عصر طلایی: حضور جهانی آثار هنرمندان ایرانی
عصر طلایی: حضور جهانی آثار هنرمندان ایرانی
پرویز تناولی، رکورددار فروش آثار هنری در خارج از ایران
با وجود تمام مشکلات مربوط به بحران اقتصادی جهانی و تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به نظر می‌رسد که فصل پرباری برای نقاشان ایرانی آغاز شده و بسیاری از نمایشگاه‌ها و فروشندگان بین‌المللی آثار هنری، از جمله موسسه حراج کریستی، به خرید این آثار علاقه فراوانی نشان می‌دهند.
خبرگزاری رویترز در گزارشی از تهران می‌نویسد که میزان فروش آثار نقاشان ایرانی نه تنها در خارج از مرزهای کشور، بلکه در خود ایران نیز که مردم با مشکلات اقتصادی فراوانی روبه‌رو هستند رو به افزایش گذاشته است.
اقتصاد ایران از تحریم‌های بین‌المللی علیه ادامه برنامه هسته‌ای این کشور آسیب فراوان دیده است. همزمان افزایش شدید قیمت کالاهای اساسی نه تنها اقشار کم‌درآمد، بلکه طبقه متوسط را به شدت تحت فشار قرار داده است.
گفت‌وگوهای ایران با کشورهای پنج به علاوه یک که اوایل سال جاری میلادی دور تازه‌ای از آن برگزار شد به نتیجه‌ای نرسید و از سوی دیگر دامنه تحریم شرکت‌ها، موسسات و مقامات دولتی ایران گسترش یافته است. همزمان دولت محمود احمدی‌نژاد «طرح اصلاح یارانه‌ها» را به اجرا گذاشته که از پیامدهای اولیه آن افزایش بی‌سابقه قیمت کالا‌ها و خدمات اساسی در ایران است.
خبرگزاری رویترز می‌افزاید که با وجود تمام این دشواری‌ها تمایل و تقاضای مردم برای خرید آثار نقاشان ایرانی فارغ از سبک و رشته کاری هنرمندان به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. در شهر تهران بیش از ۱۰ گالری بزرگ به عرضه و فروش آثار نقاشان ایرانی مشغول‌اند.
علیرضا سمیع آذر، کار‌شناس هنر در ایران، می‌گوید دلیل اصلی این رونق در بازار فروش آثار نقاشی تغییر دیدگاه و روش برخورد مردم با هنر است. وی می‌افزاید: «اکنون بسیاری به خرید آثار هنری به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند. بنابراین بیش از آن که انگیزه‌های هنری یا کار خیریه در آن دخیل باشد بیشتر یک جنبه مالی و فرهنگی دارد.»
به گفته وی، این روند از سال ۲۰۰۶ آغاز شده است، زمانی که موسسات بزرگ خرید و عرضه آثار هنری مثل «کریستی» به ایران آمدند.
صاحبان گالری‌ها در تهران می‌گویند که تحریم بین‌المللی روی فعالیت آن‌ها تاثیر چندانی نداشته است. از سوی دیگر ایرانیان ثروتمند در شرایط تحریم گسترده نمی‌توانند در خارج سرمایه‌گذاری کنند و بازار مسکن و مستغلات نیز راکد است و به همین خاطر آن‌ها به سرمایه‌گذاری در کالاهای هنری روی آورده‌اند.
خبرگزاری رویترز می‌افزاید که علاوه بر موسسه بین‌المللی کریستی رقیب آن در عرصه معاملات هنری یعنی ساتبی نیز به بازار ایران علاقه‌مند شده است. علاقه به خرید آثار نقاشی در ایران بخشی از سرمایه‌گذاری این موسسات برای جلب ثروتمندان کشورهای عربی خلیج فارس است که از جمله مهم‌ترین مشتریان آثار ایرانی هستند.
با رونق بازار آثار هنری در ایران گاهی خانواده‌ها و افرادی را می‌توان دید که چیزی از هنر و به خصوص نقاشی نمی‌دانند، ولی این آثار را خریداری می‌کنند.
در سطح منطقه خلیج فارس نیز افزایش درآمد حاصل از فروش نفت طی سال‌های اخیر به نقدینگی و قدرت خرید ثروتمندان منطقه افزوده است و بخشی از این ثروت اندوخته اکنون به سمت خرید آثار هنری جلب شده است.
علیرضا سمیع آذر می‌گوید: «فرهاد مشیری هنرمند جوان ایرانی اولین هنرمند خاورمیانه است که آثار او در حراج موسسه کریستی از مرز یک میلیون دلار عبور کرد. پرویز تناولی مجسمه‌ساز ایرانی نیز یکی از آثار خود به نام «پرسپولیس» را به بهای بی‌سابقه دو میلیون و هشتصد هزار دلار فروخته است.»
آناهیتا قباییان، صاحب گالری «راه ابریشم» در تهران، در این باره می‌گوید که علاقه به هنر ایرانی ابعاد جهانی دارد. وی می‌افزاید: «رویدادهای سیاسی و اقتصادی ایران در سطح جهان توجه فراوانی به خود جلب می‌کند. البته هنوز هم بسیاری از مردم در کشورهای دیگر فکر می‌کنند ملت ایران مردمی شترسوار هستند و وقتی که پیشرفت هنر ایران را می‌بینند واقعا تعجب می‌کنند.»
در این میان پرویز تناولی، مجسمه‌سازی که رکورد فروش آثار هنری معاصر در ایران را شکسته است، به آینده فروش آثار هنری خوش‌بین است. وی می‌گوید: «حجم عظیمی از پول سرگردان در کشور وجود دارد که در گذشته در بازار مسکن و بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌شد، ولی این وضعیت اکنون تغییر کرده است.»
اما برخی دیگر مثل بهرام دبیری، نقاش ۶۱ ساله، با وجود آن که از افزایش تقاضا برای خرید کارهای خود اساس رضایت می‌کند ولی به کار موسسات دلالی و حراج آثار هنری مثل کریستی چندان خوش‌بین نیست.
وی می‌گوید: «همه می‌گویند ایران کشور شگفت‌آوری است. این درست است. ما با مشکلات اقتصادی جدی دست به گریبان هستیم. با این همه در مقایسه با چهار سال پیش فروش آثار من بیشتر شده و قیمت آن‌ها به شکل چشمگیری افزایش یافته است.»
بهرام دبیری می‌افزاید: «اما بها و ارزش اصلی آثار هنری عشق است. ارزش هنر، فرهنگ، تمدن و تاریخ است و ارزش هنر در ابراز نظر و ابراز احساسات آدمی است. پس بهتر است آثار هنری را با این معیار‌ها بسنجیم و نه با دلار.»
در پایان این گزارش، خبرنگار رویترز از تهران از قول ایران درودی که جزء نقاشان زن مشهور ایران است و آثار وی در نمایشگاه‌های متعددی در سطح جهان به نمایش درآمده‌اند می‌نویسد: «حقیقت این است که خریداران ایرانی آثار هنری هیچ گاه این آثار را به عنوان سرمایه‌گذاری نمی‌خرند. دلیل اصلی لذت بردن از هنر و فراگرفتن درباره هنر است. آن‌ها می‌خواهند که چشم فرزندان‌شان به دیدن هنر عادت کند.»
|