چرا کودکان چاق می شوند؟

چرا کودکان چاق می شوند؟

آیا می دانید که چه زمانی باید نگران وزن کودک خود باشید؟ البته، همه کودکان با افزایش سن، وزن اضافه می کنند اما وزن بیشتر از وزن مورد نیاز برای رشد و نمو، می تواند به چاقی در دوران کودکی منجر شود.

چاقی دوران کودکی، یک مشکل جدی محسوب می شود که می تواند کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار دهد.

چاقی دوران کودکی زمانی رخ می دهد که وزن کودک از وزن نرمال برای قد و سنش بیشتر باشد.

چاقی در سنین کودکی می تواند در آینده نیز مشکل ساز باشد زیرا که چاقی ای که در دوران کودکی آغاز شود مسیر را برای ابتلا به دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا و.... که در سنین بزرگسالی رخ می دهد هموار می سازد.

یکی از بهترین روش ها برای مبارزه با اضافه وزن کودک تان، بهبود رژیم غذایی و سطح فعالیت بدنی کل افراد خانواده است. این کار به شما کمک می کند تا بتوانید به خوبی از سلامت کودک تان در حال و آینده مطمئن شوید.

علل:

با این که بعضی از دلایل ژنتیکی و هورمونی می توانند در چاقی کودک موثر باشند اما اغلب این اضافه وزن به دلیل پُرخوری کودک و عدم تحرک کافی او است.

بر خلاف بزرگسالان، کودکان برای رشد و نمو به مواد مغذی و کالری بیشتری نیازمندند. بنابراین اگر روزانه کالری مورد نیاز برای رشد و متابولیسم و فعالیت مصرف شود، میزان اضافه وزن با میزان رشد متناسب خواهد بود.

اما میزان اضافه وزن در کودکانی که انرژی ای بیش از کالری مورد نیاز خود مصرف می کنند، بالاتر از حدی است که بدن برای رشد به آن محتاج است.

البته باید بدانید که بیماری های ژنتیکی و اختلالات هورمونی نیز می توانند سبب چاقی در کودکان شوند؛ مثل سندرم پردر ویلی(Prader Willi Syndrome) و سندروم کوشینگ. این اختلالات نقش بسیار کمی در این امر دارند و به طور کلی دو عامل عادات نادرست غذایی و عدم تحرک کافی نقش بیشتری در ایجاد چاقی دارند.

عوامل خطر:

عوامل بسیاری و اغلب اوقات مجموعه ای ازعوامل زیر می توانند خطر ابتلای کودک به چاقی را افزایش دهند:

* رژیم غذایی:

مصرف مرتب غذاها و میان وعده های پُرکالری مثل فست فود می توانند منجر به چاقی شوند.

غذاهای پُرچرب، چگالی انرژی بالایی دارند. 

همچنین مصرف بالای نوشیدنی ها، شکلات و دسر نیز در این امر نقش مهمی دارند. این مواد حاوی کالری بالایی هستند.

* عدم تحرک:

احتمال ابتلا به اضافه وزن درکودکان کم تحرک بالاتر است، زیرا این کودکان طی فعالیت های بدنی کالری مصرف نمی کنند.

فعالیت هایی که در آن کودک تحرک بدنی ندارد مثل تماشای تلویزیون و بازی های کامپیوتری می توانند سبب ایجاد چاقی در کودک شود.

* ژنتیک:

اگر کودک از خانواده ای باشد که اغلب افراد آن چاق هستند، به طور ژنتیکی مستعد ابتلا به اضافه وزن می باشد به خصوص اگر در محیط زندگی همیشه مواد پرکالری در دسترس باشد و برای انجام فعالیت بدنی تشویق نشود.

* عوامل روانی:

بعضی از کودکان برای کنار آمدن با مشکلات یا احساسات خود مثل استرس یا بی حوصلگی به پُرخوری روی می آورند. والدین این کودکان نیز ممکن است با مشکل مشابهی روبرو باشند.

* عوامل خانوادگی:

اغلب اوقات، کودکان در خرید مواد غذایی خانواده شرکت نمی کنند و این والدین هستند که مسئول خرید مواد غذایی سالم و خالی کردن خانه و آشپزخانه از مواد غذایی ناسالم هستند.

شما نمی توانید کودک خود را به خاطر علاقه به مواد شیرین، شور یا چرب سرزنش کنید، زیرا تمام این مواد طعم دلپذیری دارند. اما می توانید میزان دسترسی آن ها به این مواد غذایی را خصوصا در خانه، کنترل کنید.

* عوامل اقتصادی – اجتماعی: 

در کشورهای پیشرفته، کودکانی که از خانواده های کم درآمد هستند ریسک بالاتری برای ابتلا به چاقی دارند.

والدین کم درآمد ممکن است به دلیل کمبود وقت و منابع قادر نباشند تا مواد غذایی سالم تهیه کنند و ورزش را در در برنامه ی روتین کودک خود  قرار دهند.

اما متاسفانه باید گفت در کشورهای در حال توسعه مانند ایران این مشکل به ویژه در جوامع شهری با عدم تحرک چه در طبقات بالا و چه طبقات پایین اجتماعی رواج روزافزون یافته است.

دکتر حمیدرضا فرشچی - متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی