چین غرفه ایران را به اسرائیل واگذار کرد

چین غرفه ایران را به اسرائیل واگذار کرد

نمایشگاه جهانی اکسپو چیست؟

نمایشگاه جهانی اکسپو، صحنه ای برای نمایش دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و علمی کشورها و دورنمای توسعه آنها می باشد. شرکت کنندگان عمده آن ،کشورها و سازمان های بین المللی هستند. نخستین نمایشگاه اکسپو در سال 1851 میلادی در لندن برگزار شد و تا کنون 24 شهر این نمایشگاه را برگزار کرده اند.

میزبانی نمایشگاه اکسپو برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور میزبان و تبادلات و همکاری های بین المللی بسیار مفید است. از این رو، تمام کشورهای عضو دفتر نمایشگاه های بین المللی بی آی ای (BIE) مایلند میزبانی این نمایشگاه را به عهده بگیرد.این نمایشگاه سومین رویداد بین المللی بعد از بازی های المپیک و جام جهانی است و کشورهای مختلف جهان،تاریخ،فرهنگ،هنر و دانش کشورشان را در غرفه هایی به نمایش می گذارند.

این نمایشگاه هر پنج سال یک بار برگزار می شود که آخرین اکسپوی برگزار شده به اردیبهشت ماه 89(2010) در شهر شانگهای چین بازمیگردد.

یاسر جعفری مهندس معمار حاضر در تیم طراحی و اجرای غرفه ایران در اکسپوی 2010 در گفتگوی اختصاصی با معماری نیوز از ناگفته های حضور ایران در این رویداد مهم بین المللی می گوید.

کره شمالی و لبنان، همسایه های ایران

دولت ایران در ژوئیه سال 2007 رسما اعلام کرد که این کشور در اکسپوی شانگهای شرکت خواهد کرد و در 16 اکتبر نامه پذیرش دعوت را به اداره برگزار کننده نمایشگاه جهانی شانگهای تحویل داد.مسئولیت برپایی و مدیریت غرفه ایران در اکسپوی شانگهای بر عهده سازمان برگزار کننده نمایشگاه های جمهوری اسلامی ایران، وابسته به اتاق بازرگانی و عضو UFI ،گذاشته شد.

مساحت اختصاص یافته به غرفه ایران 2000 متر مربع بود که حدود سه برابر مساحت غرفه ایران در اکسپوی سال 2005 در آئی چی در ژاپن است. غرفه ایران ما بین غرفه کشورهای لبنان و کره شمالی در بخش آسیایی شهرک اکسپو جانمایی شد.

ایران از میان پنج منطقه معین سایت اکسپو، در منطقه B و در همسایگی پاویون کشورهایی چون هنگ کنک ،هندوستان، ژاپن، قزاقستان، لبنان، ماکائو، مراکش، عمان،پاکستان، قطر، کره، سریلانکا، تایوان، ترکمنستان، امارات متحده عربی و ویتنام قرار داده شد.

حضور ایران با رویکرد میراثی! چرا؟!

نمایشگاه شانگهای در پنج موضوع تنوع فرهنگ شهری، رفاه شهری، علم و تکنولوژی، بازسازی جوامع شهری و مناطق شهری برگزار شد و در تعریف کلی محلی برای تلاقی فرهنگ، تمدن، صنعت و تاریخ کشورها محسوب می شد.

اساس موضوع اصلی و زیر موضوع پاویون ایران شعار "تنوع فرهنگ شهری" بود و مثل دوره های قبل حضور ایران با رویکردی میراثی صورت گرفت که گاها با انتقاد جامعه معماری کشور رو به رو شد؛ با این استدلال که گروهی از کشورهای توسعه یافته همیشه با رویکرد تکنولوژیکی در این نمایشگاه حضور می یابند.

مسئولان داخلی و معماران در بی خبری کامل

یاسر جعفری در رابطه با برگزاری اکسپوی شانگهای به معماری نیوز می گوید: در فاصله سال های 2008-2007 میلادی به عنوان دانشجوی معماری کارآموز یک دفتر بین المللی در شانگهای چین بودم که همزمان با تبلیغ گسترده برای بازی های المپیک در پکن شاهد تبلیغات مشابه برای برگزاری اکسپوی شانگهای بودم.

من در آن دوره به عنوان نماینده دانشجویان ایران در کنار دانشجویانی از 31 کشور مختلف مشغول کارآموزی بودم و بحث برگزاری اکسپوی شانگهای یکی از مهمترین مسائل ان دوره زمانی بود. در تمام شهر شانگهای نماد اکسپو دیده می شد و حتی در جریان پیگیری رقابت کشورها می دیدم که بسیاری از آنها پیش طرح های خود را به مجریان اکسپو ارائه کرده اند؛ اما در ایران وضعیت به گونه دیگری بود،

واقعیت این بود که به رغم شور و اشتیاقی که در چین و سایر کشورها برای برگزاری این رویداد مهم بین المللی وجود داشت این بحث هیچ دغدغه ای برای معماران و مسئولان داخلی به وجود نیاورده بود و همه نسبت به آن ابراز بی اطلاعی می کردند.

تا اینکه به صورت اتفاقی مطلع شدم یکی از مسئولان نمایشگاه بین المللی از تصمیم دولت برای حضور ایران در اکسپوی 2010 خبر داده است ؛ با پیگیری هایی که انجام دادم توانستم شرکتی را که قرار بود طراح غرفه ایران باشد بیابم و پس از ارائه رزومه کاری خود به عنوان تنها معمار حاظر در این تیم حاضر شوم.

کارنامه ایران در دوره های گذشته

با توجه به اینکه آخرین حضور جدی ایران در اکسپو به اکسپوی 1967 در مونترال بر می گردد که با تلاش ها و پیگیری های مجدانه مهندس فرمانفرماییان محقق شد. اگر چه پس از آن ایران در چند اکسپوی دیگر هم حاضر شد و از طراحی کسانی همچون فرهاد احمدی و مهدی حجت استفاده شد اما آخرین حضور جدی ایران مربوط به همان سال 1967 است.

حتی حضور ایران در اکسپوی 2005 ژاپن به قدری ضعیف و کمرنگ بود که جز چند بنر تخت جمشید و عرضه صنایع دستی حرفی برای گفتن نداشت.

چه شرکتی برنده مناقصه شد؟

شرکت "طرح امروز "، به عنوان مجری طراحی غرفه ایران در شانگهای انتخاب شد ،فعالیت این شرکت در زمینه طراحی صنعتی بود و سابقه کاری زیادی در برپایی غرفه داشت و صرفاً کار غرفه سازی نمایشگاهی انجام می دادند.

این شرکت در جریان مناقصه دولتی این کار را بر عهده گرفته بود، اما واقعیت این است که در جریان برگزاری مناقصات در ایران بیش از آنکه به کیفیت و مرتبط بودن حیطه کاری شرکت ها با انجام پروژه ها توجه شود پایین بودن قیمت پیشنهادی در اولویت قرار می گیرد و همین مسئله باعث شد که آغاز کار آنگونه که شایسته آن بود صورت نگیرد.

این در حالی است که کشورهای بزرگ شرکت طراح غرفه خود را از این طریق انتخاب نکرده بودند.

تنها هشت ماه به زمان آغاز به کار اکسپو، مذاکرات اولیه با تیم طراحی برای تدارک طراحی داخلی و پوسته بیرونی روی سوله صورت گرفت و یک ماه بعد اولین بازدید از سایت انجام شد.

از آنجایی که کمیته های پنج گانه ایران با حضور نمایندگانی از وزارت خانه های نفت، نیرو،مسکن، ارتباطات،بهداشت، سازمان انرژی اتمی، وزارت راه و ترابری، تمامی سازمان های مرتبط با شهرسازی و مبلمان سازی، اتاق بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مسئول بررسی محتوای قابل ارائه در سایت ایران بودند، طرح ارائه شده اولیه که با ایده "پرواز بر روی چهار باغ" بود و زمان زیادی صرف طراحی آن شده بود به طور کامل تغییر کرد و به دلیل عدم وضوح خواسته کمیته ها با تلاش شبانه روزی تیم طراحی، 9 طرح دیگر در طول یک ماه ارائه شد که در نهایت طرح "پل خواجوی اصفهان" به عنوان نماد گفتگو در شهر و ارتباط دو سویه شهری به تصویب نهایی رسید.

غرفه ایران به اسرائیل واگذار شد!!

بعد از پایان اکسپوی 2005 بنا به در خواست کشورهای عضوUFI ، فضایی در سایت شانگهای محل برگزاری اکسپوی 2010 در اختیار تمام متقاضیان قرار گرفت که این فضا به ایران هم اختصاص یافت اما بر خلاف سایر کشورها که از همان زمان شروع به برنامه ریزی و ساخت سایت شان کردند شرکت سهامی نمایشگاه های بین الملل ایران اقدامی در این زمینه انجام نداد و با پایان یافتن مدت مقرر برای اغاز فعالیت در سایت اختصاص یافته، این زمین به کشور اسرائیل واگذار شد و مکان جایگزینی به ایران معرفی شد که باز هم به دلیل تعلل ایران به کشور دیگری اختصاص یافت؛ در نهایت پیمانکار UFI راسا اقدام به ساخت یک فضای نمایشگای ساده به شکل سوله به مساحت 2 هزار متر مربع برای ایران کرد.

متاسفانه بزرگترین ایرادی که در این مسئله وجود داشت اصرار اعضای کارگروه و مسئولان بر عبارت "معماری اسلامی" بود که بدون اینکه درک کاملی از آن داشته باشند بر این امر پافشاری می کردند.

اگر چه مظاهری از معماری اسلامی در طرح ها دیده می شد ولی رضایت مسئولان زمانی جلب شد که از قوس و نمادهای بسیار ساده و ابتدایی در طرح ها استفاده شد و به سمت برخوردی عامیانه با معماری پیش رفت.

با این وجود کارها در حال انجام بود که حاشیه های به وجود آمده در اثر چندین بار تغییر و بی صاحب شدن سازمان نمایشگاه های بین المللی به این بلاتکلیفی ها دامن می زد و کسی واقعا نمی دانست که آیا ایران به اکسپو 2010 می رسد یا نه؟

تاکید نماینده اسفندیار رحیم مشایی بر تاریخ 2500 ساله ایرانی

مسئله دیگری که در این میان به وجود آمد درگیری های مکرر بین وزارت بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود که در نهایت با حذف این سازمان از پروسه تصمیم گیری، به ظاهر خاتمه یافت... هر چند اسفندیار رحیم مشایی به عنوان یک چهره دولتی همواره بر این روند تاثیر گذار بود.

اصرار نماینده وی بر استفاده از نمادهای هخامنشی در طراحی غرفه و تاکید بر تاریخ 2500 ساله ایران ،آنهم درست زمانی که طراحی به اتمام رسیده و نقشه ها برای مجریان چینی ارسال شده و تنها یک هفته به آغاز اجرای طرح باقی مانده بود،مشکلات خاص خود را پدیدار کرد.

هزینه طراحی غرفه: ایران 2 میلیون دلار. عربستان 85 میلیون دلار!!

یک بحث دیگر در این زمینه مربوط به هزینه ها بود.

کل بودجه ای که دولت برای اکسپوی 2010 شانگهای در نظر گرفته بود 5 میلیون دلار (معادل پنج میلیارد تومان) بود که از این رقم تنها 2 میلیون دلار به طراحی واجرا غرفه اختصاص یافته و 3 میلیون دلار باقی مانده مربوط به هزینه های برگزاری بود.

در حالی که به صورت میانگین ،کشوری همچون عربستان حداقل 85 میلیون دلار و امارات 60 میلیون دلار صرف طراحی غرفه های خود کرده بودند.

در زمان اجرای طرح توسط مجریان چینی ،هیچ ناظر متخصصی از سوی ایران برای نظارت بر عملکرد چینی ها اعزام نشد و تنها یک کارمند ساده از سوی نمایشگاه بین المللی به محل اجرای غرفه سفر کرد.

نتیجه این شد که طرح اجرا شده توسط چینی ها 50 درصد با طرح های ارسالی تفاوت داشت و هیچ نظارتی هم بر این امر صورت نگرفت.

غرفه ایران در اختیار فروشنده ژاپنی

در جریان برگزاری نمایشگاه اکسپو طبقه بالایی غرفه ایران به فروشنده ای ژاپنی واگذار شد که با فروش بستنی و چای ایرانی مبلغی بیش از کل هزینه بودجه دولت برای برپایی غرفه و برگزاری نمایشگاه به دست آورد...

حال این سوال پیش می آید؛ چه لزومی داشت وزارت بازرگانی به عنوان متولی برگزاری اکسپوی ایران قسمتی از غرفه را به ژاپنی ها واگذار کند، آیا ایران برای تجارت چای و بستنی به اکسپو رفته بود ؟!

علاوه بر این مشکلات، ضعف دانشی جامعه معماری ما و عدم همکاری اساتید بزرگ معماری با تیم طراحی ،کاستی ها را افزایش داد و تعداد زیادی از اساتید معماری در قبال همکاری مبالغ گزافی را پیشنهاد می کردند که در عمل قابل پرداخت نبود.

و در آخر...

اگر چه اکسپو 2010 موقعیت بسیار مناسبی برای حضور ایران در این رویداد مهم بین المللی بود اما مجموعه این عوامل باعث شد کشور ما نتواند از این موقعیت بهره مند شود.این عدم موفقیت دلیلی جز کم کاری و ضعف مدیریتی در سیستم اجرایی و جامعه معماری ما ندارد که شرح آن در بالا ذکر شد.

با توجه به حضور در دوره های مختلف و رویکرد میراثی ایران تا به امروز نسبت به مسئله طراحی و حضور طراحان و معماران به نامی همچون مهندس فرمانفرماییان، دکتر مهدی حجت و مهندس فرهاد احمدی در طراحی اکسپوهای گذشته به نظر می رسد هنوز جامعه معماری ایران در ادامه روند جمع گریزی و عدم راهکارهای همسو در جهت بخشیدن به مسیر معماری معاصر ایران هیچ گاه به نقطه مشترکی نخواهد رسید و با توجه به نبود معیاری ثابت و ارزشی، همگام با رویکرد های حاکمان و دولت مردان و نمودهای هنری ایرانی-اسلامی، همچنان دست انداختن به الگوهای پر افتخار گذشته مطمئن ترین و پرامتیاز ترین روش برای جلب رضایت متولیان و کارفرمایان، به دور از رویکردهای نوین معماری ،است .مسیر طی نشده ای که هیچگاه معماران نسل سوم این کشور بر کوتاهی نسل گذشته خود نخواهد بخشید.

اکسپو 2015 میلان در راه است و خیلی زود دیر خواهد شد...

نمونه هایی از غرفه کشور های شرکت کننده در شانگهای 2010

غرفه ایران در شانگهای

محل غرفه ایران در میان غرفه لبنان و کره شمالی

محل اصلی غرفه ایران که به اسرائیل واگذار شد.

غرفه انگلستان در شانگهای

غرفه ترکیه در شانگهای

غرفه سوئد در شانگهای

غرفه عربستان سعودی در شانگهای

غرفه استرالیا

غرفه ایسلند

غرفه سوئیس

غرفه ژاپن

غرفه فرانسه

غرفه امارات

cyrus0007 - استرالیا - بریزبن خلایق هرچه لایق یکشنبه 10 بهمن 1389

odin - بلژیک - انتورپن اول اجازه بدید از مسئولین سایت تشکر کنم و ارزو کنم بازهم از این اخبار نمایشگاه منتشر کنن. من تا سال 1369 در ایران کارم همین بود و در شرکت پادایران که اولین شرکت خصوصی ایرانی در این رشته بود کار میکردم و سرپرست گروه گرافیک این شرکت بودم.اقای مهندس پورنیا رئیس شرکت بودن.روابط زیر میزی و میلیونر شدن انسانهای مفتخور و رشوه بگیر در تنها چند روز رو خیلی خوب میشناسم.مسئولین ایرانی این تعلل و این دست و ان دست کردنشان کاملآ از روی عمد و اختیاریست.چون هرچه زمان برگذاری نزدیکتر بشه بیشتر و راحتتر میتونن به شرکتهای برگذار کننده فشار بیارن و ازشون رشوه بگیرن،رشوه های بیحساب،باورتون نمیشه. شرکت سنگرکار در اختتامیه سال69 تنها برای در لیستی قرار گرفتن که با حبیبی عکس بگیره صدتا کولر گازی رشوه داد.این فقط یکی از شرکتها از 2000 شرکت سالون وزارت صنایع بود.در ضمن این دعوا برای سالون بوده نه غرفه.غرفه اطاقکهای پارتیشنی هستن که در سالون طراحی وساخته میشه.سالونهابرای وزارت خونه ها وکشورهاست و اونها سالون رو به شرکتهای زیر پوشش اجاره میدن یکشنبه 10 بهمن 1389

odin - بلژیک - انتورپن تورو خدا غرفه عربستان رو ببینید!!! تنهابخشی رو که خود عربها درست کردن اون چادرسیاهه. داخل سالون هم شیر شتر و خرما و نفت دارن برای ارائه کردن. اگه چیز دیگه ای کسی میشناسه که این قوم مترقی و متمدن در طول تاریخ ساختن بما بگه شاید ما هم یاد بگیریم!شاید قبر حاضری برای زنده بگور کردن دخترها دارن! بقول خودشون تاریخشون از1400سال پیش شروع شده.در طول این 1400 سال شما بگین یه دونه اسپرین اینها تولید کردن؟ یه دونه کود شیمیایی درست کردن؟ یه دونه اختراع بنام خودشون و دینشون ثبت کردن؟ درعوض هر چی ملتهای دیگه ساختن یزور دزدی و تجاوز و فروختن زن و بچه ها بنام خودشون کردن.بعد اقایون دیدن فایده نداره اومدن اصلآ خود دانشمندها و حکما رو مصادره کردن و میگن سینا عرب بود!چرا چون بزور مجبور کرده بودن همه حرف بزنن. زبونها رو قطع میکردن و بهشون میگفتن«عجم» یعنی گنگ.ابن خلدون میگه اینهاخونه ها رو خراب میکردن که تیرک خونه هارو عمود چادر و سنگها رو باهاش اجاق درست کنن.تنها محصولشون وقاحت و دروغه. یکشنبه 10 بهمن 1389

majid63 - فرانسه - پاریس بیشتر از اینها لیاقت ندارن این آخوندها ! کبوتر با کبوتر باز با باز ووو تروریست با تروریست. یکشنبه 10 بهمن 1389

nimamkh - امارات - دبی امارات زیباترین غرفه را داشت درود بر امارات یکشنبه 10 بهمن 1389

مشتعل - سوئد - استکهلم ای آقا مدیریت جهانی که میگن یعنی همین آخه برادر من از نظر صنعت اینا فقط افتابه اشون قابل ارائه تو دنیاس و تو مد لباس هم عمامه و لباده اشون آخه برن اکسپو چی نشون دنیا بدن؟ یکشنبه 10 بهمن 1389

dannni - سوئد - استکهلم . سیاست یعنی چه پدر؟. یک روز یک پسر کوچولو که می خواست انشاء بنویسه از پدرش می پرسه: پدر جان ! لطفا برای من بگین سیاست یعنی چی !؟. پدرش فکر می کنه و می گه : بهترین راه اینه که من برای تو یک مثال در مورد خانواده خودمون بزنم که تو متوجه سیاست بشی . من حکومت هستم، چون همه چیز رو در خونه من تعیین می کنم. مامانت جامعه هست، چون کارهای خونه رو اون اداره می کنه. کلفت مون ملت فقیر و پا برهنه هست، چون از صبح تا شب کار می کنه و هیچی نداره. تو روشنفکری چون داری درس می خونی و پسر فهمیده ای هستی. داداش کوچیکت هم که دو سالش هست، نسل آینده است. امیدوارم متوجه شده باشی که منظورم چی هست و فردا بتونی در این مورد بیشتر فکر کنی. یکشنبه 10 بهمن 1389

dannni - سوئد - استکهلم . قسمت دوم / پسر کوچولو نصف شب با صدای برادر کوچیکش از خواب می پره. می ره به اتاق برادر کوچیکش و می بینه زیرش رو کثیف کرده و داره توی خرابی خودش دست و پا می زنه. می ره توی اتاق خواب پدر و مادرش و می بینه پدرش توی تخت نیست و مادرش به خواب عمیقی فرو رفته و هر کار می کنه مادرش از خواب بیدار نمی شه.. می ره تو اتاق کلفت شون که اون رو بیدار کنه، می بینه باباش توی تخت کلفت شون خوابیده و.......؟؟؟؟ . می ره و سر جاش می خوابه و فردا صبح از خواب بیدار می شه. فردا صبح باباش ازش می پرسه: پسرم! فهمیدی سیاست چیست؟ پسر می گه: بله پدر، دیشب فهمیدم که سیاست چی هست. سیاست یعنی اینکه حکومت، ترتیب ملت فقیر و پا برهنه رو می ده، در حالی که جامعه به خواب عمیقی فرو رفته و روشنفکر هر کاری می کنه نمی تونه جامعه رو بیدار کنه، در حالی که نسل آینده داره توی گه خودش دست و پا می زنه یکشنبه 10 بهمن 1389

red.boy - ایران - تهران خدا وکیلی قرفه امارات و عربستان و سوئیس از همه قشنگتر نیست؟ یکشنبه 10 بهمن 1389

iranazadiran - ایران - تهران این غرفه ظاهرا ایرانی و نحوه ی ساختش یاد آور مراکش و بناهای آن است و چه بهتر تا زمانی که حکومت دست این گدازادگان بی هویت ضد ایرانی ست آثارشان هم این باشد. غرقه عربستان که نماینده بزرگترین و اولین شهر مذهبی مسلمانان است با تکیه بر نماد طبیعت و چادر صحرا نشینی و ملیتشان طراحی شده بعد این نوکران وابسته ساختمان به آن محقری و بیگانه حتی با معماری بی نظیر اسلامی در ایران ساخته اند. حقا که لیاقت این حکومت و عواملش همان نوکری چین و ونزوئلا و لبنان است. رحیم مشاعی هم شکر اضافه خورد مردک صهیونیست ضد ایرانی حیله گر که در عرض یک هفته تنها میخواسته از نماد ایرانی استفاده کند و باز عوام فریبی. دنیا حکایت حکومت ضد ایرانی و مردم ایران را جدا کرده و با دیدی متفاوت به آن می نگرند. بگذار بیشتر حقارت این وطن فروشان مزدور بر همگان روشن تر شود. یکشنبه 10 بهمن 1389

avareh swed - سوئد - بوروس dannni- سوئد .استکهلم . خیلی قشنگ توصیف کردی منکه کلی خندیدم .بهرحال جالب بود موفق باشی .. یکشنبه 10 بهمن 1389

ehsan_2nd_time - یوکی - لندن فرق غرفه انگلیس رو بقیه خیلی زیبا بود چون توش فکر بکار ررفته بود. خداییش این انگلیسی ها کله دارن. ساختمون رو طوری ساخته انگار عکس متحرکه که به طرفت میاد یکشنبه 10 بهمن 1389

sama128 - ایران - شیراز آخه بابا در ایران دستاورد اقتصادی - اجتماعی - فرهنگی - علمی کجا بود در ایران دستاورد های خالی بندی -شعار - دروغ - سرکار گذاشتن وجود داره که اونهم احتیاج به غرفه نداره اونهم به این همه خلاقیت یه توالت فیضیه برای این همه دستاورد کافیه اسرافه بابا نکنید این کارارو یکشنبه 10 بهمن 1389

kardo.p - کانادا - تورنتو . dannni- سوئد .استکهلم . خیلی قشنگ توصیف کردی منکه کلی خندیدم . جالب بود موفق باشی . . دوشنبه 11 بهمن 1389

mooooon21 - ایران - کرج مشایی برنامه بعدی اخوندا واسه‌ خرکردن مردمه‌.چون میدونن مردم دیگه‌ میرن سر تاریخ و ایین اصل اریاییشون و از اسلام دور میشن یکی رو گزاشتن که‌ صحبت از تاریخ چندهزار ساله‌ بکنه و زیاد اسلامی نباشه‌‌ و مردم بهش رای بدن ولی در اصل از خودشونه‌ دوشنبه 11 بهمن 1389

h.k - دانمارک - اودا خدایش این غرفه ای که به اسم ایران وهنر ایرانی که نماد کشورایران محسوب میشه.تابلو ایران رانمیزدن خیلی ابرومندترمیشد.دوستان غرفه ایرانرا نگاه نکرده اند.بلکه خجالت کشیدند.نگاه کنند.ناچاردیگران رامسخره کردند.هنرنزدایرانیان است وبس.دوره قبل هم که نوشته خیلی پروجذاب بوده عجب کشوربدشانسی شده خدایی,,فقط ازنقشه جغرافی,,این ملایان,,حذفش نکنند.شانسه.لعنت برخمینی خراب کردور.....ق رحمت راسرکشید ورفت.واویلا. دوشنبه 11 بهمن 1389

zhaleh_r - آمریکا - ساکرامنتو چرا اینها همین معماری را بلدن!!!!شبیه مسجد میمونه...چه زیبایی در این نوع طراحی وجود داره? فقط بلال را کم داره ... بییییرون بابا,کم کم از همه جا شوت میشن دوشنبه 11 بهمن 1389

MNS - امریکا - مورگن هیل dannni - سوئد - استکهلم خیلی مفید وگویا مرسی دوشنبه 11 بهمن 1389

SarayeAzadi - انگلیس - لتدن dannni - سوئد - استکهلم , دوست عزیز نوشته ات طنز پر محتوا و مفیدی بود. دست مریزاد. دوشنبه 11 بهمن 1389

sanaz2011 - ایران - تهران من اتفاقی و بدون اینکه برای دیدن نمایشگاه قصدی داشته باشم ، به چین رفته بودم و به اتفاق یکی از دوستان به این نمایشگاه رفتیم . غرفه ی ایران که فاجعه بود . هیچ چیز برای ارائه نداشت . و طبقه ی دوم هم فقط آقایی که چایی را می ریخت ایرانی بود . استکانها و سینی طرح ایرانی بود وگرنه همه ی خدمه و آدمهایی که در غرفه ی بستنی و شله زرد بودند چینی بودند . باورتون نمی شه اینها حتی انگلیسی هم بلد نبودن اون وقت من نمی دونم چطور اینقدر پیشرفت کردن . غرفه ی استرالیا فوق العاده بود . و متاسفانه اینقدرهوا گرم بود که نتونستیم همه جا رو بگردیم . دوشنبه 11 بهمن 1389

ehsan_2nd_time - یوکی - لندن وقتی رژیم ایرانی نیست و همه ثروت ایران رو برای نابودی ایرانی بکار گرفته دیگه چه انتظاری میشه داشت. این غرفه ها هم واسه اینه که به کشورهای خارجی نشون بده اسم ایران هنوز هم هست تا سرپوشی باشه به اعمالش. درضمن ممنون از اطلاعی که دادین دوشنبه 11 بهمن 1389

pepero - دانمارک - کبنهاگن غرفه افغانستان کووووووووووووو سه‌شنبه 12 بهمن 1389