار "جایزه سکس بد"، اوبرون وو، یکی از سردبیران لیترری ریویو بوده است. او که فرزند اولین وو، نویسنده مشهور بریتانیایی بود، گلایه داشت از اینکه بعد از بیست سال نقد کتاب، هنوز می بیند که بسیاری از رمان ها را صحنه های بد جنسی در آنها ضایع می کند.
اوبرون وو می گفت انگیزه اش این است که نویسنده ها را از نوشتن این گونه عبارات خیلی بد، و " از نوشتن سرسری و توصیف فاقد جذابیت" پرهیز بدهد.
او همچنین می گفت با این جایزه، ناشران برای تولید چنین صحنه هایی به نویسنده ها فشار نمی آوردند.
بدنوشتن و خوب نوشتن
زمانی آقای وو در پاسخ به این سوال که "داوران چه کسانی هستند؟" گفته بود: "ما هستیم."
او در ساختمانی آجری در سوهوی لندن در پاسخ به این سوال که "استانداردهای داوران در انتخاب چیست؟" شانه بالا انداخته و گفته بود: "نوشته خوب و بد درباره سکس وجود دارد؛ درست همان طور که سکس خوب و سکس بد وجود دارد."
اما ایده اولیه این جایزه، علاوه بر اوبرون وو، به رودا کونیگ، منتقد ادبی نیویورکی هم تعلق دارد. او در توجیه ضرورت اشاره به عبارات و توصیفات ضعیف جنسی، بر این نکته تاکید می کرد که "جنبه های زیبایی شناختی" و نه "جنبه های اخلاقی" رمان در خطر است.
رودا کونیگ از طرفداران این سخن اسکار وایلد بود که می گفت: "کتاب خوب و کتاب بد نداریم. بدنوشتن و خوب نوشتن داریم."
مخالفان چه می گویند؟
با این حال، این جایزه در میان نویسندگان و منتقدان ادبی مخالفانی هم داشته و دارد.
مارک لاوسن، منتقد ادبی این جایزه را "به طرز مضری تاثیرگذار" می داند. او می گوید که این جایزه، "نویسندگان را به کلی از نوشتن درباره سکس می رماند". به عقیده او "رمان با خالی شدن از اروتیسم، آسیب می بیند."
همچنین هاروی پارلاک، منتقد حوزه کتاب در ساندی تایمز، "جایزه سکس بد" را "شکل عجیبی از عصبانیت و قلدری انگلیسی" خوانده است.
به نظر مخالفان، نمی توان این سوال را نادیده گرفت که "آیا بیان آزادانه و عریان روابط جنسی، شرم آور است؟"
در مقابل، منتقدان ادبی پاسخ به این سوال را این گونه می دهند:
توصیفات جنسی هم مثل هر توصیف ادبی دیگری نیازمند وجود عناصری چون "بافت و ساختار داستانی"، "شخصیت پردازی" و "احساس" است. اگر خالی از اینها باشد اثر نویسنده تبدیل به یک اثر پورنوگرافی می شود.
مجسمه و مراسم
به گزارش نیویورک تایمز، برنده بدشانس در مراسم اهدای جایزه، باید مجسمه ای را که کمی خجالت آور هم هست، شخصا دریافت کند. اوبرون وو تهدید می کرد که اگر برنده ای حاضر به شرکت در مراسم نشوند، بازیگری را اجیر می کند که خود را جای نویسنده برنده جا بزنند.
رمان "شکل او" برنده جایزه سکس بد در سال گذشته شد
برنده "جایزه سکس بد"، کار شاق دیگری هم بر عهده دارد: سخنرانی پس از دریافت جایزه.
در این باره هم برنده باید استانداردهایی را رعایت کند. سخنرانی او "نباید کسالت بار یا خشم آلود" باشد.
در سال ۱۹۹۷ نیکلاس رویل که برنده شده بود، تلویحا همسرش را مقصر اعلام کرد: "او مرا از نوشتن هرگونه صحنه جنسی که به هر طریق اشاره ای به رابطه من و او می داشت باز داشته بود."
آقای رویل این جایزه را بابت نوشتن صحنه ای در رمانش برده بود که در آن، شخصیت زن به نام یاسمین در صحنه ای جنسی، صداهایی در می آورد "شبیه چیزی بین یک فک در ساحل با آژیر ماشین پلیس."
در آن سال، آرونداتی روی، نویسنده هندی، هم با رمان "خدای چیزهای کوچک"، برنده جایزه بوکر، نامزد شده بود.
شاید یکی از بهترین کسانی که به بهترین شکل از پس سخنرانی اش بر آمد فیلیپ هوک، یکی از مدیران حراج ساتبی بود که در سال ۱۹۹۴ برای دومین رمانش "سنگ شکن ها" برنده "جایزه سکس بد" شد.
او در سخنرانی اش از داوران تشکر کرد که ضعف کارش را نشان داده بودند و قول داد که با تحقیق بیشتر آن را جبران کند.
او در سخنرانی اش تعریف کرد که به یک زن ثروتمند و شیک فرانسوی - که آقای هوک امیدوار بود بتواند اثری هنری را به او بفروشد- گفته بوده که به تازگی برنده یک جایزه ادبی شده است!
جایزه خوب یا بد
آمار نشان می دهد که "جایزه سکس بد" که قرار است نویسندگان را از نوشته های مستهجن باز دارد، در سال های اخیر سبب شده کتاب های برنده جایزه، پرفروش تر شوند.
پارسال روان سامرویل، نویسنده ایرلندی، که با دومین رمانش "شکل او" برنده جایزه سکس بد شده بود، با افزایش چشمگیر فروش رمانش پس از دریافت جایزه روبه رو شد.
سوال اینجاست که پس آیا این جایزه تاثیری برعکس ندارد؟ اگر وضع به همین منوال ادامه پیدا کند، آیا برخی ناشران و نویسندگان وسوسه نمی شوند که به امید فروش بیشتر، شانس خود را برای دریافت این جایزه بیازمایند؟
و یک سوال جالب تر: آیا می توان جایزه ای به نام "جایزه سکس خوب" بنیان گذاشت؟
فهرست نامزدهای امسال ممکن است تا روز اهدای جایزه کامل تر شود. مراسم معرفی و اهدای "جایزه سکس بد" روز ششم دسامبر در کلوب این اند اوت در لندن برگزار خواهد شد.