آیا استفراغ برای بدن ضرر دارد؟

آیا استفراغ برای بدن ضرر دارد؟

استفراغ در اثر ناراحتی معده به وجود می‌آید که محتویات معده به شدت از دهان خارج می‌شوند. تهوع معمولاً ضرری ندارد، امّا می‌تواند علامت یک بیماری جدّی باشد مثل ضربه مغزی، مننژیت (عفونت پرده مغزی)، گرفتگی (انسداد) روده، التهاب آپاندیس و تومور مغزی.

نگرانی دیگر، مشکل کم آبی بدن در اثر تهوع است. بزرگسالان کمتر دچار کم آبی بدن می‌شوند، چون معمولاً متوجه علائم آن می‌گردند مثل احساس تشنگی و خشکی لب‌ها یا دهان. امّا کودکان در معرض خطر زیادی برای ابتلای به کم آبی هستند، خصوصاً اگر اسهال داشته باشند، زیرا قادر به تشخیص علائم کم آبی نیستند.

بزرگسالان باید علائم کم آبی در کودکان بیمار را بشناسند تا فوراً درمان را شروع کنند، علائمی مثل خشکی لب و دهان، گود افتادن چشم‌ها، تنفس سریع یا افزایش تعداد نبض. در نوزادان علائمی دیگری مثل کم ادراری و فرورفتن ملاج سر (قسمت نرم سر) هم مشاهده می‌گردد.

تهوع مکرر در دوران بارداری، باعث ایجاد عدم تعادل مایعات و املاح بدن می‌گردد که سلامتی مادر و جنین را به خطر می‌اندازد.

مشکلاتی که باعث بروز تهوع می شوند

تهوع و استفراغ بیماری نیست، اما نشانه‌ای از مشکلات زیر است:

1- بیماری حرکت (مثل ماشین گرفتگی یا دریا گرفتگی)

2- اوایل بارداری (تقریباً 50 تا 90 درصد خانم‌های باردار دچار حالت تهوع می‌شوند و 25 تا 55 درصد استفراغ می‌کنند)

3- داروهایی که باعث استفراغ می‌شوند.

4- درد شدید

5- استرس روحی (مثل ترس)

6- بیماری کیسه صفرا

7- مسمومیت غذایی

8- عفونت‌ها مثل آنفلوآنزای معده

9- پرخوری

10- واکنش نسبت به برخی بوها

11- حمله قلبی

12- ضربه مغزی

13- تومور مغزی

14- زخم‌های گوارشی

15- برخی سرطان‌ها

16- بولیمیا (پرخوری عصبی) یا سایر بیماری‌های روانی

17- گاستروپارس (Gastroparesis) : حالتی که اغلب در بیماران دیابتی دیده می‌شود.

علل بروز استفراغ با توجه به سن افراد، متفاوت است، مثلاً در کودکان، استفراغ بیشتر به علت عفونت ویروسی، مسمومیت غذایی، آلرژی نسبت به شیر، بیماری حرکت (ماشین‌گرفتگی)، پرخوری، سرفه، انسداد روده و بیماری‌هایی که با تب بالا همراه هستند، رخ می‌دهدمدت زمان استفراغ یا تهوع می‌تواند علت ایجاد آن را نشان دهد؛ مثلاً اگر مدت کوتاهی بعد از خوردن غذا دچار استفراغ شویم، علت آن می‌تواند مسمومیت غذایی، گاستریت (ورم معده)، زخم گوارشی یا بولیمیا (پرخوری عصبی) باشد. اگر 1 تا 8 ساعت بعد از خوردن غذا، دچار تهوع یا استفراغ شویم علت آن می‌تواند مسمومیت غذایی باشد. اما در برخی مسمومیت‌های غذایی مثل مسمومیت در اثر باکتری سالمونلا، زمان بیشتری طول می‌کشد تا علائم ظاهر شوند.

چه موقع باید نزد پزشک برویم؟

در موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

1- اگر تهوع و استفراغ بیش از چند روز ادامه داشت، یا اگر احتمال حاملگی وجود دارد.

2- اگر درمان‌های خانگی مؤثر نبود، اگر کم آبی بدن وجود داشت یا اگر یک آسیب (مثل ضربه به سر یا عفونت) باعث تهوع شده است.

3- افراد بزرگسال در صورت مشاهده علائم زیر، باید نزد پزشک بروند:

-         تهوع بیش از یک روز

-         اسهال و استفراغ بیش از 24 ساعت

-         علائم کم آبی متوسط بدن

4- اگر نوزاد یا کودک کمتر از 6 سال شما علائم زیر را داشت، حتما او را نزد پزشک ببرید:

-         تهوع بیش از چند ساعت

-         اسهال

-         علائم کم‌آبی

-         تب بیش از 7/37 درجه سانتیگراد

-         6 ساعت ادرار نکرد

5- اگر کودک بزرگ‌تر از 6 سال شما علائم زیر را داشت، حتما او را نزد پزشک ببرید:

-         تهوع بیش از یک روز

-         اسهال و استفراغ بیش از 24 ساعت

-         علائم کم‌آبی

-         تب بیش از 8/38 درجه سانتیگراد

-         6 ساعت ادرار نکرد

اگر هر یک از شرایط زیر با استفراغ همراه بود، سریعا به پزشک مراجعه کنید:

1- وجود خون در استفراغ (خون با رنگ قرمز روشن یا شبیه به تفاله قهوه)

2- سردرد شدید یا خشکی گردن

3- رخوت، سستی، گیجی و کاهش هوشیاری

4- دل درد شدید

5- تب بیش از 3/38 درجه سانتیگراد

6- اسهال

7- نفس نفس زدن تند یا افزایش ضربان قلب