بررسی روزنامه‌های صبح تهران؛ دوشنبه سوم آبان

روزنامه‌های امروز صبح تهران در عنوان‌های اصلی خود از اولین انتخابات آزاد تونس نوشته و در مسائل تاریخی از پس‌لرزه‌های افشای اختلاس بزرگ بانک‌ها خبر داده‌اند. تحلیل‌هائی درباره علت دعوت اتحادیه اروپا از ایران برای مذاکره بر سر مسائل هسته‌ای، و اظهار‌نظرهائی درباره خروج ارتش آمریکا از عراق بخش‌های دیگر از مقالات این روزنامه‌ها را تشکیل می‌دهد.

آزمون دموکراسی در تونس و مرگ دیکتاتوری

"آزمون دموکراسی" عنوان مقاله‌ای است درباره اولین انتخابات پارلمانی در تونس که در شرق آمده عباس لقمانی در این مقاله نوشته بیش از آنکه آزمون دموکراسی برای این کشور پس از قیام مردم بر ضد حکومت زین‌العابدین بن‌علی باشد، نمایانگر دوران تازه‌ای در تاریخ کشور‌هایی است که پس از تونس در آنچه بهار عربی خوانده می‌شود، موفق شدند رژیم‌های خودکامه را سرنگون کنند و طرحی نو برای این کشورها دراندازند.

در ادامه این مقاله آمده: انتخابات آزاد در تونس و در آینده نزدیک در مصر و در نهایت در لیبی، گروه‌هایی را بر سر قدرت خواهد آورد که شاید تاکنون نه فقط مطلوب غرب نبودند بلکه در کشورهای خود نیز هرگز مجال نشان دادن قابلیت‌های خود را نداشتند. شاید این تحلیل زودهنگام باشد که آزادی و دموکراسی در کشورهای شمال آفریقا را به نوعی شکست پان‌عربیسم از نوع ناصر یا قذافی در برابر اسلام پیشرو بدانیم.

به نظر نویسنده مقاله شرق گروه‌هایی که در تونس و در آینده نزدیک در کشورهای دیگر شمال آفریقا با انتخاباتی آزاد بر سر کار خواهند آمد آنقدر اعتماد به نفس دارند که با غرب نه فقط بر سر میز مذاکره بنشینند، بدون آنکه از سوی ملت‌های خود به دنباله‌روی یا وابستگی محکوم شوند، بلکه این توان را دارند که اسلامی را به نمایش بگذارند که دیگر حتی در مصاف فکری با ایده‌های غربی در طالبانیسم محصور نیست. تونس شاید نخستین نمونه از مصاف این طرز تفکر نو با دنیای خارج از جهان اسلام باشد.

سرنوشت همه دیکتاتورها

ابتکار در سرمقاله خود نوشته مرگ یک انسان خوشحال کننده نیست اما مرگ یک دیکتاتور چرا؟. مرگ یک دیکتاتور می‌تواند آغاز بهاری باشد برای ملت‌های خزان دیده از جور ستم آنان. راستی آیا «کتاب سبز» دیکتاتور لیبی که سالیانی طولانی آن را به مردم دیکته می‌کرد ومحتویاتش را نجات‌بخش می‌دانست، توانست مانع سقوط خودش شود؟ این درس دیگری برای دیکتاتورها که ایدئولوژی‌های دست سازشان هم نمی‌تواند کمکی به آنها کند. درس دیگر این جریان آن بود که دیکتاتور هرگاه به ملت خود خیانت می‌کند عاقبتی جز این در انتظارش نیست.

به نظر رضا افشاری در این مقاله، ذات دیکتاتوری خیانت به ملت است، چرا که درامانتی که از ملت در اختیار دارد هر لحظه خیانتی روا می‌دارد. زمانی که خواسته‌های خود را برتمایلات مردم ترجیح می‌دهد. دیکتاتورهایی که با تکیه برعوامل خارجی بر مردم حکومت می‌کنند تا زمانی برسرکار و پایدارند که منافع کشورهای حامی خود را تامین می‌کنند. به محض پیداشدن آلترناتیو مناسب‌تر با او تصفیه حساب می‌کنند.

سرمقاله ابتکار افزوده قراردادهای نفتی وباج دادن به بیگانه به گواه تاریخ جز ذلت وخواری چیزی برای دیکتاتورها نداشته است نمونه آن لیبی ومساله هسته‌ای آن کشوراست. که نه تنها چیزی عایدش نشد بلکه نهایتا با پول همان نفت‌های به یغما رفته برسر او بمب ریختند و استغاثه‌های او را برای نجات نادیده گرفتند.

آمریکا از عراق نمی‌رود

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله خود با اشاره به اعلام خروج قطعی ارتش امریکا از عراق تا پایان سال، نوشته آمریکا به چند دلیل دروغ می‌گوید و قصد خروج کامل از عراق و رها کردن این کشور را ندارد.

استدلال این روزنامه، اول این است که با در نظر گرفتن اینکه واشنگتن تاکنون نزدیک به 700 میلیارد دلار در عراق هزینه کرده و بیش از 4000 نظامی خود را در جریان اشغال این کشور و ادامه اشغال آن به کشتن داده است، ساده‌اندیشی است اگر پذیرفته شود آمریکا قصد خروج کامل از عراق را دارد.

نتیجه گیری سرمقاله جمهوری اسلامی این است که حرکت اخیر آمریکا یک تاکتیک تبلیغاتی است. چرا که اولاً، انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در راه است و هم اوباما و هم حزب دمکرات که درحال حاضر قدرت را در آمریکا در اختیار دارد به چند عامل که بتوانند موقعیت به شدت متزلزل آنها را در میان رای‌دهندگان تقویت کند نیاز دارند. دیگر این که اوباما و متحدانش امیدوار بودند که اتفاقاتی همچون قتل اسامه بن لادن در افغانستان و "العولقی" در یمن، آنها را پیروز جنگ با تروریسم جلوه دهد و از آنها نزد ملت آمریکا قهرمان بسازد ولی نظرسنجی‌های اخیر، اوضاع را این گونه نشان نمی‌دهند.

ظرفیت زندان‌ها و کمک زایران به بانک‌ها

آرمان در تیتر اول خود خبر داده "سه برابر ظرفیت زندان‌ها زندانی داریم"، جام جم از "بررسی وضعیت فرهنگی کشور در مجلس"، تهران امروز در گزارش اصلی خود نوشته "ثبت نام پنج هزار میلیارد تومانی" و "خیز دوم برای اصلاح مالی" تیتر دنیای اقتصاد است.

تهران امروز در گزارش اصلی خود خبر داده مهلت ثبت‌نام در کاروان‌های سفر به حج تمام شد و در این مدت یک ماهه که از 24 شهریور ماه سال جاری تا 24 مهر ماه تعیین شده بود بیش از شش میلیون و 657 هزار نفر برای سفر ثبت‌نام کردند که از این میزان بیش از سه میلیون و 920 هزار نفر از طریق بانک ملی و بیش از دو میلیون و 736 هزار نفر نیز از طریق بانک ملت نام خود را در لیست متقاضیان حج عمره مفرده سال 90 ثبت کردند. از این طریق حدود 5 هزار میلیارد تومان از نقدینگی در دست مردم به بانک‌های ملی و ملت منتقل شده و مردم امیدوارند که با واریز این مبلغ به حج مشرف شوند.

این روزنامه با تاکید بر این که از این میزان نقدینگی بیش از سه هزار میلیارد تومان توسط بانک ملی جذب شده نوشته سه هزار میلیاردی که حالا عدد آشنایی نزد افکار عمومی به حساب می‌آید. درست در روزهایی که نظام بانکی کشور درگیر اختلاس بزرگ شده است و در حدود سه هزار میلیارد تومان از چند بانک بزرگ اختلاس شده است، متقاضیان حج به داد شبکه بانکی رسیدند و با پول‌های خود نقدینگی مناسبی به بانک‌ها سرازیر کردند.

گزارش تهران امروز نشان می‌دهد ثبت ‌نام از متقاضیان حج در واقع فرصتی طلایی بخصوص برای بزرگترین بانک جهان اسلام بود تا بتواند پول‌های اختلاس شده را از این طریق به بانک برگرداند و وضع بانک ملی را سامان دهد چرا که بر اساس اطلاعات بزرگترین اختلاس کشور این بانک ملی است که بیش از دو هزار میلیارد تومان از آن اختلاس شده است.

ابراهیم رها در ستون طنز اعتماد بیانیه‌ای صادر کرده و در بخشی از آن نوشته ما از سه برابر شدن ظرفیت اعلام حمایت می‌کنیم. البته سه برابر یا چهار برابر یا حتی پنج برابر شدن بحث خودش را دارد و به این مقوله مربوط نمی‌شود. در همین راستا اعلام شده «سه برابر ظرفیت زندان‌ها، زندانی داریم.» بیا! اینا! آدم نگوید هورا هورا هورا چه بگوید. پیشرفت پشت پیشرفت. دستاورد روی دستاورد!

به نوشته این ستون با شنیدن چنین اخباری آدم تصمیم می‌گیرد شدیداللحن به دهان یاوه‌گویان بکوبد محکم. اینکه ما توانسته‌ایم سه برابر ظرفیت زندان توی آن زندانی جا بدهیم جز با فکر و تدبیر و تلاش امکان‌پذیر نیست. اساسا اگر بتوان سه برابر ظرفیت چیزی از آن استفاده کرد نشان‌دهنده فتح و پیروزی است. ما شاهد بوده‌ایم گاهی بیشتر از یک‌سوم نمی‌شود استفاده کرد.

استیضاح و اختلاس و پیچیدگی‌های سیاسی

"دیوار کوتاه وزیر اقتصاد" تیتر اول شرق است، "سایه سنگین دو استیضاح بر سر دولت" گزارش اصلی ابتکار است، روزنامه جمهوری اسلامی از "موح دوم پس‌لرزه‌های فساد بزرگ مالی" خبر داده و جهان صنعت نوشته "استیضاح سیاسی با رنگ اقتصادی در خانه ملت".

داریوش قنبری در مقاله‌ای در شرق به پرونده پیچیده‌ اختلاس اشاره کرده و نوشته نمی‌شود تمام قصور این پرونده را بر گردن یک یا دو نفر‌انداخت و سایرین را مبرا کرد، چراکه در این پرونده مهم، افراد متعددی درگیر هستند. مثلا در ارتباط با نحوه واگذاری کارخانه‌های دولتی به بهانه خصوصی‌سازی به گروه آریا موضوعاتی مطرح است و در این راستا مقاماتی نیز دخیل هستند. اگر عادلانه رفتار شود باید به همه زوایای این پرونده رسیدگی کرد.

به نوشته این نماینده مجلس در این میان با توجه به ابزارهای نظارتی که در اختیار مجلس قرار دارد، بحث استیضاح حسینی وزیر اقتصاد مطرح شده است، چراکه مجلس می‌تواند وزیر مرتبط با این پرونده را برای سوال فرابخواند اما امکان این را ندارد که از زیرمجموعه‌ها یا مدیران سوالی در این زمینه بپرسد. بر همین اساس امیدوار هستیم که در روز استیضاح حقایق اختلاس بزرگ بیان شود. چنانچه آقای حسینی دفاع خوبی از خود و عملکرد وزارتخانه خود نداشته باشد و عوامل دخیل در این پرونده را معرفی نکند، بخش عمده‌ای از اتفاقاتی که در این پرونده افتاده است متوجه ایشان خواهد شد و اصل موضوع مشخص نخواهد شد.

نویسنده مقاله شرق ابراز امیدواری کرده چون این پرونده نیاز به تحقیق و تفحص وجود دارد و باید تمامی واگذاری‌ها در سال‌های اخیر واکاوی شود تا امضاهای طلایی که افراد را به سودهای میلیاردی رسانده است مشخص شود. متاسفانه تحقیق و تفحص‌هایی که در دو یا سه سال گذشته در مجلس صورت گرفته، گزارش‌های قابل دفاعی نبود؛ بر همین اساس باید تحقیق و تفحص جدی در مجلس صورت بگیرد و تمامی نواقص واگذاری سرمایه‌های ملی عیان شود. نباید فراموش کرد، اختلاسی که مطرح شده است شاید نمونه‌ای از روندی باشد که از سایر موارد آن بی‌خبریم.

اما علی اصغر زارع زاده در سرمقاله جهان صنعت نوشته در حالی که پرونده سوءاستفاده مالی در نهادهای امنیتی و قضایی همچنان مفتوح است و برخی متهمین نیز در بازداشت به سر می‌برند، عده‌ای اصرار دارند تا در این رابطه یک قربانی دولتی نیز داشته باشند.

به نوشته سرمقاله جهان صنعت رییس کل بانک مرکزی در حالی در سایه نشسته و تماشاگر تلاطم در فضای اقتصادی است که کارشناسان در تقسیم میزان قصور پس از مدیرعامل معزول بانک صادرات و مدیرعامل برکنار شده بانک ملی به او می‌رسند. حال که جهرمی عزل شده و خاوری هوای بازگشت به سرش نیست، نوبت بهمنی است تا پاسخگوی کم‌کاری‌های مجموعه تحت مدیریت خود باشد.

مذاکرات هسته‌ای در این زمان

"اوج گیری تظاهرات جهانی علیه سرمایه داری" خبر اول کیهان است و "بهانه جوئی‌های بی پایان غرب" عنوان اصلی سیاست روز درباره مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای پنج به اضافه یک.

سیاست روز در تیتر اول خود از مذاکرات هسته‌ای آینده ایران و کشورهای پنج به اضافه یک نوشته ادامه فعالیت‌های هسته‌ای ایران در شرایط جدید بین‌المللی به نظر می‌رسد که تکرار داستان‌های پیشین غرب نیست، داستان ادامه این فعالیت‌ها و واکنش‌های غرب در موقعیت فعلی ایران در عرصه بین‌المللی و به خصوص با نگاهی به تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا و از سوی دیگر گسترش اعتراضات به آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی باعث شده تا غربی‌ها رویکردی جدید را در پیش بگیرند.

به نوشته این روزنامه نامه آخر جلیلی که بیش از یک ماه پیش به رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره ادامه مذاکرات ارسال شده بود در نهایت با یک ماه کش و قوس روز گذشته پاسخ داده شد؛ در این نامه نکته عجیبی که در نامه‌های دیگر اشتون دیده نشده است خبر از تمایل قدرت‌های جهانی برای از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با ایران است.

اما کیهان در مقاله‌ای بدون امضا پرسیده چرا کاترین اشتون این مقطع خاص را برای پاسخ به نامه دکتر جلیلی برگزیده و خود جواب داده در اولین گام، 1+5 مایل است تاکید کند به رغم همه بحران‌های موجود در برای مذاکره باز است. این نشان دهنده آن است که غرب می‌خواهد بگوید راهبرد دو مسیره فشار- مذاکره همچنین برقرار است و در کنار تلاش برای افزایش فشارها بر ایران، در برای گفت وگو بسته نخواهد شد.

نکته دیگر این مقاله چنین است: در مرحله بعد به نظر می‌رسد اعلام آمادگی اشتون برای مذاکره با فشارهای اخیر آمریکا بر ایران و گزارش ماه آینده آمانو مرتبط است. و در مرحله سوم این است که این اعلام آمادگی احتمالا با طرح روسیه مرتبط است. اگرچه در این باره تردیدهایی وجود دارد که اشتون و آمریکا با طرح گام به گام لاوروف موافقت نهایی کرده باشند ولی این احتمال جدی است که نامه جدید اشتون تلاشی برای سوق دادن ایران به سمت پذیرش طرح گام به گام یا چیزی شبیه آن به عنوان چارچوب مذاکرات آینده باشد.

کیهان در نهایت نوشته این موضوع قطعی است که گروه 1+5 اکنون نگاه خود را به داخل ایران دوخته است و یکی از امیدواری‌های غرب این است که دعوت به مذاکره اختلافات درونی ایران بویژه میان گروهی که معتقد به ضرورت مذاکره فوری با غرب است و آنها که عقیده دارند فعلا ورود به مذاکره سودی ندارد را جدی‌تر کند.

با معلم اخلاق

پوریاعالمی در ستون کاناپه اعتماد بر اساس تازه‌ترین گفته‌های آقاتهرانی معلم اخلاق دولت که به هواداران دولت گفته در انتخابات جر نزنید و تقلب نکنید گفتگوئی فرضی با وی ترتیب داده:

آقاتهرانی : «رفوزه شدن مردانه خیلی بهتر از این است که آدم دروغکی قبول شود.»

پرسیدیم: «حالا اگر یکی درسش خوب بود و بهش نمره ندادند تا قبول شود چه؟»

آقاتهرانی نگفت: «درس مهم است، اما اخلاق و انضباط برای ما مهم‌تر است. اگر کسی درسش خوب بود اما در حیاط شلوغی کرد، باید بفرستیمش خانه سرایدار مدرسه، تا به خودش بیاید.»

ما گفتیم: «باشه.»

وی با حوصله اضافه کرد: «در نظر داشته باشیم که هیچ‌وقت هدف وسیله را توجیه نکند؛ دوستان برای اینکه به هدف برسید، از هر راهی استفاده نکنید. من می‌توانم روی آبروی مردم سوار شوم، برای اینکه آبرو پیدا کنم؟»

ما گفتیم: «از من می‌پرسی؟»

وی گفت: «می‌توانم لجن‌مال کنم همه را تا برای خودم کسی شوم؟»

ما گفتیم: «از من می‌پرسی؟»