بررسی روزنامه های صبح تهران؛ سه شنبه ۲۳ آذر

بررسی روزنامه های صبح تهران؛ سه شنبه 23 آذر

تیترهای اول

"رییس جمهور متکی را برکنار کرد" تیتر اول خراسان و آفرینش است، جام جم نوشته "ناگهان متکی برکنار شد"، قدس نظر داده "رییس جمهور به اختلاف با وزیر خارجه پایان داد" و سیاست روز نوشته "بازهم رئیس‌جمهور همه را غافلگیر کرد".

"شام آخر در سنگال" تیتر بزرگ تهران امروز است، "زلزله در وزارت خارجه" گزارش اصلی روزنامه خبر است و مردم سالاری از "برکناری رئیس دیپلماسی کشور در حین ماموریت" خبر داده است.

ابتکار عنوان "ابعاد تازه جنجال سایمون گس" را برای صفحه اول خود برگزیده، رسالت از قول رییس جمهور نوشته "محو رژیم اسرائیل، مسوولیتی جهانی است"، جهان صنعت از "ماموریت پنج بانک برای چرخاندن چرخ توسعه نفتی" خبر داده و دنیای اقتصاد از "دور کاری 620 هزار کارمند" نوشته است.

آرمان در تیتر اول خود نوشته "امام، مردم را همه کاره می دانست" و کیهان خبر داده "همه جا عاشورا است".

گزیده مقالات

جای صالحی خالی

سید حسین نقوی حسینی در سرمقاله آرمان نوشته تغییر وزیر امور خارجه در شرایط فعلی بین‌المللی غیر‌قابل باور و تعجب برانگیز است: متکی در مذاکرات و روابط بین‌المللی توانمند بود، با توجه به شرایطی که داریم و در آستانه مذاکرات بعدی 1+5 هستیم، جابجایی وزیری که از امور خارجه مطلع بود باور نکردنی است. صالحی در جریان این شرایط و مذاکرات نیست به همین دلیل این تغییر تعجب برانگیز است.

به نوشته این دیپلومات سابق: صالحی از جایگاه حساسی در سازمان انرژی هسته‌ای برخوردار است و در مسائل هسته‌ای عملکرد خوبی داشت با این جابجایی جایگاه حساس او در سازمان انرژی هسته‌ای خالی است و ممکن است در این زمینه با مشکل روبه رو شویم.

اگر یکی دیگر بود

محمد عزیزی در گزارش اصلی تهران امروز نوشته برکناری وزیر خارجه توسط رئیس‌جمهور در حالی منتشر شد که ایشان برای ابلاغ پیام آقای احمدی‌نژاد در سنگال به‌سر می‌برد. معلوم نیست تا زمان نوشتن این یادداشت ایشان از حکم برکناری خود باخبر شده است یا نه. فارغ از اینکه آقای متکی در مقام خود چگونه عمل کرده این نحوه برکناری وزیر خارجه آثار منفی بر چهره جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور دارد.

نویسنده این گزارش مثال آورده که اگر وزیر خارجه روسیه یا ژاپن یا هر کشور دیگری برای مذاکره به تهران آمده اما در نیمه راه و در حین ماموریت حکم برکناری وی ابلاغ می‌شد. این فرد با چه پشتوانه‌ای و به چه اعتباری می‌تواند از منافع ملی حمایت کند. اگر یک وزیر‌خارجه‌ای اینگونه برکنار می‌شود، چه تضمینی وجود دارد که جانشین وی هم به این سرنوشت دچار نشود و اگر چنین است، وزیر خارجه یا هر وزیر دیگری چگونه می‌تواند از جانب خود وعده‌ای بدهد و دیگران چگونه می‌توانند به وعده‌های او اطمینان کنند.

تهران امروز نوشته بگذارید خودمان را جای وزیر خارجه بگذاریم؛ در ماموریتی هستیم و در حال آماده شدن برای ابلاغ پیام و بحث در مورد لزوم گسترش روابط و تبیین مواضع نظام و پاسخ دادن به انتقادات در گرماگرم کار خبر برکناری را در وب‌سایت‌ها می‌بینیم. چه حالی به ما دست می‌دهد؟ جز اینکه اطرافیان‌مان در وهله نخست در دل خود بگویند فلانی خواست فلانی را تحقیر کند! گذشته از این، خارجی‌ها چگونه به این مسئله نگاه می‌کنند.

شوک بزرگ دیپلماسی

امیر توحید فاضل در گزارش اصلی سیاست روز نوشته منوچهر متکی عزل شد. تعداد کلمات این خبر اگرچه به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد، اما شوک بزرگی حداقل در عرصه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. پیش از این نیز رئیس جمهور در اقدامات غافلگیرانه چند تن از وزرا را برکنار کرده بود که باعث تعجب سیاسیون و نمایندگان مجلس و حتی مردم شده بود. اما این بار برکناری متکی، غافلگیری از نوع دیگری بود.

عزل متکی از وزارت خارجه به این سرعت ابهامات بسیاری به همراه داشته و پازل این بازی قطعات گم شده بسیاری دارد. از جمله پاسخ این سوال که چه اتفاق مهمی افتاده که محمود احمدی‌نژاد متکی را در حین انجام ماموریت کاری در خارج از کشور و آن‌هم زمانی که وی در حال تقدیم پیام شخص رئیس جمهوری به همتایش در سنگال است، او را عزل می‌کند؟

مرحله جدید اختلافات

بهروز فرهمند در قدس نوشته خبر برکناری منوچهر متکی از وزارت امور خارجه ناگهانی بود، نه از این بابت که کسی از اختلاف نظر رئیس جمهور با نفر اول دستگاه دیپلماسی آگاه نبود، بلکه از آن جهت که افکار عمومی انتظار نداشت، متکی در زمانی برکنار شود که در قامت وزیر خارجه برای دادن پیام رئیس جمهور به سنگال رفته بود.

به نوشته این مقاله پیشینه ای که درخصوص این اقدام ناگهانی در اختیار افکار عمومی است به ماجرای اختلاف نظر احمدی نژاد و متکی بر سر انتصاب نمایندگان ویژه رئیس جمهور در حوزه سیاست خارجی در تابستان امسال برمی گردد، موضوعی که تذکر صریح رهبر انقلاب را مبنی بر پرهیز از موازی کاری در دستگاه دیپلماسی در پی داشت و در نهایت، سبب شد، رئیس جمهور احکام اولیه خود را لغو کرده و نمایندگان ویژه را به عنوان دستیاران ارشد برگزیند، هرچند به گفته برخی تحلیلگران، این اقدام او مانع از ابراز اختلافاتش با وزارت خارجه نشد.

قدس نوشته در واپسین روزهای شهریور امسال برخی رسانه ها نوشتند که اختلافات دولت با وزارت خارجه وارد مرحله جدیدی شده است. احمدی نژاد پیش از سفر به نیویورک در مصاحبه با شبکه خبری ایران گفت که سیاست خارجی در وزارت خارجه تنظیم نمی شود، گرچه وزارت خارجه پیشنهاد می دهد و مسایل را پیگیری می کند و درحقیقت، مجری سیاست خارجی است.

برکناری شتابزده

مدیر روزنامه کیهان در یادداشت روز امروز خود به انتقاد از زمان برکناری متکی پرداخته و از جمله نوشته علت عزل آقای متکی نمی تواند تازه و جدید بوده و طی چند روز اخیر پدید آمده باشد و از سوی دیگر برکناری شتابزده ایشان بی آن که علتی در روزهای اخیر داشته باشد، قابل توجیه و تفسیر نیست. و سؤال این است؛ پس ماجرا چیست؟! و در روزهای اخیر چه اتفاقی افتاده است که رئیس جمهور، صبر و درنگ یک روزه یا چند ساعته را نیز برای عزل و برکناری ایشان جایز ندانسته است؟

حسین شریعتمداری با اشاره به این که چندی قبل هم رئیس جمهور در پی جابه جایی وزیر خارجه بود و بنا به عللی از آن منصرف شد نوشته وقتی رئیس جمهور، چند تن از نزدیکان خود از جمله آقای اسفندیار رحیم مشایی را به عنوان نماینده ویژه خود در امور خاورمیانه، آفریقا، آسیا و... منصوب کرد، این اقدام ایشان با اعتراض آقای متکی روبرو شد که معتقد بود انتصاب نماینده ویژه، حرکتی موازی در سیاست خارجی و آسیب رسان است و اما، پس از تأکید رهبرمعظم انقلاب بر اجتناب و پرهیز دولت از موازی کاری در سیاست خارجی، رئیس جمهور محترم احکام صادره را لغو و مسئولیت نمایندگان ویژه را به «مشاور» تغییر داد.

مدیر کیهان سپس یادآور شده که سه روز قبل، آقای اسفندیار رحیم مشایی حامل پیام رئیس جمهور به ملک عبدالله پادشاه اردن بود. این مأموریت آقای مشایی با جایگاه رسمی وی به عنوان رئیس دفتر رئیس جمهور همخوانی چندانی ندارد و به پست و جایگاه «مأمور ویژه» شبیه تر است شاید این مأموریت با اعتراض آقای متکی روبرو شده باشد! و... شاید هم علت دیگری در میان باشد... و در هر دو حالت، شایسته تر آن بود که ریاست محترم جمهوری لااقل تا بازگشت آقای متکی از مأموریت خارج کشور، صدور حکم عزل ایشان را به تأخیر می انداختند، تا خدای نخواسته تصور نشود رئیس جمهور محترم تاب کمترین انتقاد به رئیس دفتر خویش را ندارند.

کدام تئوری اقتصادی

مریم باستانی‌ در سرمقاله جهان صنعت نوشته وقتی سخن از کاهش نرخ بیکاری و اقدامات دولت برای ایجاد اشتغال به میان می‌آید، معمولا اولین موضوعی که به ذهن خطور می‌کند رشد اقتصادی و رونق تولید است، آن هم به وسیله حضور پرقدرت بخش خصوصی. این راهی است که کشورهای صنعتی و موفق طی کردند و امروز اقتصادهای نوظهور هم با تکیه برآنها قدرتمند می‌شوند.

به نوشته این روزنامه از طرف دیگر تجربه نشان داده که سیاست‌های بستن درهای کشور به روی واردات و تکیه به تولیدات داخل هم راه به جایی نمی‌برد. برخی مسوولان هنگام اوج گرفتن بحران اقتصاد جهانی عنوان کردند که این بحران هیچ تاثیری بر اقتصاد ایران ندارد اما چندی بعد آثار آن بر صنایع کشور پدیدار شده و رکود به اقتصاد ایران کشیده شد.

سرمقاله جهان صنعت اضافه کرده این بدان معنا نیست که افزایش نرخ بیکاری در ایران صرفا به دلیل بحران جهانی است. چه آنکه ده‌ها عامل دیگر می‌توان نام برد که ارتباطی با بحران جهانی اقتصاد ندارد و صرفا به دلیل تصمیمات کلان اقتصادی است. این در حالی است که معاون وزیر کار برای توجیه افزایش این نرخ عنوان کرده که بالا رفتن نرخ بیکاری در همه دنیا اتفاق افتاده و در ایران نیز دلیل افزایش نرخ بیکاری همین عامل است.

فشار بر کارگران

داریوش قنبری در مقاله ای در آرمان نوشته اقتصاد کج دار و مریز کشور مشکلاتی را بر کارگران و اقشار ضعیف جامعه تحمیل خواهد کرد که اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها نیز مزید بر علت خواهد بود. یکی از نگرانی‌های نمایندگان مجلس عدم‌تناسب افزایش سطح دستمزد و حقوق کارگران با افزایش نرخ تورم و گرانی است. عرضه بسیار زیاد نیروی کار در کنار پایین بودن تقاضا برای به کار گیری این افراد در کنار کم‌توجهی قشر کارفرما به نیازهای مالی کارگران موجب شده است تا این قشر همیشه با مشکلاتی از حیث بی برنامگی مواجه شود.

به نوشته این نماینده مجلس رشد پایین اقتصادی کشور که حکایت از آماری یک تا یک ونیم درصدی دارد خود دلیلی مضاعف برای افزایش مشکلات معیشتی کارگران طی ماه‌های آتی خواهد بود. ما باید براساس برنامه چهارم توسعه نرخ دستمزد کارگران را متناسب با نرخ تورم تعیین می‌کردیم اما با سازوکاری که اندیشیده شده است نرخ دستمزد کارگران دو درصد کمتر از تورم است. علاوه بر این با اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها احتمال افزایش فشار به اقشار و طبقات پایین و متوسط جامعه وجود دارد، متاسفانه مسئولین اجرایی کشور نیز اطلاعات صحیحی از نحوه اجرای این طرح به ما ارائه نمی‌دهند تا بتوانیم براساس آن سیاستی را برای کاهش فشارهای اقتصادی به مردم ترسیم کنیم.

مقاله آرمان تاکید می کند براساس آنچه اقتصاددانان خبره کشور بیان کرده‌اند تورم سال آتی کشور از 20 تا 70 درصد افزایش پیدا می‌کند و سیاست‌های جبرانی دولت باید به گونه‌ای باشد که با اجرای این طرح اقشار ضعیف و پایین دست جامعه بتوانند حداقل نیازهای معیشتی خود را جبران کنند.

خط لوله گاز تاپی و ایران

آفرینش در سرمقاله خود نوشته سران کشورهای پاکستان، هند، افغانستان و ترکمنستان سرانجام پس از سالها پیگیری خط لوله گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق افغانستان، قرارداد احداث پروژه گازی موسوم به تاپی را که به عنوان پروژه رقیب خط لوله صلح شناخته می شود امضا کردند. در واقع این پروژه که از 15 سال پیش مطرح شده است ولی به علت چالش‌ها و مشکلات امنیتی به خصوص در افغانستان متوقف شده بود اما با توجه به دیپلماسی انرژی موفق و روبه جلو ترکمنستان همسایه شمالی ما نتیجه داد و در روزهای گذشته این قرارداد به امضای چهار کشور رسید.

به نوشته علی رمضانی در این مقاله پروژه تاپی یا ترانس افغان موجب افزایش همگرایی بین کشورهای منطقه و تقویت همکاری های اقتصادی و تجاری و گسترش همکاری های راهبردی و منافع اقتصادی زیادی برای کشورهای منطقه خواهد شد جدا از آن مهر تاییدی بر عملکرد موفق و دیپلماتیک مقامات عشق آباد است چه اینکه این کشور در چند سال گذشته عملا توانسته با پشت سر گذاشتن ایران به عنوان دومین دارنده گاز جهان جدا از افزایش صادرات به ایران و تداوم صادرات به روسیه خط لوله صادارت گاز خود را به چین افتتاح کند و اینک نیز در رقابت با ایران بازار هند را از آن خود سازد و عملا به مرکز مبادلات انرژی گاز در منطقه تبدیل گردد.

سرمقاله آفرینش در نهایت می نویسد نباید از دو نکته به آسانی گذشت نخست آنکه چرا مقامات کشور هند را به عنوان بازار بزرگ ورود به رشد انرژی آینده مورد توجه بیشتر قرار نداده اند و دوم آنکه ما تا چه زمانی باید نظاره گر پیشی گرفتن ترکمنستان از کشور در بدست گرفتن بازار های انرژی منطقه باشیم و ماهم چنان در پی واردات بیشتر از این کشور؟