این روزها وقتی پدر و مادرها کتابهای درسی فرزندانشان را ورق میزنند، آهی میکشند و با خود میگویند «حیف شد که درسهای جذابی چون «حسنک کجایی» و «کوکب خانم» حذف شد»؛ این افسوس و علامت سؤال را بهانهای قرار دادیم و به گفتوگو با معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش نشستیم.
از گذشته تاکنون «کتاب درسی» نقش همراه و کمککار دانشآموزان را در جریان تعلیم و تربیت برعهده داشته است؛ هرچند نقش «معلم» در این میان با هیچ عنصر دیگری قابل مقایسه نیست؛ اما نقش کتاب و خاطرات صفحه صفحه آن را نمیتوان نادیده گرفت.
تغییرات محتوایی یا شکلی کتابهای درسی، تعداد و حجم آنها و نیز تأثیرات این موارد بر آموزش کودکان و نوجوانان از مهمترین مسائلی است که در رابطه با نقش و جایگاه کتابهای درسی همواره مورد توجه کارشناسان بوده است. خوگرفتن دانشآموزان نسل پیشین با داستانهایی مانند «حسنک کجایی»، «کوکب خانم» و «تصمیم کبری » از نمونه این موارد است و این انس تا حدی است که حتی اظهار تأسف از حذف این داستانها در کتابهایی درسی توسط والدین وجود دارد.
اما گذر زمان و تغییر و و تحولات جامعه همگام با تکنولوژی روز، همانطور که در پیرامون ما به چشم میخورد به کتابهای درسی نیز وارد شده است بگونهای که این روزها نه تنها محتوای کتب درسی به سمت تغییر اساسی میروند بلکه جنس کاغذی کتابها به سوی الکترونیکی شدن پیش میرود.
به رغم تمام این دانستهها، به سراغ معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی رفتیم و در گفتوگوی با وی به تشریح چرایی رفتن داستانها و مطالبی مانند «حسنک کجایی» و «کوکب خانم» از میان دانشآموزان امروز پرداختیم.
سؤال: آقای محمدیان، بحثی که مخصوصاً از سوی دانشآموزان نسلهای قبل در رابطه با کتابهای درسی مطرح میشود، وجود برخی درسهای شیرین با عناوین به یادماندنی در کتابهای گذشته به ویژه فارسی دوره ابتدایی است و این سؤال مطرح میشود که چرا آن درسها حذف یا کمرنگ شدهاند؟
* حجتالاسلام محمدیان: برخی از عناوین درسهای قدیمی که برای ما حالت "نوستالُژیک " داشته است امروز دیگر شاید چنین حالتی را نداشته باشد یعنی اگر امروز آن عناوین مطرح شود، تنها برای ما و شما آن حالت شیرینی را دارد و به خاطر همین حالت شیرینی است که گفته میشود چرا امروز این درسها در کتابهای دانشآموزان وجود ندارند.
پاسخ این سؤال و دغدغه این است که اگر آن درسها همچنان وجود داشته باشد، امروز دیگر برای بچهها مفهوم نیست؛ برای توضیح بهتر این مسئله به چند درس از کتابهای فارسی دوره ابتدایی اشاره میکنم، مثلاً درس «حسنک کجایی» حکایت یک بچه روستایی بود که به مدرسه رفته اما دیرکرده است، حالا گاو او یونجه و گوسفندش علف میخواهد و همه حیوانات منتظر او هستند تا بیاید و به آنها رسیدگی کند.
خوب الان دیگر آن سبک زندگی روستایی وجود ندارد که دانشآموزان با این مفاهیم ارتباط برقرار کنند یا بعضی از بازیهای که درآن موقع مرسوم بود امروز دیگر وجود ندارد همچنین شرایط زندگیهای تشریح شده در درسهایی مثل «کوکب خانم» در آن زمان برای ما موضوعیت داشت و امروز که به یاد آن میافتیم هنوز برای ما شیرین است.
آن زمان درسهای وجود داشت که با حال و هوا و فضای زندگی آن روز تنظیم شده و نوشته شده بود اما امروز آن فضا دیگر وجود ندارد، به طور کلی، امروز تعاملاتی در زندگی دانشآموزان وجود دارد که در کتابهای گذشته وجود نداشته و البته این تعاملات جدید در کتابهای امروز دانشآموزان نیز وارد نشده است و باید برای آنها فکری شود.
لطفا با مثالی توضیح دهید؟
در رابطه با تغییر نوع تعاملات زندگی امروز، میتوان به داستان «خانواده آقای هاشمی» در کتاب تعلیمات اجتماعی سوم ابتدایی نیز اشاره کرد؛ این کتاب و داستان آن، بیانگر شیوه زندگی در دهه 60 و 70 است اما در حال حاضر که از دهه 80 رد شده و به دهه 90 وارد شدهایم، در طی این 10 سال اتفاقات و تحولاتی در روابط جامعه روی داده است که دیگر در محتوای این درس وجود ندارد.
مثلاً این خانواده در مسیر حرکت خود از کازرون به تهران تا نیشابور، سوار اتوبوس و قطار شدهاند و با پُست و تلفن نیز سر و کار داشتهاند. دیدنیهای آنها نیز همانهایی است که در آن سالها در شهر تهران بوده است اما امروز در سال 90 علاوه بر نمادهایی مانند "مترو و برج میلاد "، مردم تهران نیز مثل هرجای دیگری با ایمیل و اینترنت سر و کار دارند یعنی از وسایل ارتباطی جدید بهرهمند شدهاند، بنابراین اگر در آن زمان به دنبال این بودهایم تا به دانشآموز مفهوم نامه نوشتن و ارسال از طریق پُست برای «درخواست کردن» را یاد بدهیم، امروز چون در فضای دولت الکترونیک قرار داریم، برای ارائه این مفهوم باید از مفهوم ایمیل و امثال آن استفاده کنیم.
این فضاهای کاری جدید باید وارد کتابهای درسی شود که البته کمبود آنها احساس میشود و این کمبود نیز به خاطر محتوایی است که به نظر میرسد باید وارد کتابها کنیم، اما واقعیت این است که تغییراتی از این دست کمتر اتفاق افتاده است.
به نظر شما این تغییرات تنها در سبک زندگی و تعاملات روزمره بوده است؟ و آیا نباید در کتابهای درسی نگاه اینچنینی باشد؟
البته باید بگویم اینگونه هست و ما به این موضوع در تمام کتابهای درسی توجه داریم. بگذارید به درس «ریاضیات» اشاره کنم مثلاً الان برخی از پایههای معادلاتی ما به صورت "محاسبهای " است یعنی اگر در سالهای دانشآموزی میخواست عدد یک رقمی را بیاموزد.
برای مثال به او می گفتند که «فلانی پنج ریال داشت و دو عدد مداد خرید؛ اگر بخواهد چهار تا مداد بخرد به چند ریال احتیاج دارد؟» اما باید توجه داشت که امروز دیگر پنج ریال در عُرف معاملاتی ما ارزش اعتباری ندارد و دانشآموز امروزی در فضای ذهنی دیگری است و او نیز میداند که با پنج ریال خودکار و مداد نمیدهند و اصلاً این سکهها در خرید و فروشهای امروز وجود ندارد، از طرفی نمیتوانیم عدد موجود در مثالها را بالاتر ببریم و بگوییم «فلانی 100 ریال داشت» چون مفهوم دهگان و صدگان برای دانشآموز اول ودوم ابتدایی ناشناخته است.
بنابراین باید در این کتابها نیز تغییراتی متناسب با ویژگیهای زندگی امروز ایجاد کنیم که البته تاکنون این تغییرات ایجاد نشده است اما باید به این سمت حرکت کنیم.
از نظر استانداردهای سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی یک کتاب درسی هرچند سال یکبار باید تغییر اساسی و محتوایی داشته باشد؟
براساس استانداردی که چندسال پیش در جریان تدوین «طرحواره فرایند تولید کتاب» پیشبینی شده است، هرکتاب درسی باید هر پنج سال یکبار تغییر یابد؛ به گونهای که هر پنج سال یکبار باید یک ارزشیابی کلی از فرایند تدوین کتابهای درسی داشته باشیم و پس از نهایی شدن کار نیز در داخل کتاب قید کنیم که این کتاب تا پنج سال اعتبار دارد؛ البته این موضوع نمیتواند برای همه کتاب ها مصداق داشته باشد چرا که در رابطه با هر کتاب باید ملاحظاتی صورت گیرد که این ملاحظات بر اساس نیازهای جامعه دانشآموزی و میزان پاسخگویی آن کتاب به این نیازها صورت میگیرد.
بابا اگه عوض هم نکنند که میگید اه اه ببین عرضه ندارن یه درس کتاب رو عوض کنند و ببین هنوز کتابهای 30 سال پیش رو تدریس می کنند و این چه وضعیه و ای داد بیداد و چه و چه.. میشه بفرمایید به کدوم ساز شما برقصن؟؟؟؟
iranynab - ایران - تهران - تو بیماری روانی داری! تیتر مطلب رو خوندی؟ نوشته چرا «حسنک کجایی» از کتابدرسی حذف شد؟ و بعد هم در قالب یک مصاحبه این موضوع رو توضیح داده و تغییرات حال و هوا و فضای زندگی امروز رو تشریح کرده. به نظر من تو مریض هستی که به هر چیزی حمله میکنی و فکر میکنی همه دشمن هستند و هر صحبت و حرفی که زده میشه از سر کینه و دشمنی هست.
***یادی از خاطرات دوران دبستان ***. یاد آن آموزگار ساده پوش. یاد آن گچها که بودش روی دوش. ای معلم یاد و هم نامت بخیر. یاد درس آب و بابایت بخیر. ای دبستانیترین احساس من . بازگرد این مشقها را خط بزن. ***. . . . .
جا دارم اینجا باز شعر زیبا و خاطره انگیز یار دبستانی رو بازگو کنم واقعا تفکر انگیزه. ***ای دبستانیترین احساس من.. . . . . . یادی از خاطرات دوران دبستان . خاطرات کودکی زیباترند. یادگاران کهن مانا ترند. درسهای سال اول ساده بود. آب را بابا به سارا داده بود. ***. درس پند آموز روباه وکلاغ. روبه مکارو دزد دشت وباغ. ***. روز مهمانی کوکب خانم است. سفره پر از بوی نان گندم است. ***. . کاکلی گنجشککی با هوش بود. فیل نادانی برایش موش بود. ***. با وجود سوز وسرمای شدید. ریز علی پیراهن از تن میدرید. . ***. تا درون نیمکت جا میشدیم. ما پرازتصمیم کبری میشدیم. ***. پاک کن هایی زپاکی داشتیم. یک تراش سرخ لاکی داشتیم. . ***. کیفمان چفتی به رنگ زرد داشت. دوشمان از حلقه هایش درد داشت. گرمی دستان ما از آه بود. برگ دفترها به رنگ کاه بود. ***. مانده در گوشم صدایی چون تگرگ. خش خش جاروی با پا روی برگ. همکلاسیهای من یادم کنید. بازهم در کوچه فریادم کنید. . ***.
*** بخش 2 همکلاسیهای درد و رنج و کار. بچههای جامههای وصلهدار. بچههای دکه خوراک سرد. کودکان کوچه اما مرد مرد. کاش هرگز زنگ تفریحی نبود. جمع بودن بود و تفریقی نبود. کاش میشد باز کوچک میشدیم. لا اقل یک روز کودک میشدیم . ***. یاد آن آموزگار ساده پوش. یاد آن گچها که بودش روی دوش. ای معلم یاد و هم نامت بخیر. یاد درس آب و بابایت بخیر. ******. ای دبستانیترین احساس من . بازگرد این مشقها را خط بزن. ******. . . . . . . . . . . . . . . . .
pelle - سوئد - استکهلم سلام pelle جان دوست مهربونم چطوری؟؟. از اینکه گفتی جون حسنک کجایی ؟اگه بدونی چقدر از دستت خندیدم که نگو باور کن اشکهام همینجوری داره سرازیر میشه..خیلی با حال گفتی,مدتها بود اینطوری نخندیده بودم . همیشه شاد و خندان باشی. فدات.
nabساندیس گلدیس- ایران - تهران -جناب باعرضه منظور این نبود که اول کتاب عکس هاله نور.تروریستهای فلسطین.کربلا و نجف.عباس یا حسین نمیدونم کدامشانه که با اسب لنگ دشت و بیابان را برای تفریحگاه بهتر میداند.کاشک به جای این مزخرفات .نوشته.مقاله.شاعران ایرانی.اکتشافات دانشمندان خدا بیامرز را چاپ میکردند.تا فرزندان تو کمی قدرشناس و نمک حلال باشند نه یک مشت اراجیف خیال بافی از امامانتان را تو گوش بچه های معصوم تزریق کنید...بهر حال لااقل بچه هایتان را به ساندیس عادت ندهید.
اگه این دلایلی که این مرتیکه گفت درسته خوب کثافت این قرآن و کل کتابهای دینی عصر وحشی گری و آدمکشی را بسوزانید و جای این کتابها از مطالب انسان ساز و قوانین پیشرفته استفاده کنید.****درود بر کوروش کبیر و خاندان او** نفرین بر اعراب جاهلیت و اجدادشان.
ashkan - ایران - اصفهان دوست و هموطن خوبم چرا خون خودتو کثیف میکنی بخدا این ادما مرگشون تنها با بی محلی و نادیده گرفتن میاد اینا بیمارند بیماری شان هم بدخیم هستش وبیشتر از دوران کودکی ومحیط خانواده و اجتماع واز عدم توجه و سرخوردگیهای شدید ریشه گرفته که تمام علمان دنیا و روانشناسان از درمانش عاجزند وبه نظر من فقط و فقط با نادیده گرفتن و بی توجهی به این افراد مجوز فوتشان صادر خواهد شد....شاد باشید.......کیان.....
باید حتما حسنک کجائی رو از کتاب های درسی حذف کنند باید "بزغاله . پوست هندونه کجائی؟" بجاش در کتاب "درسی" ضمیمه کنن !! . در صمن لیست کتاب های در حال تدوین به شرح زیر است :. 1-گدوهای آویزان. 2- کیسه های گوشتی متحرک با حجاب اسلامی. 3- عجایب طبیعت (دردوجلد) جلد اول :مغزهائی که زیرشکم ها آویزانند ..جلد دوم گدوهای انسان نما . 4-چوپان و فامیلهای ناقلا و حیله گرش. 5- انقلاب ارزان با پوست هندوانه . 6- سگ های چوپان انگلیس و فرانسه با عبا و عمامه . 7- راه و روش پرورش و گله داری گاوها و گوسفندان و بزغاله ها در دین اسلام . 8- هوا و آب و خاک حیف است
من مدت زیادی نیست که به اینجا(سوئد) امدم و برای یادگرفتن زبان اینها به مدرسه میروم و درس میخوانم. در اینجا و کشورهای پیشرفته تر از ایران که 99% کارهایشان با اینترنت و پیشرفته ترینتجهیزات انجام میشه ولی در کتابهای درسی شان درسی و شاید درسهایی(بخاطر این نوشتم شاید درسهایی چون فعلا نیمه های کتاب هستیم و تا الان یک درس از دوران قدیم بوده) خلاصه اینکه درسهایی از قدیم در کتابهایشان هست و به بچه هایشان میفهمانند که در قدیم چطور زندگی میکردند. این اراجیف چیه که یک روضه خون 2 زاری که الان شده رئیس اموزش و پرورش بهم میبافه? حالا من یه سئوال از این مرتیکه دارم: ایا درسهایی امثال حسنک کجایی و یا تصمیم کبری و غیره قدیمی هستند یا کشته شدن حسن و حسین در کربلا بدست شمر و یزید و دیگران? چرا حسنک کجایی و یا درسهای دیگر به علت قدیمی بودن حذف میشود ولی به درک رفتن حسن و حسین هر روز و همه جا در مغز بچه ها و جوانها حک میشود? این مزخرفات که قدیمی تر هستند!!!
سلام. چطور قوانین اسلام که مربوط به 1400سال پیش میباشد مثل سنگسار واعدام در ملاء عام وغیره باید اجرا شود ولی متن کتابهای درسی که مربوط به چند دهه قبل میباشدوبسیار شیوا وشیرین وبدور ازسیاست وعقاید جمعی خاص بیان میشد باید تغییر کند
واقعا حیف شد به اینکار میگن مرگ تدریجی یادش بخیر چه دورانی بود دبستان کارنگ منطقه 11 با مدیر مدرسه و ناظم سختگیر ولی دوست داشتنی و اموزگاران دلسوز با محبت و همکلاسیهایه عزیز و خونگرم و درسهائ همیشه بیاد ماندنی مخصوصا قصه ننه سرما اه ه ه
باز باران با ترانه .. یادم اید زیر باران .. اه اه چه زود گذشت اون دوران بچه که بودم دوست داشتم خیلی زود بزرگ بشم ولی الان به خودم میگم ای کاش همیشه تو اون بچگی و تو اون دوران میموندم و بزرگ نمیشدم همیشه شاد و پیروز باشیم چرخه زندگی همینه که توش هستیم
pelle جان, قربون ان لطف و صفایت عزیزم , متاسفانه تا اطلاع ثانوی من از خدمت شما دوستان وفادار و باصفایم تشریف ! میبرم . به امید دیدار و شنیدن خبرهای خوش ! فدایتان فرهاد
مشکل اینها گذشته شیرین وساده وصمیمی ایران است این اشغالها میخواهند ما را از خود ببگانه وعرب زده بکنند سفره با صفای کوکب خانم دیگه در ایران مفهومی ندارد . حسنک کجاست ? تو زندان یا قبرستان ? این احمقها پایه ورکن علم را حذف میکنند چون ماشین حساب هست جدول وضرب لازم نیست یاد بگیری ولی بیشعور ها نمیداندکه دربعضی از کشورها مثل ژاپن هنوز روش استفاده از چرتکه تدریس میشه یا چون قاشق وچنگال مرسوم شده روش استفاده ازچوبهای غذاخوری را تعلیم میدهند البته اصالت هر قومی به حفظ گذشته اش مربوط میشودو این اخوندا بی هویت ترین واصل ونصب ترین موجودات هستند که میخواهند ذات ایران را ازبین ببرن یه عده خائن وطن فروش هم از انها دفاع میکنند.
باسلام.ما ایرانی ها عادت نداریم به حفظ تاریخ و ارزشهای خودمان.اوردن مطالب روز در کتابهای درسی منافاتئ با احترام به فرهنگ روستا نشینی ندارد.حیف از این درس ها و حیف که جهل فرهنگی ونظام عربی 1400 سال قبل امروز کشور ما را اشغال کرده.ان داستان ها قدیمی نیست ولی این داستان ها قدیمی است؟به امید ازادی ایران از دومین حمله اعراب که 33سال طول کشیده .(90-57)
کبری مثل من افغانی بود. تصمیم گرفت بیاد کانادا کانادایی بشه چون ایران بهش اجازه نمیدادند خونه بخره دانشگاه بره احساس ارامش و ازادی داشته باشه. یاد دوره بچگیهام و حسنک و کبری بخیر.
من هم با نظر :بابا اگه عوض هم نکنند که میگید اه اه ببین عرضه ندارن یه درس کتاب رو عوض کنند و ببین هنوز کتابهای 30 سال پیش رو تدریس می کنند و این چه وضعیه و ای داد بیداد و چه و چه. میشه بفرمایید به کدوم ساز شما برقصن؟؟؟؟.
دلیل هایی که گفته بودند منطقی بود ولی چرا شعر تحسین برانگیر پروین اعتصامی را حذف کرده اند . روزی گذشت پادشهی از گذرگهی . فریاد شوق بر سر هر کوی و بام خواست. پرسید زان میانه یکی کودک یتیم . کاین تابناک چیست که بر تاج پادشاست؟. آن یک جواب داد چه دانیم ما که چیست . پیداست آنقدر که متاعی گران بهاست. نزدیک رفت پیرزنی کوژپشت و گفت: . این اشک دیده من و خون دل شماست. ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است . این گرگ سال هاست که با گله آشناست. آن پارسا که ده خرد و ملک رهزن است . آن پادشه که مال رعیت خورد گداست. بر قطره سرشک یتیمان نظاره کن . تا بنگری که روشنی گوهر از کجاست. پروین به کج روان سخن از راستی چه سود . کو آنچنان کسی که نرنجد ز حرف راست. شاید یکی از بیت ها با احوال مسئولین این جامعه همخوانی بسیاری دارد . ما را به رخت و چوب شبانی فریفته است . این گرگ سال هاست که با گله آشناست
چهارشنبه 7 اردیبهشت 1390
+0
رأی دهید
-0
نظر شما چیست؟
جهت درج دیدگاه خود می بایست در سایت عضو شده و لوگین نمایید.