بررسی روزنامههای صبح تهران؛ شنبه ۹ مهر
روزنامههای اول هفته تهران در عنوانهای اصلی خود از قول رییس قوه قضاییه، نمایندگان مجلس و امامان جمعه درباره اختلاس بزرگ بانکی نوشته و خبربرنگشتن رییس بانک ملی را با اهمیتترین بخش گزارشهای داخلی خود قراردادهاند. سخنان دو نوه آیت الله خمینی درباره شرایط کشور و غیبت دولتمردان از جنجالهای پیرامون پرونده اختلاس از جمله دیگر مشخصات روزنامههای امروز است.
"دعوت نیروهای انقلاب به تشکیل گروه" در عنوان اصلی شرق و "عدهای دوست ندارند شرایط عادی شود" در تیتر اول اعتماد به نقل از حسن و علی خمینی آمده است.
اختلاس، فساد ملی و مدیریت جهان
"ابزارهای نظارتی به سرعت تقویت شود" تیتر اول جهان صنعت است، "لایه آشکار فساد بانکی اخیر" در عنوان اصلی دنیای اقتصاد آمده ، کیهان همین گزارش را با "متن و حاشیه اختلاس بزرگ" منعکس کرده و پرسیده "آیا مدیرعامل بانک ملی برمی گردد" روزنامه جمهوری اسلامی از "هشدار کارشناسان و نمایندگان مجلس نسبت به تکرار اختلاسهای بزرگ" نوشته، رسالت در تیتر اصلی خود نظر داده "پرونده فساد بانکی اخلال در نظام اقتصادی است" و تهران امروز گزارش داده "فتنه اقتصادی وارد فاز جدیدی شد".
تخلف سه هزار میلیاردی همراه با مدیریت جهان
حمیدرضا شکوهی در سرمقاله مردمسالاری نوشته آقای احمدینژاد از روزی که بر سر کار آمده مدام از برنامه برای مدیریت بر جهان سخن میگوید و هرچقدر انتقادات به این سخن رئیس جمهور افزایش مییابد، تاکید ایشان براین خواسته هم بیشتر میشود; گویا همه مشکلات کشور حل شده و فقط مانده مشکلات جهان را مدیریت کنیم; در حالی که کشور ما اسیر مسایلی شده که حتی توان مدیریتی دولت در داخل را هم با علامت سوال جدی مواجه کرده است; به طوری که طرح سوال از رئیس جمهور مدتهاست در مجلس در انتظار مطرح شدن است اما مصلحت اندیشیهای سیاسی و گروهی مانع از طرح آن شده است.
به نوشته این مقاله رییس دولت در شرایطی از مدیریت بر جهان سخن میگوید که کشورمان با مشکلات متعدد اقتصادی مواجه است. ایران دارای سومین نرخ تورم بالا در میان ۱۶۱ کشور در حال توسعه جهان است و از نظر رشد اقتصادی در رتبه۱۱۰ قرار دارد. نرخ بیکاری علی رغم تمام وعدهها هنوز تک رقمی نشده و این در حالیست که تعریف اشتغال در کشور عوض شده و فردی با دو ساعت کار در هفته هم شاغل محسوب میشود.
مردمسالاری اضافه کرده رشد روز افزون قیمتها به ویژه قیمت مسکن، اقشار آسیب پذیر را با مشکلا ت فراوانی مواجه کرده و گرانی گریبان مردم را گرفته است. فرار مغزها از کشور شدت گرفته و فقط در ۸۰ روز ابتدای سال جاری، ۱۰۰۰ نفر جوان ایرانی با مدرک لیسانس برای ادامه تحصیل از کشور خارج شدهاند و آمریکا اولین مقصد اغلب آنها بوده است و البته دولت همواره این آمارها را تکذیب میکند.
و سرانجام این که: در رخدادی جدید، بزرگترین اختلاس تاریخ کشور در بانکها شکل میگیرد و در شرایطی که سفارش رئیس دفتر رئیس جمهور و معتمد نزدیک او اسفندیار رحیم مشایی، در امضای پای نامههای مرتبط با جریانات مرتبط با اختلاس دیده میشود، احمدی نژاد، دولت خود را پاکترین دولت معرفی میکند.
محمدعلی وکیلی در سرمقاله ابتکار نوشته این روزها عرصه سیاست در ایران بسیار متلاطم و پرنوسان نشان میدهد. از یکطرف بازیگران عرصه سیاست در حال ارزیابی وضعیت خود برای هماوردی در انتخابات اسفندماه هستند. اصولگرایان در دو جبهه، در حال آرایش برای رویاروییاند. گروهی تحت عنوان ۸+۷ و گروهی با عنوان جبهه پایداری بازیگران روی صحنه هستند و اصلاحطلبان همچنان پشت صحنه در سکوت و حیرت و سرگردانی، چشم به اتفاقات دوختهاند. حامیان دولت هم در کنج دیگر این رینگ، گرفتار گیجیای شدهاند که به گیجگاهشان وارد شده است.
به نوشته این مقاله از طرف دیگر، سایه شوم اختلاس بزرگ فضای عمومی را تحتالشعاع قرار داده است. بازار «کی بود کی بود» داغ است و البته هر روز دایره گمانهزنی و افشاگری و تهدید گستردهتر میشود. از سویی دیگر، طرح شکایت تعدادی از نمایندگان مجلس از رئیسجمهور، بر ابهام وضعیت سیاسی افزوده است.
علی دادپی در سرمقاله دنیای اقتصاد درباره چگونگی جلوگیری از تکرار اختلاسهای بانکی نوشته نگرش حاکم بر سیستم بانکی کشور در سه دهه گذشته کسب درآمد نبوده و نیست. هم جامعه، هم دولتمردان و هم بسیاری از کارآفرینان و فعالان اقتصادی، سیستم بانکی کشور را سیستم توزیع اعتبارات میدانند نه بنگاههایی که هدفشان کسب درآمد و سودآفرینی است، همانطور که در دهه شصت دولت بزرگترین بقالی کشور و مسوول توزیع کالا بود. در این نگرش جایی برای بازار سرمایه، عرضه و تقاضای وامهای بانکی، کاهش ریسک و تشویق خوشحسابی نیست. طبیعی است در این سیستم کسی موفق است که با زبان بخشنامهها حرف بزند و پروژهای مطابق آنچه که باب روز و مورد پسند است تعریف کند.
نویسنده این روزنامه اقتصادی با اشاره به اختلاس تازه کشف شده تاکید کرده جالبترین نکته در این اختلاس حجم آن نیست، بلکه بهانههای دریافت وام و اعتبارات بانکی در آن است. تقریبا همه این وامها به بهانه پروژههای موجه اقتصادی دریافت شدهاند.
دنیای اقتصاد اضافه کرده در سیستم بانکی فعلی کسی به فکر تحلیل دادهها و پیشبینی الگوهای رفتاری نیست. دولتی وامی از محل درآمدهایش اعطا میکند و خوشبخت کسی که چنین تسهیلاتی را دریافت میکند. وقتی فرهنگ اداری تمرکزگرایمان را در نظر میگیریم طبیعی است که عامل انسانی در روند تصمیمگیری درباره اعطای وامهای بانکی بار اصلی مسوولیت را به دوش میگیرد و ضریب خطا افزایش نجومی پیدا میکند.
رییس بانک ملی کجاست؟
کیهان در ستون گفت و شنود خود نوشته:
گفت: بالاخره مدیرعامل بانک ملی فرار کرده یا بعضی ها او را فراری دادهاند؟!
گفتم: کدام بعضیها؟!
گفت: مثلا، همانها که به فلان وزیرنامه مینوشتند و به او دستور میدادند هوای فلان مفسد اقتصادی را داشته باشد!
گفتم: روابط عمومی بانک ملی اعلام کرده بود که وی برای یک ماموریت به انگلیس رفته و پنج شنبه بر میگردد و البته، هنوز برنگشته است.
گفت: کسی که به خاطر پرونده ۳ هزار میلیارد تومانی چند بار احضار شده و مورد بازپرسی قرار گرفته است، چگونه اجازه یافته که به ماموریت خارج از کشور برود؟!
گفتم: ولی هنوز اتهام وی ثابت نشده و معلوم نیست مقصر است یا قاصر. شاید هم بازگشت وی به خاطر سرکشی به خانوادهاش که ساکن کانادا هستند به تاخیر افتاده است.
گفت: این که عذر بدتر از گناه است! براساس کدام منطق به کسی که خانوادهاش ساکن خارج کشور است پست به این مهمی میدهند؟!
گفتم: ای عوام!! بعضی ها در کیش به پانتهآ فیوضی که خودش هم ساکن آمریکاست یک پروژه ۴۵۰ میلیارد تومانی داده بودند.
گفت: چه عرض کنم؟! یعنی سرانجام این پرونده به کجا میرسد؟!
گفتم: یارو میگفت؛ از قلبم پرسیدم فرق عشق و دوستی چیه؟! جواب داد؛ کار من رساندن خون به رگهاست، از من سؤالات چرت و پرت نکن
نفت، اوپک و آینده حاکمیت ملی
مهرداد میهن دوست در سرمقاله جهان صنعت نوشته سومین رییس اوپک در حالی قرار است از ۲۳ آذرماه در اجلاس این نهاد شرکت کند که بر خلاف دو رییس پیشین که ایرانی هم بودند از جایگاه قابل توجهی برخوردار است. تغییر مدیریت وزارت نفت باعث شد تا در کمتر از یک سال ایران سه رییس به اوپک معرفی کند که این اتفاق در عرف دیپلماسی انرژی دنیا نمیتواند نشانههای خوبی را به بیرون از مرزها مخابره کند.
به نوشته این مقاله محمد علیآبادی در حالی برای اولین و آخرین بار به اوپک رفت که هرگز نتوانست چهره یک رییس مقتدر را به نمایش بگذارد و حضورش در وین اتریش با حواشی فراوانی همراه بود که اعتبار ایران را در این نهاد تنزل داد. حال قرار است سردار رستم قاسمی به عنوان وزیر نفت ایران پشت میز رییس اوپک بنشیند. او در حالی اواخر پاییز راهی اتریش میشود که در کشورمان مورد حمایت قرار دارد و از نمایندگان مجلس نیز رای خوبی را کسب کرد تا وزارت نفت از تنشها و تزلزلهای ناشی از برکناری میرکاظمی و نحوه اداره توسط علیآبادی رهایی یابد.
جهان صنعت اضافه کرده رستم قاسمی به خوبی بر این نکته واقف است که باید پیش از هر کاری اعتبار ایران را دوباره بازگرداند و روی تقابل با عربستان تمرکز کند. عربستانیها در نشست قبلی نتوانستند اعضا را مجاب کنند تا در خصوص سقف تولید با آنها همراه شوند اما ایران نیز در این باره ناکام بود. حال اجلاس دوباره اوپک این فرصت را برای قاسمی فراهم میکند تا از موضعی قدرتمندتر به مساله ورود کند. تا ذهن برنامهریزان نفتی معطوف به اوپک باشد. شاید خاطره سخنرانی علیآبادی به زبان انگلیسی و پاسخهای او به سوالات فنی خبرنگاران از ذهنها پاک شود.
رضا زندی در شرق نوشته وزیرنفت هفته گذشته از «قراردادهای جدید نفتی» سخن گفت. زمزمهای که از یکسال پیش برای تغییر آغاز شده بود حالا بلندتر شده است. این قرادادها با هیچ توجیهی نباید نفت را از مالکیت مردم، که وزارت نفت آن را نمایندگی میکند، خارج کند. ماجرا را با حوصله بخوانید.
این کارشناس مسائل نفتی اشاره کرده که مدیر امور حقوقی شرکت ملی نفت یکسال است هرازچندگاهی مصاحبه میکند که وزارت نفت میخواهد در قراردادهای نفتیاش بازنگری کند و «نسل سوم» قراردادهای بیع متقابل را برای توسعه میادین نفت و گاز کشور به کار گیرد. اگر قراردادهای جدید با هر «ویترین جذابی»، «نفت خام» و فروش آن را از مدیریت ملت خارج کند دیگر هیچ رییس دیوان محاسباتی نمیتواند بگوید ۱۲میلیارد دلار از پول نفت به حساب ذخیره ارزی واریز نشده است.
به نظر نویسنده مقاله شرق جملات مدیر امور حقوقی شرکت ملی نفت یعنی پیمانکار در نفتخامی که از مخزن خارج شده، شریک میشود در حالی که براساس قانون اساسی مالکیت مخازن نفت برعهده دولت و نفتخام آن جزو انفال و متعلق به ملت است. اگر نفتخام را «سر چاه» با پیمانکار شریک شویم یا هزار متر پایینتر، زیرزمین، تغییری در نادیده گرفتن اصل مهم قانون اساسی ایجاد میشود؟!
در پایان مقاله آمده تا به حال مدیریت فروش با شرکت نفت بوده و پیمانکار تنها پولش را دریافت میکرد. اگر آنچه آقایان مدنظر دارند، اجرا شود، آن وقت پیمانکار بخشی از نفت یا گاز را در اختیار میگیرد، نه پول آن را و این آغاز رانتهای بزرگ است.
حمایت از شایسته سالاری در دولت
ابراهیم رها در ستون طنز اعتماد نوشته ما از شایستهسالاری در دولت اعلام حمایت جدی میکنیم. گفته شده یک شخصی با ۴۵ روز سابقه کار به مدیرعاملی یک بانک گمارده شده است. ما هم با خواندن این خبر در لحظات اول میخواستیم بگوییم هی وای من اما بعد که دقت کردیم (عرض کردم دقت) دیدیم حتما یک نکتهیی دارد.
الف) این امر سرعت عمل در دولت ما را میرساند. یعنی رسما نیروهای واکنش سریع باید بروند بوق بزنند.
ب) این مساله نشان میدهد عدهای آنقدر شیفته خدمت هستند که نمیتوانند چندین و چند سال صبر کنند و سابقه و تجربه و از این چیزهای بیهوده هم نمیتواند مانع خدمترسانیشان بشود. شاعر میفرماید خدمترسانیات را بخورم!
ج) این نکته نشان میدهد که هر چیز براساس شایستهسالاری است. تجربهسالاری، علمسالاری، عقلسالاری، کارسالاری، فهمسالاری، بشین بینیم باباسالاری است، فقط شایستهسالاری مهم است. معنی شایسته را هم از اسفندیار رحیمسالاری سوال کنید.