گردان‌های امنیتی امام علی، محصول تجربه جمهوری اسلامی در مقابله با اعتراضات خیابانی

مراد ویسی

 جمعه گذشته فرمانده کل سپاه پاسداران تشکیل یگان‌های جدید امنیتی سپاه موسوم به «گردان‌های امنیتی امام علی» را اعلام کرد.
 
وی در این باره گفت که این گردان‌ها وظیفه مقابله با فتنه‌هایی مانند فتنه ۸۸ را بر عهده دارند. فتنه ۸۸ نامی است که حکومت بر اعتراضات مردمی پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ نهاده است.
 
اما این گردان‌ها چیستند و چگونه تشکیل شدند؟
 
زمان و دلایل تشکیل گردان‌های امنیتی امام علی
 
گردان‌های امام علی یگان‌های تازه‌تاسیس بسیج و سپاه پاسداران هستند که از فروردین امسال به طور رسمی تشکیل شده‌اند، اما ایده تشکیل آن‌ها از دو سال قبل اجرایی شده است. در واقع تشکیل گردان‌های امنیتی امام علی محصول تجارب و آزمایش و خطاهای حکومت در برخوردهای دو ساله اخیر با اعتراضات مردمی و خیابانی پس از انتخابات ریاست جمهوری است و به نوعی نماد آخرین جمع‌بندی‌های امنیتی حکومت در مورد مقابله با قیام‌های شهری است.
 
تفاوت گردان‌های امام علی با گردان‌های عاشورا، الزهرا و امام حسین
 
در گذشته بسیج دارای گردان‌های عاشورا و الزهرا بود که به دلیل ادغام بسیج در نیروی زمینی سپاه در سال‌های اخیر و تشکیل سپاه‌های استانی تغییراتی در ماموریت‌های آن‌ها داده شده است. گردان‌های عاشورا هم اکنون وظیفه حفاظت از کوی و برزن‌ها و اقدام در حوادث غیر مترقبه را برعهده دارند.
 
گردان‌های امام حسین نیز گردان‌های رزمی هستند که بعد از ادغام بسیج در یگان‌های نیروی زمینی سپاه درست شده‌اند و اهداف رزمی و عملیاتی دارند. اما بعد از اعتراضات مردمی و خیابانی سال ۱۳۸۸، حکومت جمهوری اسلامی تصمیم گرفت که گردان‌های امام علی را تشکیل دهد که ویژه برخورد با مسائل امنیتی و شهری و خیابانی هستند.
 
با وجود نیروهای بسیجی مقابله‌کننده با اعتراضات خیابانی چه ضرورتی برای تشکیل گردان‌های امام علی وجود داشت؟
 
گردان‌های امام علی برای سرکوب و مقابله سازمان‌یافته، منظم و با برنامه، با نا‌آرامی‌ها، نا‌امنی‌ها و قیام‌های مردمی تاسیس شده‌اند و یک فرق عمده‌ با تجارب پیشین در سرکوب اعتراضات خیابانی و بسیجی‌هایی دارند که از مساجد و پایگاه‌ها برای سرکوب اعتراضات خیابانی اعزام می‌شدند.
 
پیش از این وقتی که حکومت می‌خواست با تظاهرات خیابانی برخورد کند از پایگاه‌های مساجد مناطق مختلف تهران یا هر شهر دیگری، بسیجی‌ها را با موبایل و بی‌سیم احضار می‌کردند و آنها‌ با وانت و موتور و هر وسیله دیگری خود را به صحنه تظاهرات می‌رساندند و تظاهرات را سرکوب می‌کردند. مانند وقایع کوی دانشگاه در سال ۱۳۷۸ یا حتی وقایع پس از انتخابات سال ۱۳۸۸.
 
در حالی که از این پس قرار است گردان‌های امام علی که برای مقابله با همین شورش‌های شهری و اعتراضات شهری تعلیم و آموزش دیده‌اند، وظیفه مقابله سازمان‌یافته و از پیش طراحی شده با اعتراضات و تظاهرات خیابانی را برعهده بگیرند. در واقع گردان‌های امنیتی امام علی برای سرکوب تظاهرات و قیام‌های شهری سازمان‌دهی شده‌، آموزش دیده‌اند و به سلاح‌ها و تجهیزات خاص مقابله با این نوع اعتراضات شهری و خیابانی مجهز شده و به عنوان یک یگان کامل و مجهز و آشنا به پیچ و خم کار وارد صحنه درگیری می‌شوند.
 
چرا این نیروها در سطح گردان سازمان‌دهی شده‌اند؟
 
یگان‌های امنیتی امام علی به این دلیل در سطح گردان تشکیل شده‌اند که توانایی مستقل عمل کردن را در صحنه و میدان درگیری داشته باشند و در صورت لزوم و مواقع اضطراری و قطع ارتباطات، قادر باشند بدون ارتباط با فرماندهان و مقامات بالا‌تر، در صحنه تصمیم‌گیری کرده و‌‌ همان جا به این تصمیم عمل کنند. ضمن این که در تقسیم شهر به مناطق مختلف برای سرکوب بهتر اعتراضات مردمی، هر یک از این گردان‌ها قرار است یک منطقه خاص از شهر را که به آن‌ها سپرده می‌شود، کنترل و مدیریت کنند.
 
چه تعداد از این گردان‌ها تا حالا تشکیل شده است؟
 
در کل کشور هنوز به طور رسمی و علنی تعداد گردان‌های امنیتی امام علی اعلام نشده است، ولی سرلشکر محمدعلی (عزیز) جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران، اعلام کرده است که حدود ۳۱ هزار نیرو در قالب گردان‌های امنیتی امام علی تجهیز شده و آموزش دیده‌اند، یعنی حدود ۱۰۰ گردان- کمتر یا بیشتر- فقط برای مقابله با اعتراضات خیابانی و قیام‌های مردمی احتمالی در شهر تهران و تهران بزرگ در نظر گرفته شده‌اند.
 
آیا تشکیل گردان‌های امنیتی امام علی، محصول رضایت‌بخش نبودن عملکرد نیروی انتظامی در مقابله با اعتراضت خیابانی سال‌های گذشته است؟
 
گردان‌های امنیتی امام علی جدای از نیروی انتظامی و یگان ویژه پاسداران نیروی انتظامی و یگان‌های ضد شورش ناجا هستند و تجربه نشان داده که معمولا در مواقعی وارد صحنه می‌شوند که نیروی انتظامی قادر به کنترل صحنه تظاهرات نباشد.
 
ضمن این که تشکیل این گردان‌ها از یک طرف محصول عدم رضایت حاکمیت از عملکرد نیروی انتظامی در مقابله با اعتراضات پس از انتخابات است و از سویی محصول جمع‌بندی حکومت از تمامی تجربه‌ها و آزمون و خطاهای ۱۰ ساله خود در مقابله با اعتراضات مردمی از وقایع کوی دانشگاه سال ۷۸ تا اعتراضات سال ۸۸.