کودک شما هم دروغ می‌گوید؟
+0
رأی دهید
-0
کودک شما هم دروغ می‌گوید؟
آرام دختری 5 ساله است که چند وقتی است حرف‌های عجیب و غریبی می‌زند. مثلا می‌گوید که گربه دوچرخه‌اش را خراب کرده! اگر از او بپرسم چرا دندان‌هایت را مسواک نمی‌زنی می‌گوید، مربی مهدکودک‌شان گفته نباید دندان‌های‌شان را مسواک بزنند! خوب این مسائل برای من قابل تشخیص است و می‌فهمم که دخترم دروغ می‌گوید ولی در مورد خیلی چیزهای دیگر نمی‌توانم واقعیت حرف‌هایش را بفهمم. به علاوه، نگران دروغگویی او هم هستم. چرا آرام، دروغ می‌گوید و برای درست شدن این رفتار او چه باید بکنم؟دروغگویی طبیعی است؟
بچهها به دلایل مختلفی دروغ می‌گویند. در بسیاری از موارد این رفتار، تنها بخشی از روند طبیعی رشد آن‌هاست. همه بچهها گاه‌گاهی دروغ می‌گویند. اما برای اینکه بدانید با دروغگویی آن‌ها چطور برخورد کنید باید به سن آن‌ها توجه کنید. علاوه بر آن، برخورد شما به موقعیت خاص و موضوعی که کودک در مورد آن دروغ گفته و قوانینی که برای خانواده خودتان درنظر گرفته‌اید هم بستگی دارد.
قصه‌های دروغی
کودکان پیش‌دبستانی از خودشان داستان‌هایی را سر هم می‌کنند که حقیقت ندارند یا چیزهایی را که واقعا اتفاق افتاده بسیار بزرگ و اغراق‌آمیز تعریف می‌کنند. در این سن، بچهها در اوج خیالبافی هستند و هنوز کاملا تفاوت بین خیال‌‌ها و واقعیت را نمیدانند. کودک معمولا چیزی راتعریف می‌کند که واقعا دوست دارد اتفاق بیفتد. وقتی کودک شما از این قبیل داستان‌ها تعریف می‌کند، 2گونه می‌توانید عکس‌العمل نشان دهید: نخست اینکه فقط گوش کنید و هیچ حرفی درباره راست یا دروغ بودن ماجرا نزنید و دوم اینکه سعی کنید، کمی واقعیت به داستان کودک‌تان اضافه کنید: مثلا اگر پسرتان می‌گوید من می‌توانم با دوچرخه‌ام از اینجا تا دریا بروم، بگویید:«دوست داری که بتوانی بروی. مگه نه؟»
چرا پیش‌دبستانی‌ها دروغ می‌گویند؟
دروغ گفتن در بین بچه‌های پیش‌دبستانی بسیار شایع است. کودکان در این سن حتی نمیدانند که دروغ گفتن کار بدی است و به همین دلیل والدین در این سن نباید کودکان را به دلیل دروغ گفتن تنبیه کنند. برعکس باید از این فرصت برای آموزش این موضوع که دروغگویی کاری اشتباه است، برای کودک استفاده کنند.
وقتی می‌فهمند دروغگویی اشتباه است
وقتی بچهها به سن مدرسه نزدیک می‌شوند، یعنی از 6، 7 سالگی، دیگر کاملا می‌فهمند که دروغگویی کار نادرستی است. در این زمان کم‌کم باید با آن‌ها جدی‌تر برخورد کنید و اصول و قوانین روشنی برای راستگویی در خانه وضع کنید. در این سن، حتی می‌توانید از سیاست تنبیه و تشویق برای راستگویی فرزندتان استفاده کنید. بچهها در این سن به چند دلیل دروغ می‌گویند:
برای فرار از تنبیه: بسیار پیش می‌آید که بچهها کار نادرستی کرده‌اند و برای اینکه از تنبیه دنبال آن فرار کنند، دروغ می‌گویند.
برای تاثیر گذاشتن روی دیگران: ممکن است بچهها برای خوب جلوه دادن خودشان، داستانی را مثل بچه‌های پیش‌دبستانی سر هم کنند یا حقیقت را اغراق‌آمیز جلوه دهند. آن‌ها همچنین از این شیوه برای جلب توجه و تشویق دیگران استفاده می‌کنند.
برای به دست آوردن چیزی که می‌خواهند.
برای دفاع از دیگران: در این سن بچهها بسیار نسبت به دوستان و اعضای خانواده وفادار هستند و برای اینکه از آن‌ها دفاع کنند، دروغ می‌گویند.
برای اینکه می‌بینند والدین دروغ می‌گویند: وقتی بچهها شاهد دروغ گفتن بزرگ‌ترها، به ویژه افراد مهمی مثل والدین و معلم‌شان هستند، خودشان نیز به دروغگویی رو می‌آورند.
چطور بفهمیم بچهها دروغ می‌گویند؟
اینکه بفهمید چه وقت فرزندتان راست می‌گوید و چه وقت دروغ، چندان کار ساده‌ای نیست اما نشانه‌هایی وجود دارد که با کمک آن‌ها می‌توانید این موضوع را تشخیص دهید:
حالت چهره: وقتی کودک راست می‌گوید، حالت چهره‌اش آرام و عادی است، در حالی که موقع دروغ گفتن اضطراب دارد و این اضطراب در چهره آن‌ها می‌تواند مشخص باشد.
واضح بودن جملات: باید به آنچه فرزندتان می‌گوید، کاملا گوش دهید. وقتی کودک دروغ می‌گوید، جملاتش نامفهوم و باورنکردنی هستند و با یکدیگر هم‌خوانی ندارند.
پاسخ‌های ناگهانی: وقتی بچهها دروغ می‌گویند، همان لحظه داستان را می‌سازند و بنابراین نوعی شتابزدگی در پاسخ‌های آن‌ها دیده می‌شود، اگر می‌خواهید حقیقت را بدانید، چند سوال اضافه‌تر بپرسید.
دروغ‌های مصلحتی!
یکی دیگر از دلایل دروغگویی بچهها در این سن، آن است که به آنچه می‌خواهند برسند یا از چیزی که دوستش ندارند، فرار کنند. به عبارتی، آن‌ها مانند آدم‌بزرگ‌ها برای رسیدن به منفعت‌شان دروغ می‌گویند! اما تفاوت آن‌ها با آدم‌بزرگ‌ها این است که نمیدانند این کار اشتباه است. در چنین موقعیتهایی نباید بیش از حد عکس‌العمل نشان دهید بلکه باید به کودک‌تان بگویید این کار اشتباه است و گفتن حقیقت مهم‌تر از همه چیز است. با وجود آن‌که در این سن، بچهها نمیدانند دروغگویی اشتباه است اما شما باید از این فرصت برای آموزش آن‌ها استفاده کنید. به کودک‌تان بگویید از اینکه او به شما راست می‌گوید خوشحال هستید و او را تشویق به راستگویی کنید.
راه چاره چیست؟
برای اینکه عادت کودک‌تان به دروغگویی را از بین ببرید، باید چند نکته را رعایت کنید:
با او دوست باشید: بچه‌هایی که رابطه خوب و صادقانه‌ای با والدین خود دارند، کمتر دروغ می‌گویند.
با دروغ برخورد کنید: باید قوانین روشنی برای راستگویی و تنبیهات مشخصی برای دروغگویی داشته باشید. البته قبل از اینکه این قوانین را اجرا کنید باید کاملا آن‌ها را به کودک شناسانده و توضیح دهید. دقت کنید که تنبیه شما در مورد کارهای غلط کودک با تنبیه شما در مورد دروغگویی تفاوت داشته باشد و اگر کودک رفتار غلطی را انجام داده اما حقیقت را به شما می‌گوید، تنبیه او باید کمتر از وقتی باشد که هم کار نادرست را انجام داده و هم در مورد آن به شما دروغ گفته است. به این ترتیب، کودک تشویق می‌شود که حقیقت را بگوید.
ثابت‌قدم باشید: اگر قرار است دروغگویی تنبیهی به‌دنبال داشته باشد، هر بار کودک دروغ می‌گوید باید با همان تنبیه مواجه شود. اینکه با بعضی از دروغ‌ها برخورد کنید و با بعضی نه، کودک را گیج می‌کند. اگر قصد دارید یک بار او را به دلیل دروغگویی تنبیه نکنید، باید این را به او بگویید. مثلا بگویید: «خودت می‌دانی که جریمه دروغگویی در خانه ما این است که از بستنی بعد از شام خبری نیست، ولی چون بعدش خودت حقیقت را گفتی و چون امروز به مامان کمک کردی، جریمه‌ات را می‌بخشم.»
به دروغگو جایزه ندهید: اگر کودک بتواند با دروغ گفتن به خواسته‌هایش برسد، بیشتر دروغگویی را ادامه خواهد داد. بنابراین وقتی متوجه دروغگویی فرزندتان شدید، باید حتما او را از منفعتی که دنبالش بوده محروم کنید و به او توضیح دهید چون دروغ گفته، به خواسته‌اش نمی‌رسد.
کودک را خجالت ندهید:وقتی فرزندتان دروغ می‌گوید، باید به او بگویید:«من از این کارت خوشم نمی‌آید» نه اینکه «من از تو خوشم نمی‌آید» یا «من تو را دوست ندارم.» کودکان باید بفهمند به دلیل رفتارشان است که تنبیه می‌شوند، نه به دلیل اینکه خودشان آدم بدی هستند، والدین آن‌ها را دوست ندارند.
کودک را به دام نیندازید: وقتی می‌دانید او کار اشتباهی کرده نباید به‌دنبال اعتراف گرفتن باشید، مثلا نباید از او بپرسید: «این کار، کار تو بود؟» وقتی جواب را می‌دانید، پرسش‌های شما نه تنها کمکی به حل مشکل نمی‌کند بلکه کودک را در وضعیتی قرار می‌دهد که دروغ بگوید. خیلی از بچهها در چنین موقعیتهایی برای فرار از تنبیه دروغ می‌گویند.
|