اسی نیک نژاد و حسن عباسی هم وزن رابرت دنیرو و کوئنتین تارانتینو؟!

اسی نیک نژاد و حسن عباسی هم وزن رابرت دنیرو و کوئنتین تارانتینو؟!

آینده نیوز : پس از آنکه انتقاد چند شب پیش فریدون جیرانی در ویژه برنامه «هفت»، اثر نکرد و همچنان منتقدان و برخی سینماگران به ویژه رضا میرکریمی به نقد هیات داوران بخش مسابقه جشنواره بیست و نهم فجر پرداختند و جا کردن برخی چهره های ضعیف و حتی بی سابقه در ترکیب هیات داوران جشنواره به عنوان ضربه ای محکم به اعتبار و آبروی بزرگ ترین رویداد سینمایی ایران تلقی شد، جیرانی بامداد امروز با همراهی علی معلم شمشیر را برای منتقدین از رو بست تا مشخص شود قرار نیست مشی این برنامه به سادگی با کلمه «استقلال» پیوند بخورد و دیگر به تریبون شمقدری و سجادی مبدل نشود.

به گزارش سرویس فرهنگی هنری «آینده»؛ برنامه «هفت» در کنار تمامی نقاط مثبتش که مهم ترین آنها افزایش سطح دانش و شعور سینمایی عموم مردم و همچنین افزایش گرایش دیگر اقشار مردم به خصوص نخبگان به هنر هفتم است، ویژگی های منفی متعددی نیز دارد و اصلی ترین آنها دولتی شدن و مبدل شدن به تریبون معاونت سینمایی وزارت ارشاد است که دیشب یکی از بدترین اشکال این رویه غلط به تصویر کشیده شد و منتقدان به در پیش گرفتن چنین رویه ای در این برنامه و عدم تجدیدنظر جیرانی در ضعیف کشی و نادیده گرفتن حقایق افسوس خوردند.

پس از آن که رضا میرکریمی، کارگردان توانمند سینمای ایران و خالق آثار ارزشی چون "زیر نور ماه"، "خیلی دور-خیلی نزدیک" و "به همین سادگی"، همچون اکثر منتقدان منصف، انتقاداتی را نسبت به ترکیب ضعیف هیات داوران مطرح کرد و از اینکه آخرین فیلمش "یک حبه قند" توسط این هیات داوری می شود، با لحنی معترضانه انتقاد کرد و در نهایت خواستار خروج فیلمش از بخش مسابقه جشنواره 29 و زیر دست داوران این بخش شد، تا برخی رسانه های نزدیک به برخی اعضاء هیات داوران، حملاتی را نسبت به میرکریمی انجام دهند. اما چون فضای قالب رسانه های مکتوب همراه با رویکرد میرکریمی بود و اکثر منتقدان حضور چهره هایی همچون عباسی و نیک نژاد و حتی الماسی را در ترکیب این هیات داوران بر نمی تابیدند، این بار فریدون جیرانی در رسانه ملی ماموریت یافت، این کارگردان را بکوبد.

در این چهارچوب چند شب پیش فریدون جیرانی بدون اشاره به نام میرکریمی، انتقاداتی را در خصوص سینماگرانی که به انتقاد از ترکیب هیات داوران پرداخته و درخواست خروج فیلمشان را از جشنواره داشتند، انجام داد اما تقریباً هیچ تاثیری نداشت و برخی تنها این جملات را از جمله مطالبی تلقی کردند که به جیرانی گفته شده بود تا مجدداً در برنامه اش بازگو کند! با این حال زمانی که مشاهده شد انتقادات جیرانی اثربخش نبوده، در ویژه برنامه شب گذشته «هفت» نیز این انتقادات با شدت به مراتب بیشتری به صورت یک طرفه و بدون آنکه اجازه دفاع میرکریمی از خودش و مواضع به حقش داده شود، صورت پذیرفت تا عملاً به سلسله حملاتی نسبت به منتقدان اوضاع نه چندان مطلوب این جشنواره تغییر ماهیت دهد.

فریدون جیرانی این بار علی معلم، عضو هیات داوران و همکار عباسی و نیک نژاد و الماسی را نیز آورده بود تا حسابی از خجالت میرکریمی درآید و بر این اساس ضمن اسم بردن از این کارگردان، از علی معلم پرسید: «آیا در جشنواره های دیگر نیز چنین اتفاقاتی می افتد که از ترکیب فیلم های برگزیده و یا ترکیب هیات داوران انتقاد شود؟» که علی معلم نیز در پاسخ به این پرسش هدف دار گفت: «این اتفاقات بی سابقه است و اینکه چون فیلم من انتخاب نشده است، انتقاد کنم، درست نیست. وقتی تهیه کننده یک فیلم، فرم جشنواره را پر کرده، یعنی به قواعدش پایبند شده و نباید اعتراض کند. اجازه بدهید داوران انتخاب هایشان را بکنند و پس از جشنواره نوبت نقد انتخاب های داوران نیز می رسد و اگر فیلمی نیز نادیده گرفته شود، در جشنواره های دیگر دیده می‏شود و اشتباه داوران مشخص می‏ شود.»

معلم که خودش می دانست ترکیب هیات داوران با حضور عباسی و نیک نژاد قابل دفاع نیست، تنها با ذکر نام از انتظامی و الماسی، از هیات داوران دفاع کرد. این منتقد سینمایی بدون اشاره به سبک رفیق بازی در این جشنواره، تاکید کرد: «در جشنواره های پیشین نیز برخی رفیق بازی کردند... ما همه جزو خانواده سینما هستیم و این انتقادات در جشنواره های دیگر دنیا انجام نمی شود و حتی بسیاری از فیلم های بزرگ نیز که حذف می‏شوند، به خود اجازه نمی دهند انتقاد کنند که ترکیب هیات داوران اینگونه است یا انتخاب ها درست نیست و یک سال که کارگردان ایرانی به داوران کن انتقاد کرد، برای چند سال، فیلمی از ایران به کن دعوت نشد... » (نقل به مضمون)

این سلسله حملات در دور جدیدش به حدی تند و یک طرفه شد که پیرهادی تهیه کننده «گزارش یک جشن» حاتمی کیا که به عنوان میهمان حضوری دعوت شده بود، پیش از طرح موضوع در خصوص فیلمش، به دفاع از رضا میرکریمی پرداخت و تاکید کرد که نباید مقابل انتقاد اینگونه موضع گیری شود و این نوع برخورد با انتقادات کارگردان «یک حبه قند» صحیح نیست.

اما در خصوص نقد اظهارات علی معلم که با چنین مواضع متناقض و استدلال های ضعیف و شکننده ای، نتوانست از سایر اعضاء هیات داوران دفاع کند و البته در دفاع از میرکریمی که انتقادات به حقی را بیان کرده، باید متذکر شد، اولاً فیلم «یک حبه قند» توسط اکثریت منتقدان تحسین شده و از آن به عنوان اثری ارزشمند یاد شده و بر این اساس اگر جشنواره 29 جایزه ای برای فیلم در نظر نگیرد، همانگونه که معلم گفته بود، احتمالاً هیات داوران اشتباه کرده و اشتباهش با موفقیت این فیلم در جشنواره ای خارجی مشخص می شود. اما آن جایزه چه دردی دوا می کند و آیا اگر یک حبه قند مثلاً شیر نقره ای یا طلایی بگیرد، جشنواره فجر نیز به واسطه اشتباهش، یک تندیس زرین برای این فیلم خواهد ساخت و بابت نادیده گرفتن اثر میرکریمی عذرخواهی خواهد کرد؟!

واقعیت آن است که میرکریمی، تبریزی، مهرجویی، حاتمی کیا و فرهادی آن قدر کوچک نشده اند که اشخاصی همچون حسن عباسی یا همان کیسینجر اسلام(!) که از الفبای سینما از جمله کارگردانی، فیلمبرداری، صدابرداری، تدوین سررشته ندارد و یا اسماعیل نیک نژاد که لیست آثار ... ش را "آینده" رونمایی کرد و برخلاف آنچه علی معلم گفت، اینها جزو خانواده سینمایی ایران نیستند! البته از علی معلم و فریدون جیرانی باید پرسید که چرا حتی جرات نکردند اسم این دو عنصر ارزشمند سینمای ایران را حتی بر زبان بیاورند و از خصایص و سوابقشان بگویند، همانگونه که جهانگیر الماسی جرات نکرد در مصاحبه اش از این دو نفر اسم بیاورد؟!

نکته دیگر که علی معلم به درستی به عنوان قاعده جشنواره های بین المللی مورد اشاره قرارداد، این بود که وقتی تهیه کننده یک فیلم فرم حضور در جشنواره را پر می کند، یعنی به انتخاب جشنواره احترام گذاشته و آن مثال نقض جشنواره کن را آورد. اما نگفت اعضاء هیات داوران جشنواره کن  پیش از جشنواره مشخص می شوند و کارگردانان قبل از آنکه فیلمشان را به جشنواره ارسال کنند، می دانند زیر تیغ چه کسانی قرار است بروند و بعد تصمیم گیری می کنند. همچنین او نگفت هیات داوران جشنواره پرسابقه کن یا کان چه اشخاصی هستند که هیچ کس جرات نمی کند متعرض انتخابشان شود! آیا همانگونه که ذکر شد، بر روی کارهای مارتین اسکورسیزی یا دیوید فینچر یا کریستوفر نولان یا دیوید لینچ یا استیون اسپیلبرگ شخصی که یک روز پشت یا مقابل دوربین حضور نداشته قضاوت می کند؟!

آیا جز این است که دیوید لینچ (2002)، کوئنتین تارانتینو (2004)، شان پن (2008) و تیم برتن (2010) و حالا روبرت دنیرو (2011) بخشی از چهره های شاخصی هستند که ریاست هیات داوران بخش اصلی مسابقه کن را برعهده داشته اند و در سال 2010 همراه تیم برتن، جووانا متزو جورنو بازیگر ایتالیایی و امانوئل کارره فیلمساز فرانسوی، کیت بکینسیل بازیگر انگلیسی، بنیسیو دل تورو بازیگر پورتوریکویی هالیوود، ویکتور اریسه فیلمساز نوگرای اسپانیایی، شکار کاپور کارگردان هندی الاصل بریتانیایی و آلبرتو باربرا رئیس موزه ملی سینمای ایتالیا به داوری فیلم ها پرداختند؟ آیا علی معلم و جیرانی تصور می کنند اسی نیک نژاد و حسن عباسی هم وزن «روبرت دنیرو» هستند که باید کارگردانان همچون جشنواره کان، به انتخاب های عباسی و رفقایش احترام بگذارند؟!

آیا این توجیه علی معلم قابل قبول است (بر فرض صحت) که چون در ادوار پیشین رفیق بازی در انتخاب داوران شده، این بار هم باید رفیق بازی می شد؟! آیا این عذر بدتر از گناه نیست؟ آیا در دوره های پیشین نیز رفقایی که به هیات داوران آورده شده بودند، همچون عباسی فاقد سواد  و یا سوابق سینمایی بودند؟! اصولاً آقای معلم توضیح دهد شخصی که  این اصول را نمی داند، چگونه می خواهد بهترین صدابرداری، تصویربرداری، تدوین، کارگردانی، بازیگری و... را انتخاب کند؟ آیا بهتر نبود معلم، شمقدری، سجادی و دوستانشان بپذیرند با این هیات داوران به اعتبار جشنواره فجر که طی سه دهه جمع شده، ضربه محکمی وارد آمده و حداقل در قبال انتقادهای به حق میرکریمی، طالبی و تدوین گران و همچنین اهالی سینما و منتقدان سکوت می کردند و در دفاع به ناحق از چیدمان ضعیف و هدفمند هیات داوران بخش اصلی، توجیه های خنده دار نمی آوردند؟

همچنین آیا فریدون جیرانی نمی‏خواهد به استقلال برنامه اش فکر کند و تنها یک برنامه، بلندگوی معاونت سینمایی و دیگران نشود؟ آیا آرزوی استقلال «هفت» که توسط بسیاری از سینماگران در محافل خصوصی مطرح می شود روزی با جیرانی یا بدون او تحقق خواهد یافت و زمانی می رسد که اهالی دلسوز سینما از برنامه خودشان ضربه نخورند؟ آیا جیرانی از قاعده استقلال نود که مخطاب میلیونی اش را رو به افزایش گذاشته، پیروی خواهد کرد و اگر روحیه چالشی همچون فردوسی پور ندارد و نمی تواند مسئولان سینمایی را بابت تصمیمات اشتباهشان روی چوب ببرد، حداقل تلاش خواهد کرد سخنگوی مواضع دیگران در برنامه اش نباشد و چهره اش را به مرور میان سینماگران کشور تخریب نکند یا همین گونه راحت است؟!