انتشار نسخه اصلاح شده منشور جنبش سبز

در حالی که جنبش اعتراضی ایران در هفته های اخیر با حضور خیابانی مخالفان بار دیگر ظاهر شده است، رهبران آن اقدام به انتشار نسخه اصلاح شده "منشور جنبش سبز" کرده اند.

میرحسین موسوی و مهدی کروبی، از رهبران مخالفان دولت که این منشور را امضا کرده اند، مدتی است که به علت حصر خانگی ارتباط خود را با دنیای بیرون از دست داده اند.

در نسخه تازه "منشور جنبش سبز" بار دیگر بر آمادگی مخالفان برای انجام مذاکره و گفتگوی شفاف با حاکمیت تاکید شده است.

در این منشور 12 راهکار جنبش سبز برای دستیابی به اهدافش تشریح شده است.

در راهکار هفتم آمده است: "این جنبش براین باور است که حفظ منافع ملی و دستیابی به اهداف جنبش و کاهش بی اعتمادی بحران زای کنونی بین ملت و حکومت، مستلزم گفتگو میان نمایندگان گروه های مختلف فکری و سیاسی با یکدیگر و نیز با حاکمیت و با مردم است و در این راستا، از هرگونه دعوت به مذاکره و گفتگوی شفاف به منظور دفاع از حقوق مردم و حل منازعات اجتماعی استقبال می کند."

میرحسین موسوی و مهدی کروبی می گویند منشور تازه را با اعمال نظر گروهی از فعالان و چهره های شاخص اصلاح کرده اند.

در این منشور بر حرکت "انتقادی" در چارچوب قانون اساسی کنونی ایران تاکید شده است.

در بند "ب" تحت عنوان اهداف جنبش آمده است: "جنبش سبز با پای بندی به اصول و ارزش های بنیادین انسانی، اخلاقی، دینی و ایرانی که در فرهنگ این سرزمین تنیده اند، خود را منتقد و پالایشگر روند طی شده در نظام جمهوری اسلامی ایران در سال های پس از انقلاب می داند و بر این اساس، حرکت انتقادی در چارچوب قانون اساسی و احترام به نظر و رای مردم را وجه همت خویش قرار خواهد داد."

با این حال در این منشور بر این مساله تاکید شده است که "قوانین کشوری و از جمله قانون اساسی، متونی همیشگی و تغییرناپذیر نیستند."

در این منشور همچنین آمده است که "اجرای بدون تنازل تمامی اصول قانون اساسی و به ویژه اصول ناظر بر حقوق ملت (فصل سوم)، هدف و خواست تجدید ناپذیر و حتمی جنبش است."

این سند همچنین خواستار محاکمه عادلانه آمران و عاملان تقلب و تخلف در انتخابات، شکنجه و قتل معترضان به نتیجه انتخابات، نقد آزادانه نظریه پردازان، و افشا و محاکمه حامیان خشونت در لایه های مختلف فکری و نظری حکومت" می شود.

دولت ایران اتهام تقلب در انتخابات سال 1388 را رد می کند و می گوید که در آن زمان با "اغتشاشگران" برخورد قانونی کرده است.

ریشه های جنبش

در مقدمه منشور جنبش سبز آمده است: "با اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال 1388، جرقه ای در قلب مردم ایران زده شد که به جنبشی فراگیر و بی سابقه و عظیم انجامید. جنبشی برای احیای مفهوم ملت و احقاق حقوق از دست رفته ملت. جنبش راه سبز امید اینگونه شکل گرفت."

موسوی و کروبی می نویسند که به این ترتیب ضرورت تدوین و انتشار یک میثاق ملی برای تعریف آرمان های عمومی جنبش سبز احساس می شد و به خصوص می گویند که لازم بود به انتقادها در مورد روشن نبودن اهداف، ارزش ها، مبانی و راهکارهای جنبش سبز به عنوان جنبش اعتراضی مسالمت آمیزی که خواستار اصلاح وضعیت کنونی و برون رفت از بحران های جامعه است، پاسخ داده شود.

اما آنها می نویسند "گفتگوی مستمر درباره این متن و نقد و اصلاح آن ضرورتی انکار ناپذیر است."

بخش اول "منشور جنبش سبز" به نحوه تولد این جنبش در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 و پس از آن می پردازد.

در پی انتخابات سال 88 که وزارت کشور محمود احمدی نژاد را برنده اعلام کرد، معترضان با شعار "رای من کجاست" به خیابان ها آمدند و طی یک هفته پس از انتخابات چند تظاهرات عظیم در تهران و برخی شهرهای دیگر برگزار کردند.

اما یک هفته پس از انتخابات آیت الله خامنه ای دستور توقف اعتراضات را داد و پس از آن برخورد شدید و گسترده نیروهای امنیتی با معترضان شروع شد. آن اعتراضات تا عاشورای سال 1388 ادامه داشت اما پس از آن حکومت ایران اعلام کرد که مرگ "جریان نفاق" - جنبش اعتراضی - را جشن گرفته است.

با این حال حضور مجدد معترضان در روزهای 25 بهمن و اول اسفند در خیابان ها نشان داده است که "جنبش سبز" همچنان زنده است.

موسوی و کروبی در منشور تازه ابراز اطمینان می کنند که جنبش سبز به پیروزی خواهد رسید.

آنها می نویسند: "مرور تجربه تاریخی مردم ایران نشان می دهد که آنها در پرتگاه های تاریخی، هوشیاری، توانایی و درک بالای خود را نشان داده و با تکیه بر قوای خلاقة خویش، صعب العبورترین راه ها را برای دستیابی به اهداف خود هموار ساخته و زیر پا نهاده اند."

کرامت انسانی، آزادی، عدالت و حاکمیت ملی

در این منشور مکررا بر کرامت انسانی، آزادی، عدالت اجتماعی و تحقق حاکمیت ملی به عنوان خواسته های جنبش تاکید شده است.

در این منشور آمده است: "جنبش سبز برآمده از مردم و مولود یک نهضت ملی است. حرکتی در تداوم تلاش مردم ایران برای دستیابی به آزادی، عدالت اجتماعی و تحقق حاکمیت ملی است که پیش از این برهه هایی چون انقلاب مشروطیت، جنبش ملی شدن نفت و انقلاب اسلامی، خود را جلوه گر ساخته است."

در جای دیگری از این منشور آمده است: "عدالت، آزادی، صداقت، استقلال، کرامت انسانی و معنویت، ارزش های جهانی هستند و تجربه آموزی از ملت هایی که برای دستیابی به این ارزش ها تلاش کرده اند.... از دیگر راهکارهای جنبش است."

و همینطور: "دفاع از کرامت انسانی و حقوق بنیادین بشر، فارغ از مذهب، جنسیت، قومیت و موقعیت اجتماعی و استقرار و تضمین موازین حقوق بشر به عنوان یکی از مهم ترین دستاوردها تاریخ و حاصل خرد جمعی همه انسان ها، مورد تایید و تاکید جنبش سبز است."

در این منشور همچنین بر احترام به تکثر آرا تاکید شده است.

در بند "چشم اندازهای بنیادین" این منشور آمده است که جنبش سبز هرگز خود را مبری از خطا نمی انگارد و با نفی هرگونه مطلق نگری، بر گسترش فضای نقد و گفتگو در درون و بیرون جنبش پای می فشارد.

"جنبش سبز موافق به رسمیت شناختن تعدد و تنوع و مخالف انحصار طلبی است. در نتیجه دشمنی و کینه ورزی با بدنه اجتماعی هیچ بخشی از جامعه جایی در جنبش ندارد."

حفظ استقلال نهادهای دینی

هرچند این منشور به صراحت جدایی دین از حکومت را به عنوان هدف جنبش سبز معرفی نمی کند، بر "مبارزه با استفاده ابزاری از دین و حفظ استقلال نهادهای دینی از حکومت" تاکید می کند.

این در حالیست که بعضی از معترضان ایرانی در یک سال و نیم اخیر شعارهایی نظیر "استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی" را مطرح کرده اند.

در این منشور همچنین بار دیگر بر صلح آمیز بودن جنبش سبز تاکید شده است: "جنبش سبز یک جنبش مدنی است که پرهیز از خشونت و حرکت در چارچوب موازین فعالیت مدنی را سرلوحه خویش قرار داده است."

اما می افزاید: "توسل به روش های غیرخشونت آمیز به معنای تسلیم یا کرنش در برابر ظلم و یا سکوت در برابر آن نیست بلکه به معنای توانایی مبارزه و اعتراض بر مبنای حرمت انسان و شخصیت والای اوست."

منشور اولیه "جنبش سبز" را میرحسین موسوی در روز 25 خرداد سال 1389 به عنوان بخشی از بیانیه شماره 18 خود منتشر کرده بود.

وبسایت کلمه می نویسد که "ویراست دوم" این منشور بعد از آنکه بیش از یکصد نفر از کارشناسان و صاحبنظران حوزه های مختلف نقدها و بررسی های خود را ارائه کردند تنظیم شد و از سوی موسوی و کروبی "به امانت نزد شورای هماهنگی راه سبز امید قرار گرفت تا در موقع مقتضی منتشر شود."

در مقدمه منشور نیز ابراز امیدواری شده است که نسخه های بعدی نظرات طیف وسیعتری را در بر گیرد.