تصور نکنید که مشکل بیاختیاری ادراری و کنترل نکردن ادرار فقط مشکل مادربزرگهاست. براساس مطالعات انجام گرفته در آمریکا، حدود 22درصد از خانمهای جوان درجاتی از بیاختیاری ادراری دارند و 8درصد هم دارای بیاختیاری متوسط تا شدید هستند، پس حتما این بخش را با دقت مطالعه کنید.
جوانان هم این مشکل را دارند
بیاختیاری ادراری یعنی اینکه ناخودآگاه از بدن فرد ادرار خارج میشود. این مسئله بهخصوص در زمان خنده، سرفه، تشنج یا ورزش کردن میافتد. در اکثر موارد فرد قبل از اینکه به دستشویی برسد خود را خیس کرده است. در بین زنان و دختران جوان، عموما بیاختیاری ادراری به دلیل صدمات و مشکلات ناشی از ورزش است.
درواقع آمار نشان میدهد، در مدارس و دانشگاهها 20درصد خانمهای عضو تیمهای مختلف ورزشی دچار این مشکل هستند، این مسئله بهخصوص در زمان ورزش کردن ورزشکاران رشتههای دوومیدانی، ژیمناستیک و چتربازی رخ میدهد.
در این ورزشها فرد با نیرویی زیاد پاهایش را به زمین میکوبدیا پاهایش به زمین کوبیده میشود و این میتواند به عضلات لگن و بافتهای محافظ مثانه فشار وارد کند که باعث بیاختیاری ادراری میشود جالب است که مشکل بیاختیاری ادراری هم مثل دیدچشم، مسئلهای است که تاحدودی ارثی است.
بیاختیاری ادراری، هم در زنان و هم در مردان در هر سنی رخ میدهد، اما شیوع آن در زنان 2 برابر مردان است. در زنان بالارفتن سن و بچهدار شدن، احتمال این مسئله را افزایش میدهد. در مورد سن این مسئله ناشی از کاهش استروژن است که قدرت عضلات را کاهش میدهد.
این یک مشکل دائمی است؟
بهعنوان یک زن جوان، اگر دچار این مشکل شدید فکر نکنید که این مسئله تا آخرعمر گریبان شما را میگیرد. برای مثال بیاختیاری در مقطع بارداری یا پس از آن در بسیاری از زنان دیده میشود و حالت گذرا هم دارد. این حالت با انجام ورزشهای موسوم به ورزشهای لگن بهبود نسبی مییابد.
بیاختیاری ادراری ناشی از عفونت مثانه هم در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد و با درمان عفونت بهبود خواهد یافت. حتی اگر این مشکل خودبهخود خوب نشد با انجام تمرینات، تغییرات در شیوه زندگی، درمان دارویی و در صورت نیاز جراحیهای کوچک برطرف خواهد شد.
اصلیترین علتهای بیاختیاری ادراری عبارتند از: عفونت دستگاه ادراری، ضعیف شدن عضلات لگن ناشی از بارداری یا زایمان، جراحیهای لگن، برخی داروها، سرفههای مزمن، دیابت و در گاهی موارد بلند کردن وزنههای سنگین.
چه زمانی به پزشک خودتان مراجعه کنید؟
اگر دچار مشکل بیاختیاری هستید حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما سوالات زیادی خواهد پرسید تا متوجه شود مشکل شما به چه چیزهایی ارتباط دارد. سابقه خانوادگی شما، سابقه بیماریهای قلبی، داروهایی که مصرف میکنید و تعداد فرزندان شما در راه تشخیص به پزشک شما کمک خواهد کرد. پزشکتان قطعا شما را معاینه خواهد کرد و برایتان آزمایش مینویسد.
تعیین حجم مثانه و اندازهگیری میزان ادرار در مثانه پس از تخلیه آن از آزمایشهای مهم است. تجزیه ادرار، انجام سونوگرافی تشخیصی و سیستوسکوپی که در آن توسط یک آندوسکوپ یک دوربین بسیار کوچک به داخل مجرای ادراری و مثانه فرستاده میشود تا داخل آنها معاینه شود از سایر روشهای تشخیصی است.
جراحی یا دارو؟
شیوههای دیگر، بهجز ورزش هم برای بهبود این حالت مورد استفاده قرار میگیرند، برای مثال تحریک الکتریکی عضلات لگن یا E.M.S که نتایج بسیار خوبی هم داشته است یا شیوه موسوم به بیوفیزیک یا درمانهای دارویی که برخی از آنها باعث کمتر شدن انقباض مثانه میشوند و بعضی دیگر قدرت عضلهها را بیشتر میکنند، اگر همه این شیوهها جواب نداد آنوقت ممکن است برای شما درمان با جراحی درنظر گرفته شود که البته عملهای جراحی کوچک است و با پاسخ بسیار خوبی همراه بوده است.
با ورزش درمان کنید!
بیاختیاری ادراری یک علامت است که میتواند چند علت داشته باشد. درمان باید از بین بردن علت این مشکل باشد اما یکی از بهترین شیوههای در دسترس ورزشهایی است که به تقویت عضلات کف لگن کمک میکند که این ورزشها را «کگل» مینامند.
زمانی که این ورزشها را یاد گرفتید میتوانید همهجا آنها را به کار ببرید. برای آنکه این ورزشها را فرا بگیرید باید این کارها را انجام دهید:
1- عضلات مناسب را شناسایی کنید: پزشکتان به شما یاد خواهد داد که چگونه عضلات لازم را شناسایی کنید.
2- فقط عضلات لازم را تمرین دهید: در زمان انجام این تمرینات سعی کنید که کل بدنتان را ریلکس کنید. مهمترین اشتباهی که ممکن است مرتکب شوید سفت کردن عضلات پشت و کمر است.
3- ورزشها را بهطور منظم انجام دهید: یادتان باشد که تنها انجام منظم ورزش میتواند به شما کمک کند.
4- بر شدت ورزش بیفزایید: هر زمان که احساس کردید این ورزشها ساده شده است باید زمان و میزان انجام آنها را بیشتر کنید.
5- پایدار باشید: این ورزشها در آغاز ممکن است سخت باشند. ممکن است گاهی نتوانید آنها را انجام بدهید اما باید بدانید که مداومت داشتن در انجام آنها میتواند به شما کمک کند تا مشکل خودتان را حل کنید.
چرا نباید آب پرتقال و سس گوجهفرنگی بخورید؟
اگر مشکل شما خیلی جدی نیست و میخواهید از درمانهای دارویی و جراحی استفاده نکنید، این توصیهها را جدی بگیرید:
1- هول نزنید: لازم نیست یک بطری آب را در چند ثانیه سر بکشید. سعی کنید که هرچند دقیقه یکبار جرعهای آب بنوشید تا مثانه شما بتواند با حجم مایع وارد شده به بدن کنار بیاید.
2- کم آب ننوشید: فکر میکنید کمتر آب خوردن مشکل شما را حل میکند، نه، مطمئن باشید که این حالت مشکل شما را سختتر خواهد کرد. با کم مصرف کردن آب مثانه و کلیههایتان را حساس خواهید کرد و این مشکل را بدتر خواهد کرد.
3- رژیم غذایی مناسب: بعضی موادغذایی و نوشیدنی هستند که مشکل بیاختیاری ادراری را بدتر میکنند چراکه حاوی مواد محرکی هستند که باعث تکرر ادرار و کنترل نکردن میشوند.
از جمله اینها نوشیدنیهای حاوی کافئین است (از جمله قهوه، چای و انواع کولاها)، آبمیوههای اسیدی مثل آب پرتقال، آب آناناس، آب گوجهفرنگی و نیز سایر محصولات ساخته شده با گوجهفرنگی (مثل سسهای گوجه) جزو این دسته هستند.
همچنین مطالعات نشان داده است که غذاهای تند و تمامی طعمدهندههای تند چه حاوی فلفل و چه سایر انواع مواد غذایی تند، جایگزینهای قند و قندهای مصنوعی و مکملهای حاوی ویتامین B و C هم میتوانند حالت بیاختیاری ادراری را بدتر کنند.
خوردن میوههایی مثل هلو، پاپایا و هندوانه میتواند در این مورد بسیار به افراد دارای مشکل کمک کند.
4- تمرین کنید: شما میتوانید با تمرین کنترل کردن ادرار خود توان خودتان در زمینه حل این مشکل را افزایش بدهید. البته این کار را باید به صورت تدریجی و آرام انجام بدهید.
5- ورزش کنید: هرچقدر که توان عضلانی خودتان را افزایش بدهید وضعیت بهتری خواهید داشت پس ورزش منظم و هدفمند را فراموش نکنید.