آیا کا گ ب آلبر کامو را کشت؟
آلبر کامو نویسنده و فیلسوف فرانسوی در سال ۱۹۶۰ زمانی که ۴۶ ساله بود در یک حادثه رانندگی کشته شد. در آن زمان این حادثه چیزی بیشتر از یک تصادف ناگوار و غم انگیز به نظر نمیرسید.
برخی تعجب میکردند که چرا آلبر کامو با وجود آنکه بلیط قطار برای برگشت به پاریس داشت، یکباره و در آخرین لحظات تصمیم خود را عوض کرد و ترجیح داد که با اتومبیل یکی از دوستانش بازگردد. تا همین چند روز پیش، اینها تمام جزئیات و سئوالات مربوط به مرگ آلبرت کامو بود.
اما هفته نامه «آبزرور» چاپ لندن در شماره روز هفتم ماه اوت بخشی از سخنان یک چهره ادبی و دانشگاهی ایتالیایی را منتشر کرد که حدود پنجاه سال پس از مرگ آلبرت کامو تردیدهایی را در مورد نحوه مرگ وی مطرح کرده است.
«جیووانی کاتلی» شاعر و آکادمیسین ایتالیایی به نقل از «یان زابرانا» شاعر و مترجم سرشناس چک مینویسد که وی از منابع قابل اعتمادی شنیده که جاسوسان اتحاد شوروی شرایط را برای وقوع این تصادف فراهم کردند که به مرگ آلبرت کامو منجر شد. آنها با استفاده از یک وسیله بسیار پیشرفته یکی از چرخهای اتومبیل را به شکلی دستکاری کردند که در سرعت بالا سوراخ شده و بنابراین موجب واژگون شدن اتومبیل میشود.
|
تصویری از سانحه رانندگی که منجر به مرگ آلبرت کامو شد |
در ادامه گزارش هفته نامه «آبزرور» چاپ لندن با اتکا به همین منابع، گفته میشود که دستور قتل کامو توسط «دیمیتری تریفومویچ» وزیر خارجه وقت اتحاد شوروی صادر شده و دلیل آن مقالهای بود که آلبرت کامو در سال ۱۹۵۷ در مورد اشغال مجارستان توسط ارتش شوروی نوشته و در آن شخصا به وزیر خارجه شوروی حمله کرده و او را مسئول کشتار در مجارستان معرفی کرده بود.
یک سال پس از آن نیز آلبر کامو با حمایت گسترده خود از «بوریس پاسترناک» نویسنده دگراندیش روس موجب خشم مقامات اتحاد شوروی شد.
روزنامه ایتالیایی «کوریره دلا سرا» با انتشار این گزارش به موجی از انتشار مطالب مشابه در مطبوعات و خبرگزاریهای دیگر جهان دامن زده است.
در این روزها تعدادی از کارشناسان زندگی آلبر کامو نیز در این مورد اظهار نظر کردهاند. به عنوان مثال «میشل انفری» فیلسوف فرانسوی و زندگینامه نویس آلبر کامو، به خبرگزاری فرانسه گفته است: «به نظر من چنین چیزی بعید است. کا گ ب از راههای دیگر میتوانست از شر آلبر کامو خلاص شود.»
یادداشتهای شخصی «یان زابرانا» شاعر و مترجم چک تحت عنوان «تمامی زندگی» که در سال ۱۹۹۲ منتشر شده و مطالبی که وی در مورد دخالت کا گ ب در مورد مرگ آلبر کامو در این یادداشتها منتشر کرده اکنون پایه استدلال کسانی است که فکر میکنند دولت اتحاد شوروی در این حادثه دست داشته است.
کسانی که با زندگی و آثار «یان زابرانا» آشنا هستند میگویند که این نویسنده چک در مورد مطالبی که مینوشت دقت و حساسیت فراوانی به خرج میداد. اما هیچ یک از این افراد نمیتوانند در مورد ادعای دخالت کا گ ب در مرگ آلبر کامو اظهار نظر کنند.
«آلس کیسیل» فیلمساز چک که با آثار زابرانا آشنا است میگوید: «زابرانا به احتمال زیاد یادداشتهای روزانه خود را به شکلی مینوشت که احتمالا یک روزی به عنوان شاهد و سندی بر حوادث زمانه خود مورد استفاده قرار بگیرد. ولی درعین حال او به خوبی میدانست که اگر این یادداشتها توسط رژیم کمونیستی کشف شوند مورد سوء استفاده قرار خواهند گرفت.»
به اعتقاد «آلس کیسیل» هر چند بخشهای مربوط به مرگ آلبر کامو در یادداشتهای مربوط به سالهای ۱۹۷۱ تا ۱۹۸۴ درج شده ولی به احتمال زیاد وی مطالب مربوط به این ماجرا را در جریان سفرهای خود به مسکو در سالهای دهه ۱۹۶۰ شنیده بود.
با وجود آنکه زابرانا به خاطر تمایلات سیاسی خود مورد اعتماد کمونیستها نبود اما بعید نیست که وی در مسکو با افرادی که در موقعیتهای کلیدی قرار داشتهاند در تماس بوده و احتمالاً اطلاعات مهمی از آنها دریافت کرده است. با این همه افرادی که از نزدیک با زندگی زابرانا آشنا هستند معتقدند بعید است که وی در شرایطی مثل دوران حکومت کمونیستی در مسکو به منابع «بیطرف و قابل اتکا» دسترسی داشته باشد.
به گفته این افراد بدون دسترسی به اسناد سازمان جاسوسی شوروی نمیتوان در مورد ادعای زابرانا مبنی بر دخالت کا گ ب در مرگ آلبر کامو اظهار نظر دقیقی کرد و با توجه به ادامه کنترل شدید دولت روسیه بر این اسناد هیچ بعید نیست که بر ملا شدن حقیقت در این مورد پنجاه سال دیگر طول بکشد.