ساقه آن راست و برگ‌های آن بزرگ و نوک تیز است. هر سنبلک برنج دارای دنباله کوتاه و  یک گل دارد. میوه آن به شکل خوشه‌ای متشکل از سنبلک‌ها در انتهای ساقه قرار دارد و یک دانه برنج در آن است که شلتوک می‌نامند. برنج از غلات مهم است و تقریباً غذای اصلی نصف مردم کره زمین میباشد و منشاء برنج از آسیا است و در حدود ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در هند و چین زراعت می‌شده است. |
|
|
| برنج بعداً از آسیا به ژاپن، سبلان و دیگر نقاط استوائی کره زمین راه یافت و در قرت هفتم میلادی مصریان نیز شروع به کشت آن کردند.برنج انواع مختلف درد و این انواع را تا حدود ۱۵۰ نوع مختلف تخمین می‌زنند. نمونه‌های مرغوب آن در شمال و جنوب ایران و نواحی گرمسیر فارس و اصفهان کاشته می‌شود. |
|
| به‌طور کلی دو نوع برنج وجود دارد: |
|
| نوعی که دانه آن دراز و کشیده و باریک است که به‌نام برنج صدری معروف است و دیگری که دانه آن ریز و گرد میباشد و به‌نام برنج چینی یا ژاپنی شهرت دارد. |
|
| آن نوع برنجی که ایرانیان و مردم بیشتر کشورها مصرف می کنند برنجی است که شلتوک و پوسته خارجی آن گرفته شده است. رنگ اصلی برنج وقتی‌که در پوسته است قهوه‌ای است و به‌نام برنج قهوه‌ای Brown Rice نامیده می‌شود. |
|
| برای به‌دست آوردن برنج سفید، دانه‌های برنج را در دستگاه‌های مخصوصی می‌ریزند و این دستگاه‌ها پوسته خارجی برنج را از آن جدا کرده و سپس با اصطکاک دادن برنج بدون پوسته با یکدیگر غشای خارجی آن نیز از بین می‌رود و برنج به رنگ سفید و شفاف به‌دست می‌آید که عاری از ویتامین ب ۱ است و اشخاصی که منحصراً از برنج تغذیه می‌کنند و غذای دیگری مصرف نمی‌کنند به بیماری بری بری Beri-Beri دچار می‌شوند. |
|
| بنابراین برای استفاده از تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی برنج بهتر است که از برنج قهوه‌ای که غشاء خارجی آن گرفته نشده است استفاده کرد ولی البته باید توجه داشت که هضم برنج قهوه‌ای کمی مشکل‌تر از هضم برنج سفید میباشد. |
|
| یکی دیگر از انواع برنج نوع وحشی از آن است که سیاه رنگ و باریک‌تر و درازتر از برنج صدری است. این نوع برنج هم دارای مواد معدنی و ویتامین‌های بیشمار است ولی البته هضم آن کمی مشکل است و بهتر است که مخلوط با برنج سفید به‌کار برده شود. |
|
|
| در برنج ماده‌ای به‌نام اوریدین Oridine وجود دارد که خاصیت ضد التهاب عصبی را دارا است. برنج از لحاظ موا غذائی بسیار غنی است. البته همانطور که گفته شد هنگانیکه پوسته قهوه‌ای آن را می‌گیرند مقداری از ویتامین‌های خود را از دست می‌دهد. در جدول زیر مواد موجود در صد گرم برنج قهوه‌ای و برنج سفید با هم مقایسه شده است. پوست و یا شلتوک برنج که در مراحل کوبیدن از آن جدا می‌شود سبوس برنج Rice Bran نامیده می‌شود که آن هم منبع ویتامین‌ها و مواد معدنی است. |
|
| جدول مواد موجود در صدگرم برنج قهوه ای و صدگرم برنج سفید |
|
| مواد | | | صد گرم برنج قهوه‌ای | | | صد گرم برنج سفید | | | انرژی | | | ۳۶۰ کالری | | | ۳۶۲ کالری | | | آب | | | ۱۲ گرم | | | ۱۲ گرم | | | پروتئین | | | ۷/۵ گرم | | | ۶/۶ گرم | | | نشاسته | | | ۷۶ گرم | | | ۸۰ گرم | | | کلسیم | | | ۳۲ میلی گرم | | | ۲۵ میلی گرم | | | فسفر | | | ۲۲۰ میلی گرم | | | ۹۵ میلی گرم | | | آهن | | | ۱/۶ میلی گرم | | | ۰/۸ میلی گرم | | | سدیم | | | ۱۰ میلی گرم | | | ۵ میلی گرم | | | پتاسیم | | | ۲۱۵ میلی گرم | | | ۹۰ میلی گرم | | | ویتامین ب ۱ | | | ۰/۳۵ میلی گرم | | | ۰/۰۶ میلی گرم | | | ویتامین ب ۲ | | | ۰/۰۵ میلی گرم | | | ۰/۰۳ میلی گرم | | | ویتامین ب ۳ | | | ۴/۸ میلی گرم | | | ۱/۵ میلی گرم |
|
|
| همانطور که دیده می‌شود مقدر ویتامنی B۱ در برنج سفید شده یک ششم و ویتامین B۲ نصف و ویتامین B۳ به مقدار یک سوم برنج قهوه‌ای میباشد و مواد معدنی آن به مقدار بسیار زیادی کاهش می‌یابد. |
|
| جدول مواد موجود در صد گرم سبوس برنج |
|
| | انرژی | | | ۲۷۵ کالری | | | | آب | | | ۹/۷ گرم | | | | پروتیئن | | | ۱۳/۵ گرم | | | | چربی | | | ۱۵/۵ گرم | | | | نشاسته | | | ۵۰ گرم | | | | کلسیم | | | ۷۵ گرم | | | | فسفر | | | ۱۴۰۰ میلی گرم | | | | آهن | | | ۲۰ میلی گرم | | | | پتاسیم | | | ۱۵۰۰ میلی گرم | | | | ویتامین ب ۱ | | | ۲/۲۵ میلی گرم | | | | ویتامین ب ۲ | | | ۰/۲۵ میلی گرم | | | | ویتامین ب ۳ | | | ۳۰ میلی گرم | |
|
|
| غشای قهوه‌ای رنگ برنج نیز که در اثر به هم سائیدن در دستگاه‌های مخصوص و یا در موقع شستن زیاد از برنج جدا می‌شود سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی و پروتئین است. جدول زیر مقدار مواد موجود در صد گرم این غشای قهوه‌ای رنگ را نشان می‌دهد: |
|
| | کالری | | | ۲۶۵ | | | | آب | | | ۹/۸ گرم | | | | پروتیئن | | | ۱۲ گرم | | | | چربی | | | ۱۲/۸ گرم | | | | نشاسته | | | ۶۰ گرم | | | | کلسیم | | | ۷۰ میلی گرم | | | | فسفر | | | ۱۱۰۰ میلی گرم | | | | آهن | | | ۱۶ میلی گرم | | | | پتاسیم | | | ۷۱۵ میلی گرم | | | | ویتامین ب ۱ | | | ۱/۸۵ میلی گرم | | | | ویتامین ب ۲ | | | ۰/۱۸ میلی گرم | | | | ویتامین ب ۳ | | | ۲۸ میلی گرم | |
|
|
|
| برنج از نظر طب ایرانی ،معتدل و خشک است البته بستگی درد آن را چگونه درست کنید برنج آبکش شده سرد است و آب آن گرم در حالیکه برنج کته شده گرم است. |
|
| برنج دارای ماده‌ای به‌نام Amidon میباشد ولی از نظر اینکه ماده گلوتن آن کم است یعنی کاملاً به هم نمی‌چسبد نان درست کردن از آن کمی مشکل است. در خاور دور از برنج نوعی الکل درست می‌کنند که به‌نام ساکه معروف است که سمیت آن از الکل معمولی کمتر است و به مصرف داروئی می‌رسد. |
|
| برنج غیر از اینکه یک غذای سهل‌الهضم است بسیار مقوی است و ضمناً خواص درمانی بسیاری را دراست که به تعدای از آن اشاره می‌شود. |
|
| ۱. برنج قهوه‌ای خاصیت ضد التهاب عصبی را دارد. |
|
| ۲. خوردن برنج تحریکات معده و روده را کم می‌کند. |
|
| ۳. از جوانه برنج نوعی مالت تهیه می‌شود که به‌عنوان مقوی معده به‌کار می‌رود. |
|
| ۴. اگر برنج را در آب بپزید آب درمان کننده اسهال و اسهال خونی است. آب برنج را می‌توان به اطفال شیرخوار نیز داد. |
|
| ۵. برای شست و شوی زخم‌ها از آب برنج استفاده کنید. |
|
| ۶. آب برنج را می‌توان برای درمان ورم‌های روده‌ای و استفراغ‌های خونی به‌کار برد. |
|
| ۷. دم‌کرده ریشه و ساقه‌های زیرزمینی برنج برای زیاد شدن ترشحات ادرار مصرف می‌شود. |
|
| ۸. برای درمان تب، بدن و سر را با در برنج کمپرس کنید. |
|
| ۹. برنج خواب‌آور است. |
|
| ۱۰. برنج تشنگی را برطرف می‌کند. |
|
| ۱۱. زیاده‌روی در خوردن برنج موجب ازدیاد وزن می‌شود. |
|
| ۱۲. خوردن برنج تولید اسپرم می‌کند. |
|
| ۱۳. برنج را اگر با شیر و شکر مخلوط کنید و بخورید بسیار مقوی است و نیروی جنسی را تقویت می‌کند. |
|
| ۱۴. برای برطرف کردن دل به‌هم‌خوردگی و استفراغ برنج را با دوغ تازه بخورید. |
|
| ۱۵. اگر برنج سفید را در آّب خیس کنید آب آن برای درمان اسهال و قطع قاعدگی مفید است. |
|
| ۱۶. آب جوشانده برنج را که آبکش میکنید دور نریزید با این آب جواهرات خود را بشوئید که آنها را جلا می‌دهد. |
|
| ۱۷. برای رفع التهاب پوست ، در برنج را با نشاسته یا پودر تالک مخلوط کرده و به پوست بمالید. |
|
| ۱۸. دانشمندان ثابت کرده‌اند که خوردن برنج برای درمان فشار خون بسیار مفید است. |
|
| ۱۹. خوردن برنج، قند خون را در حالت تعادل نگاه می‌دارد. |
|
| ۲۰. یکی از اطباء آمریکائی رژیم برنج را برای درمان فشار خون توصیه می‌کند او به بیماران تأکید می‌کند که برنج بدون نمک همراه با میوه‌های مختلف بخورند. البته هنوز دانشمندان نمی‌دانند که در برنج چه ماده‌ای وجود دارد که باعث پائین رفتن فشار خون می‌شود. |
|
| ۲۱. رژیم برنج برای اختلالات کلیوی مفید است. |
|
| ۲۲. رژیم برنج برای مبتلایان به بیماری سورای سیس Psorasis نیز بسیار مفید است. |
|
|
| مضرات خاصی برای آن بیان نشده است. |