بررسی روزنامه های صبح تهران، شنبه اول مرداد
روزنامه های اول هفته تهران، اصلی ترین تیترهای صفحه اول خود را به مباحث سیاسی و از جمله انشعاب اصولگرایان و احتمال شرکت اصلاح طلبان در انتخابات اختصاص داده و در مقالاتی خواستار تلطیف فضای سیاسی کشور شده اند.
همچنین فغان از گرانی و خبر از گسترش فقر و شکست برنامه های اقتصادی دولت از جمله مطالبی است که درباره وضعیت اقتصادی کشور نوشته شده است.
اصلاح طلبان در تاریخ و اصولگرایان در انشعاب
"هشدار به روند ایجاد جبهههای نوظهور اصولگرایی" تیتر اول اعتماد است، "اصولگرایان به مرگ زودرس دچار می شوند" عنوان اصلی مردم سالاری است، "دغدغه های موسوی خوئینی ها درباره انتخابات و اصلاح طلبان" در صدر اخبار روزگار آمده، سیاست روز در گزارش اصلی خود نوشته "انشعاب در وحدت پانگرفته"، کیهان با تیتر "شرط گذاری و جوسازی ممنوع، ملاک قانون است" سخنان امام جمعه موقت تهران را نقل کرده و تهران امروز از "توصیه های آیت الله به اصولگرایان" خبر داده است.
مردم سالاری در سرمقاله خود نوشته در زمانه ما و در غوغای هیاهوها، زمان ناشناسان فریادها بر داشتند که اصلاح طلبان به تاریخ پیوستند، ولی مگر می شود فطرت هستی را انکار کرد! بالاخره بعد از دو سال گرد و خاک، رئیس مجلس همین یک هفته قبل گفت اصلاح طلبان را نمی توان نفی کرد و همین یکی دو روز گذشته دبیر کل جبهه موتلفه هم به عنوان یک نهیب هشداردهنده به اصولگرایان فریاد برآورد که اصلا ح طلبان حذف نشده اند! البته منظور حضرتشان این بود که اگر اصولگرایان به وحدت نرسند در انتخابات پیش روی، اصلاح طلبان پیروز انتخابات خواهند بود.
نویسنده با چند نقل قول دیگر از اصولگرایان نوشته همه اینها نشان می دهد که ندیدن اصلا ح طلبان، خارج از توان آنهایی است که چنین می خواستند و واقعیت اجتماعی اصلاحات خود را تحمیل کرده و تحمیل خواهد کرد نه آنکه سازشی در کار باشد.
نگارنده سرمقاله مردم سالاری تاکید کرده که بسیاری از مشکلات اجتماعی، اقتصادی،فرهنگی و سیاسی امروز جامعه ما "دیده نشدن" ها است! در حالی که بخش عظیمی از جوانان و بخش کلانی از زنان جامعه دیده نمی شوند، نخبگان فرهنگی و اقتصادی، در سیاست گذاری ها، برنامه ریزی ها و تعیین روش ها و رویه ها دیده نمی شوند و نخبگان سیاسی نه تنها دیده نمی شوند بلکه با محدودیت ها و محرومیت های گسترده دست و پنجه نرم می کنند، احزاب و گروه های سیاسی در برگزاری کنگره های سالانه خود هم با مشکل مجوز و هم با مشکل مکان برای برگزاری مواجهند، تا این محدودیت ها و دیده نشدن ها وجود دارند، برای مشکلات و مسائل اجتماعی و پاره ای ناهنجاری های اجتماعی و اخلاقی راه حلی پیدا نخواهد شد.
تعمیر و نگاهداری احمدی نژاد یا تعویض او
مجتبی فتحی در مقدمه گزارش اصلی شرق که مصاحبه ای است با جعفر شجونی نوشته مسوول اداره کاخ شمس پهلوی در دوران انقلاب، پس از پایان دوره دوم مجلس شورای اسلامی و واگذاری مسوولیتهایش در زندان اوین، دفتر ازدواج و طلاق به راه انداخت و سالها عطای ماندن در عرصه سیاست را به لقایش بخشید. اما این باعث نشد که برای همیشه سیاست را به باد فراموشی بسپارد. حضور پررنگ او اما، آن زمان جلوهگری کرد که فضای سیاسی- اجتماعی کشور بعد از انتخابات سال ۱۳۸۸ ملتهب شد. این التهاب، احساس وظیفه برای دفاع از کاندیدای مورد حمایت اصولگرایان را در "جعفر شجونی" صدچندان کرد تا تمامقد وارد میدان شود و در تجمعی در مدرسه مروی سخن از "جویدن خرخره مخالفان" به میان آورد.
به نوشته این روزنامه اما پس از دو سال، امروز او دیگر همچون گذشته از کاندیدای مقبولش حمایت نمیکند و حتی با احتیاط او را اصولگرا میداند. او معتقد است که رویکرد نظام در قبال او رویکرد تعمیر و نگهداری است نه تعویض. روزگار میگذراند تا این دو سال بدون بروز حاشیهای به پایان برسد.
او برخلاف برخی اصولگرایان نهتنها معتقد به فراهم کردن زمینه بازگشت اصلاحطلبان به عرصه سیاست نیست، بلکه به شدت نیز با آن مخالف است. با همین رویکرد بود که زبان به نصیحت گشود: "خارج از مصاحبه میخواهم نصیحتت کنم، میگویند یک روضهخوانی بود که هنگام اوج روضه غش میکرد طرف زنها، گفتند اگر راست میگویی، اگر غش کردنت واقعی است چرا طرف مردها غش نمیکنی. شما خبرنگارها هم عین همان روضهخوان هستید. شما هم راست نمیگویید. اگر راست میگفتید طرف اصولگراها غش میکردید نه اصلاحطلبان."
شیخ جعفر شجونی که در شرایط حاضر دبیر جامعه وعاظ خوانده می شود در پاسخ سئوال خبرنگار شرق گفته ما کشته و مرده و عاشق چشم و ابروی کسی نیستیم. در انتخابات ریاستجمهوری در میان کاندیداها تشخیص دادیم که آقای احمدینژاد واقعا به آرمان امام معتقد است، از طبقه متوسط صحبت میکند و کابینهاش را به سمت فقرا و حواشی مملکت میبرد. ما دیدیم که گزینهای بهتر از او نداریم در نتیجه از او حمایت کردیم و تاکنون نیز از او حمایت کردهایم ولی ایشان بعضی امتیازهای منفی در کارنامهاش به جا گذاشته است.
در همین حال اعتماد در گزارشی خبر داده که رییسجمهور سرانجام با درخواست رسمی قوه قضاییه، مدارک مربوط به محمدشریف ملکزاده را پس داد. پیش از این نمایندگان مجلس اعلام کرده بودند که در بازداشت ملکزاده، مدارکی از خانه وی جمعآوری شده، اما احمدینژاد آنها را از بازداشتکنندگان گرفته است و به همین دلیل پرونده تحقیق و تفحص از شورای عالی ایرانیان به دلیل کمبود مدارک با مشکل مواجه شده است. اما هفته گذشته با اعتراض نمایندگان و همچنین درخواست رسمی مسوولان قوه قضاییه، رییسجمهور در نهایت این مدارک را پس داده و در حال حاضر این مستندات در اختیار تیم تحقیق و تفحص مجلس قرار گرفته است.
این خبر را محمدحسین ابراهیمی، رییس کمیته تحقیق و تفحص مجلس از شورای عالی ایرانیان خارج از کشور به گزارشگر اعتماد داده و تاکید کرده که دیگر جای نگرانی وجود ندارد. به نظر می رسد از مدارکی که در اختیارشان قرار گرفته چیزی کم نشده و البته با بررسی بیشتر مدارک میتوانند درباره ناقص بودن یا مواردی از این دست، نظر بدهند.
رشد ناموزون کشور
"سخت گیری تازه برای بدحساب های بانکی" گزارش اول جام جم است،"ماموریت چهار وزارتخانه برای وصول مطالبات خارجی" تیتر جهان صنعت است، "انتقال معاملات اجاره به دفترخانه ها" در صدر اخبار دنیای اقتصاد آمده است.
عباس عبدی در سرمقاله روزگار نوشته متاسفانه کوشش جدی برای متوازن شدن ابعاد توسعه ناموزون در ایران دیده نمیشود، سهل است که در برخی زمینهها شاهد ناموزونتر شدن روند توسعه هستیم. توسعه در مفهوم کلی خود پدیدهای ناموزون است. هیچ جامعهای توسعهای متوازن را، حداقل در مراحل اولیه توسعه، تجربه نکرده است، ولی آنچه فکر و ذکر کارشناسان اجتماعی را به خود مشغول میکند، شدت ناموزونی توسعه در یک جامعه است.
اگر موضوع ترافیک در یک کشور توسعهیافته یا پیشرفته را با کشور خودمان مقایسه کنیم، خواهیم دید در حالی که سرانه تعداد خودروهای شخصی در آنجا بسیار بیشتر از جامعه ماست، ولی وضعیت ترافیک، آلودگی هوا، بینظمی دررانندگی و چگونگی رفتوآمد مردم، در جامعه ما به مراتب نامطلوبتر از جامعه مورد مقایسه است. چرا؟
نویسنده مقاله روزگار با تاکید بر این که در یک جامعه پیشرفته، وضعیت حمل و نقل شهری درکنار توسعه کلی جامعه، متحول شده و به مرور زمان با آن انطباق یافته است و مدیریت کارآمد شهری نیز در انطباق بهتر این جزء از جامعه با کلیت آن نقش مهمی ایفا کرده نوشته است ولی در جامعهای که مثل ما، توسعه ناموزون را تجربه کرده است، شاهد موارد زیر هستیم:
- رشد سریع جمعیت که در مقاطعی به ۳/۵ درصد هم رسید.
- رشد بسیار سریع جمعیت شهری که در برخی سالها به بیش از پنج درصد هم بالغ شد.
- عدم تناسب در قیمت سوخت و انرژی)به دلیل تکیه بر نفت( و در نتیجه عدم موازنه میان قیمت حمل و نقل با سایر اقلام که موجب شده راهنمای غلط در صنعت حمل و نقل شهری ایجاد شود.
- به دلیل مشکل پیشین، حمل و نقل عمومی ضعیفتر از حمل و نقل اختصاصی شده است.
- نامتعادل بودن قیمت سوخت، مصرف آن را بالا برده و کیفیت را پایین آورده و آلودگی بیشتری ایجاد کرده است.
- نفتی بودن اقتصاد موجب بهبود درآمدها شد، بدون آنکه جامعه به لحاظ سطح تولیدی، ارتقا پیدا کند و حجم قابل توجهی از این درآمدها برای تهیه خودرو شخصی صرف شده است.
وضع اقتصاد ایران چگونه است؟
محمدصادق جنانصفت در سرمقاله دنیای اقتصاد با اشاره به سئوال هائی که در قالب پرسش هائی از سوی مسعود نیلی اقتصاددان مطرح شده آن را با سئوال هائی که از جانب رییس اتاق بازرگانی کشور به میان آمده قابل مقایسه دانسته و نوشته واقعا وضع اقتصادی ایران به لحاظ کیفیت سیاستگذاری، اجرای برنامههای یک، پنج و بیست ساله توسعه و بررسی مشکلات و تنگناها چگونه است؟
به نوشته این مقاله دو نوع پاسخ متفاوت وجود دارد، مسوولان دولتی و هواداران دولت با اعتماد به نفس بالا و عجیب معتقدند، اکنون اقتصاد ایران در سطح کلان و در سیاستگذاری و اجرا در حوزهها و بخشهای گوناگون، در بهترین حالت قرار دارد از طرف دیگر اقتصاددانان، کارشناسان و فعالان صنعتی، بازرگانی، بانکی و اقتصادی این خوشبینی و قضاوت مسوولان دولت را قبول ندارند و از مشکلات کوچک و بزرگ برخاسته از سیاستهای بازرگانی، ارزی و پولی و کیفیت نامساعد سیاستگذاری اقتصادی شکایت دارند.
به نوشته سرمقاله دنیای اقتصاد اگر بپذیریم که نگاه سیاسی به مسائل اقتصادی را کنار بگذاریم، گام بعدی این است که نهادی تخصصی و غیردولتی بتواند وضع موجود را ارزیابی کرده و چند عدد مهم اقتصاد کلان را که اکنون محل مناقشه شده است، برآورد کند تا بتوان گامهای بعد را برداشت. این اتفاق که موسسههای نیرومند تحقیقات اقتصادی و مراکز مستقل آمارگیری در ایران تاسیس شوند، دیر یا زود رخ میدهد، آیا بهتر نیست که پیش از افزایش سردرگمیها این رویداد با چشمان باز اتفاق بیفتد؟
امن ترین کشورها درگیر ناامنی و فقر
خراسان در تیتر اول خود نوشته "۱۰۹۳کشته و ۶۲۹ هزار مجروح در یک سال نتیجه بی تفاوتی قانون به حمل سلاح سرد"، آرمان از زبان احمد خاتمی نوشته "ایران امن ترین کشور جهان است" و قدس از قول آیت الله مکارم شیرازی نوشته "احکام دادگاه ها درباره اراذل و اوباش بی رمق است".
ابتکار در سرمقاله خود نوشته فقر تنها بهمعنای نداری نیست؛ چراکه بسیارند افراد و جوامعی که با تجمل فراوان، فقرِ خود را زیر شمشهای طلا، لباسهای حریر، داشبورد ماشینهای لوکس، ایوان ویلاهای آنچنانی و... پنهان میکنند. فقر نداشتن پول نیست، نداشتن تاریخ است و هویت و خلاقیت. جامعهای که به تبعیت و تقلید عادت کرده و میراث دیگران را با حاشیهنویسی به نام خود ثبت میکند و بر آن فخر میفروشد، فقیر است. جامعهای که امنیت در آن به کیمیا تبدیل شده، فقیر است. جامعهای که در آن اخلاق و انضباط به کالایی نایاب تبدیل شده، فقیر است. مؤلفی که آثارش خاک گرفته و خواننده ندارد، فقیر است. سرمایهداری که سرمایهاش اسباب آزار و اذیت دیگران است، فقیر است. روزنامهنگاری که جز کلیشهنویسی و تکرار مکررات دغدغه دیگری ندارد، فقیر است.
به نوشته این مقاله جامعهای که در آن حرمت جان و زندگی شکسته شود و حیات مردمانش به اندک بهانهای چوب حراج خورد و امید به زندگی در آن رخت ببندد، فقیر است. فقر آن است که سیاستمداران در باتلاق سیاستزدگی حریمها بشکنند و حقوقها نقض کنند و برای اثبات خود، به تخریب دیگران روی آورند و دغدغهای جز رسیدن به قدرت و ماندن در آن نداشته باشند. جامعهای فقیر است که حقوق شهروندانش محترم شمرده نشود و از طرفی مردمش مسئولیتگریز باشند.
و سرانجام سرمقاله ابتکار این که جامعهای که قانون در آن همچون مشتی کاغذپاره ارزشی ندارد و سقف قانونمندیاش منافع فردی و گروهی باشد، حتماً فقیر است. جامعهای که تیراژ کتاب آن از دوهزار تجاوز نکند، فقیرتر از جامعهای است که مردمش گرسنهاند. وقتی میل به کارهای خوب و مفید در افراد کور شده باشد، از فقر حکایت میکند. زمانیکه مردم تحمل سختیها را از دست بدهند و به کارهای سهل و آسان رو آورند، بر فراگیری فقر دلالت میکند.
بیانیه ای به طنز
ابراهیم رها در ستون خود در روزنامه اعتماد بیانیه ای منتشر کرده که در ابتدای آن آمده ما ضمن محکوم کردن سه برابر بودن تعداد زندانها نسبت به ظرفیت زندانهای کشور (که رییس سازمان زندانها گفته) اعلام میکنیم که در این میان مقصر اصلی سه عنصر خاص هستند: الف) تعداد زندانیها: مساله "تعداد" به علم ریاضی برمیگردد و احتمال میرود علوم ریاضی نیز مانند علوم انسانی مشکلدار باشد. باید در اسرع وقت مانند علوم انسانی به حساب علم ریاضی هم رسیدگی شود.
ب) ظرفیت زندانها: این یک مشکل عمومی است. یعنی اغلب ظرفیت یا به عبارتی "جنبه" ندارند!
ج) من خیلی فکر کردم و در این میان هیچ مقصر دیگری پیدا نکردم. شما هم چرا هر مسالهیی پیش میآید گیر میدهید به قاضی "س"؟!
دومین بیانیه طنزنویس اعتماد چنین است: ما ضمن ابراز محکومیت شدید این سخن نمایندگان استانهای جنوبی که معتقدند دولت مردم جنوب را فراموش کرده، در همین بیانیه پیشنهاد میدهیم دولت با انجام این کارهای پایهیی، همچون سایر اعمال اصولیاش مشکل مردم جنوب را حل کند:
الف) جنوب دریا زیاد دارد و مشکلشان حل میشود اگر روزی سهنوبت برایشان "لبکارون" را پخش کنند!
ب) مردم میخواهند بروند دریا، بجا خواهد بود برای رفع تمام مشکلات دولت برای مردم تعدادی مایو در رنگهای سفید، آبی، نقره ای و... ارسال کند.
ج) دولت به نمایندگان معترض در اقدامی معقول و منطقی بگوید چاییدی!
د) دال هم ندارد، دولت چقدر هی پشت سر هم اقدام اصولی انجام دهد؟!
نگاهی به خارجه
روزنامه جمهوری اسلامی از قول مردم مصر نوشته "نمی گذاریم انقلاب از مسیر خود منصرف شود" و ابتکار از "پاسخ احمدینژاد به طرح گامبهگام روسها" خبر داده است.