طنین آواز شجریان و دخترش در قلب لندن

طنین آواز شجریان و دخترش در قلب لندن

گروه شهناز در رویال فستیوال هال

مریم زهدی

بی بی سی


صدای شجریان سالهای سال است که برای بسیاری از ایرانیان خاطره می سازد؛ چه آنها که همواره او را ستایش می کنند چه آنها که از او انتقاد می کنند، احتمالا همه متفق القولند که با شنیدن صدای "ربنا"ی شجریان به یاد سفره های افطار ماههای رمضان می افتند، با شنیدن "ایران ای سرای امید" و "همراه شو عزیز" به یاد دهه شصت شمسی و فراز و فرودهایش. حالا هم دیگر با شنیدن "تفنگت را زمین بگذار" خاطره روزهای سخت بعد از انتخابات سال ۸۸ در خیالشان زنده می شود.

اینها یعنی که فارغ از موضوع نقد موسیقی، شجریان همواره تلاش کرده متاثر از مردمی که در میانشان زندگی کرده و جامعه ای که در آن بوده، آواز بخواند. خودش می گوید: "من زبان حال خودم و مردمم هستم."

 آقای شجریان دو سال است که در ایران هیچ کنسرتی اجرا نکرده است. این خواننده آواز سنتی ایران به بی بی سی فارسی گفت: "در ایران سالن هایی که پاسخگوی نیاز ما باشند نیست، ضمن اینکه نمی پسندند که جمعیتی برای تماشای کار من جمع شوند."

همین است که دوستداران و علاقمندان محمدرضا شجریان در ایران دو سال است که در صورتی که دسترسی داشته باشند، مجبورند به تماشا و یا شنیدن کنسرت های خارجی او از طریق ماهواره ها یا بر روی سی دی و دی وی دی قناعت کنند.

در خارج از ایران هم بلیت های کنسرت های آقای شجریان به سرعت پیش فروش می شود. در لندن هم کم نبودند کسانی که دیر به فکر خرید بلیت افتادند و از رفتن به این کنسرت باز ماندند.

رویال فستیوال هال لندن؛ محمد رضا شجریان و گروه شهناز؛ بعد از هامبورگ و قبل از ادینبورگ اسکاتلند، محمدرضا شجریان و گروهش سه شنبه شب (۱۸ اکتبر، ۲۶ مهرماه) در یکی از بزرگترین و مجهزترین سالن های لندن به روی صحنه رفتند و برای بیش از دو هزار نفر برنامه اجرا کردند.

مجید درخشانی علاوه بر نوازندگی تنظیم آهنگها و بخشی از آهنگسازی گروه را برعهده داشت و مژگان شجریان با نوازندگی سه تار و البته همخوانی و تک خوانی آواز پدر را همراهی می کرد.

سازهای نوساز


سازهای ابداعی محمدرضا شجریان بر اساس اسلوب سازهایی مانند عود و بربط ساخته شده و یا ساز تندر که مشابه سنتور است با این تفاوت که اکتاوهای بیشتری دارد و نت های زیرتری را می توان با آن اجرا کرد.

متوسط سنی اعضای گروه ۱۶ نفره آقای شجریان،به جز خودش و آقای مجید درخشانی، ۳۰ سال بود. جوانانی که سازهای "تازه ساز" آقای شجریان را ماهرانه می نواختند.

سازهایی که در این اجرا از آنها استفاده شده بود غالبا سازهای نوساز آقای شجریان بود؛ کرشمه، سبو، ساغر، تندر، صراحی، تندر، شه بانگ و شهر آشوب و برای رسیدن به ترکیب کلی ارکستر به این سازها اضافه کنید سنتور و قانون و دف و کمانچه و نی و تار را.


سپیده خداوردی، نوازنده شه بانگ و حامد افشاری، نوازنده شه نواز دو ساز ابداعی آقای شجریان


شجریان در کنسرت لندن هم مانند سایر کنسرت های اخیرش تلاش می کرد سازهای تازه اش را به مخاطبانش معرفی کند، به نوازندگان سازهای تازه فرصت تک نوازی داد، نوای این سازها را با سایر سازها ترکیب کرد و سازهای تازه را با عکس و شرح و تفصیلات در بروشور کنسرت معرفی کرد.

استفاده بیشتر از این سازهای تازه ساز در موسیقی ایرانی مستلزم بیشتر نواختن این سازها توسط نوازندگان و کشف قابلیتهای آنهاست.

با وارد کردن سازهای جدید که بیشتر بم صدا یا باس هستند به ترکیب این ارکستر، آقای شجریان گفت که گستره صداهای این اجرا تا ۷ اکتاو هم رسیده است.

بازار نقد سازهای محمدرضا شجریان، مثل هر کار تازه یا هر نو آوری دیگری، داغ است اما جدا از آنچه منتقدان و حامیان این سازها می گویند، آنچه در کنسرت لندن به چشم می آمد این بود که نوای این سازها در همنوازی به خوبی جا افتاده بود. حاصل تلفیق این سازها با یکدیگر و یا با سایر سازها انگار که گفت و شنودی دلنشین باشد، مخاطب را راضی می کرد.

این استاد موسیقی سنتی ایرانی در این باره به بی بی سی فارسی گفت، سازهای مختلفی که ساخته حکم رنگهای یک نقاشی را دارند. به گفته وی هر چه تعداد رنگها بیشتر باشد می شود به حقیقت نزدیکتر شد و این سازها "رنگ صدا" را تکمیل می کنند.

همصدا با پدر


محمدرضا شجریان که اخیرا به تدریج از صدای دخترش، مژگان در اجراهایش استفاده کرده، این بار نقش پررنگ تری را برای او در نظر گرفته بود و زمان بیشتری را به تک خوانی او اختصاص داده بود؛ تک خوانی هایی که گاه لبخند رضایت را بر لب آنها که همواره از حذف صدای خانم های از عرصه آواز ایران گله مندند، می نشاند.


در آستانه اجرای تصنیف همراه شو عزیز، یکی از حاضران در رویال فستیوال هال فریاد زد: استاد عاشقتم! و همه از جمله آقای شجریان و دخترش را به خنده انداخت
برخی کارشناسان موسیقی معتقدند، شهامت و جسارت محمدرضا شجریان در استفاده از صدای زن، گام موثری است در جهت از بین بردن محدودیتی که بعد از انقلاب ایران بر عرصه موسیقی در این کشور تحمیل شده است.

کنسرت محمد رضا شجریان و گروه شهناز در لندن از دو بخش تشکیل شده بود؛ بخش اول به یاد پرویز مشکاتیان و در دستگاه سه گاه اجرا شد و بخش دوم با نام فکر عشق در بیات اصفهان.

اشعار حافظ، هوشنگ ابتهاج، سعدی و مولانا در هر دو بخش اجرا شد و بعد از اتمام برنامه، آقای شجریان که با تشویق بسیار زیاد مردمی که ایستاده برای او و گروهش کف می زدند قرار گرفته بود، دو تصنیف مرغ سحر و همراه شو عزیز را به همراه گروهش اجرا کرد.

هر دو قطعه در میان تشویق ها و با همخوانی مردم آغاز شد و با کف زدن های ممتد آنها تمام شد.

در پایان این برنامه، آقای شجریان شاخه گل هایی که به گروهش هدیه شده بود را دانه، دانه به میان جمعیت پرتاب کرد و که مایه شور و شوق حاضران شد.

محمدرضا شجریان که در ۷۱ سالگی کنسرت های خود در اروپا را تا اوایل آبان ماه ادامه می دهد به بی بی سی فارسی گفت که بیش از ۷۰ شاگرد دارد که در آنها استعدادهای بسیار خوبی کشف کرده است.

او گفت هر آنچه لازم بوده به این شاگردانش انتقال داده و "آواز در ایران دیگر نمی میرد."

فراز_نروژ - نروژ - تونسبرگ
هفته دیگه استکهلم. به عشق استاد ده ساعت تخته گاز رانندگی می کنم.
پنج‌شنبه 28 مهر 1390

سید ابوالقاسم واعظ - اندونزی - جاکارتا
خیلی بد است که انسان همیشه زبان حال مردمش باشد. گاهی لازم است که هنرمند ملت را راهنمایی کند نه اینکه هر کجا ملت بروند دنبالشان راه بیافتد. رفتاری که شجریان با رژیم جمهوری اسلامی می کند دقیقا کپی همان رفتاری است که با محمدرضا پهلوی کرد. او همان کسی است که به تلویزیون گفت جایی که خوانندگان بی ارزش هنرمند معرفی می شوند حق ندارید صدای من را پخش کنید و منظورش از بی ارزش خوانندگان درجه یک ولی با سبک غیر سنتی مانند گوگوش و داریوش و ستار و ابی بود. شجریان همان کسی است که در هنگامه انقلاب به جای قاضی کردن کلاهش و و فکر کردی به اینکه پهلوی هر بدی که کرده باشد، به هنر و هنرمند جز خوبی نکرده است.. خواند: شب است و چهره میهن سیاهه. نشستن در سیاهی ها گناهه. تفنگم را بده تا ره بجویم. که هر که عاشقه پایش به راهه.. جناب شجریان سحر شب سیاهتان را دیدیم. دیگر نمی خواهد راه سحر را به ملت نشان دهید.
پنج‌شنبه 28 مهر 1390

*Fanoos* - ایران - شهمیرزاد
درود بر استاد آواز ایران
پنج‌شنبه 28 مهر 1390

felora - ایران - تهران
وقتی استاد میخونه: ای خدا ای فلک ای طبیعت شام تاریک ما را سحر کن, واز مردم داخل سالن هم میخواهد تا با او هم صدا شوند مثل یک دعای " همگانی .... همه میدونیم منظور استاد چیه!!! به گفته خود استاد که من" صدای این خس و خاشاک" هستم... سربلندتر باشید
جمعه 29 مهر 1390

Atheist-0 - کانادا - ونکوور
سید ابوالقاسم واعظ - اندونزی - جاکارتا اقای عزیز هر کسی تنها به قاضی رود راضی بر میگردد. شما فراموش کرده ای که در انزمان 99 در صد از جمله خود شما به ج. ا. رای اری دادند. ایا توقعت اینست که شجریان جلوی مردم می ایستادو ساز مخالف میزد؟ پیداست شما از هنر و زحماتی که استاد در طول عمرش برای احیای موسیقی اصیل کشیده کوچکترین اطلاعی نداری و از جمله انسان هائی هستی که در جای گرم نشسته و توقع داری یک استاد موسیقی رهبر انقلاب شود و پیشتاز ملت شود. کمی تعقل کن که اگر هرایرانی در جایگاه خودش مثل استاد شجریان تلاش میکرد ماامروز کجا قرار داشتیم.
جمعه 29 مهر 1390

همه فن حریف - ایران - تهران
زنده باد استاد.
جمعه 29 مهر 1390

*Fanoos* - ایران - شهمیرزاد
felora - ایران - تهران فلورا جونم ممنون از کامنت زیبای شما مثل همیشه کوبنده بود .
جمعه 29 مهر 1390

felora - ایران - تهران
سید ابوالقاسم واعظ - اندونزی - ولی گفتن که این اهنگ رو استاد در زمان شروع جنگ خوندن ! نه زمان پهلوی وانقلاب
جمعه 29 مهر 1390

felora - ایران - تهران
Fanoos* - قابلی نداشت دوست گلم*
جمعه 29 مهر 1390

+0
رأی دهید
-0

نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.