ناف تهرون - ویدیو

ناف تهرون

با سرعت بالا ببینید

با سرعت پائین ببینید

جدید آنلاین , فرشید سامانی :

همۀ شهرها، شمال و جنوب و شرق و غرب و مرکز و حاشیه و منطقه و محله و بازار و پاتوق و گذر و غیره و ذالک دارند، اما تهران غیر از اینها یک "ناف" هم دارد که تهرانی‌های اصیل خود را به آن می‌چسبانند و می‌گویند "بچۀ ناف تهرونیم!" این ظاهرأ از ابداعات خود آنهاست، چون کمتر شنیده شده – یا شاید اصلأ شنیده نشده- که کسی از ناف یزد یا ناف سنندج یا ناف بندرعباس سخن بگوید. این اصطلاح به فرهنگ مشهدی‌ها هم راه پیدا کرده و وقتی بخواهند از تفاخر یا ناز و افادۀ کسی صحبت کنند، می‌گویند: "همچی [فلان و بهمان] مُکنن که انگار تخمشاره تو ناف تهرون کاشتن…!"

فکرش را بکنید، شهری که از شمال تا ارتفاعات بالای ۱۸۰۰ متر البرز و تا عمق دره‌هایش پیش رفته؛ از یک طرف خود را به لواسانات رسانده و از طرف دیگر کن و سولقان را بلعیده؛ شهری که از جنوب، شاه عبدالعظیم را پشت سر گذاشته؛ شهری که از غرب به کرج رسیده و از شرق پهلو به پهلوی جاجرود می‌زند، سر و تهش کجاست که نافش باشد؟

"ناف تهرون" اصطلاحی قدیمی است و طرز به کار بردنش نشان می‌دهد که به قدیمی‌ترین جای تهران اطلاق می‌شود. بنابراین پونَک و باغ فیض و طرشت و علی‌آباد و چند دَه آبادی و روستای دیگری که طی دهه‌های اخیر در معدۀ پراشتهای تهران هضم شده‌اند، نمی‌توانند ناف تهرون باشند و این ناف را باید در محدوده‌های قدیمی‌تر جستجو کرد. مثلأ محدودۀ تهران دورۀ قاجار که ناصرالدین شاه گردا گردش را خندق کشید و نامش را "دارالخلافۀ ناصری" گذاشت.(سال ۱۸۶۸م ، ۱۲۴۷ش)

از روی نقشۀ امروز تهران، این دارالخلافه از شمال به خیابان انقلاب، از جنوب به خیابان شوش، از شرق به خیابان هفده شهریور و از غرب به خیابان کارگر محدود می‌شد؛ البته با کمی تفاوت، چون دارالخلافۀ ناصری هشت‌ضلعی بود و نه چهارضلعی.

شاید بتوان دارالخلافۀ ناصری را همان ناف تهرون قلمداد کرد، اما وقتی به نقشه‌های آن دوره نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که بخش زیادی از آن خصوصأ در قسمت شمالی خالی از سکنه و جایگاه باغات و زمین‌های کشاورزی بود و تازه در دورۀ رضاشاه بود که سرتاسرش زیر ساخت‌وساز رفت. پس ناف تهرون اگرچه از محدودۀ خندق ناصرالدین‌شاهی خارج نیست، اما همۀ آن هم نیست.

لاجرم باید بگردیم دنبال محدوده‌ای که خیلی پیشتر از دورۀ ناصری جزء شهر بود؛ یعنی محدودۀ حصار شاه تهماسبی که ناصرالدین شاه ناگزیر شد بر اثر افزایش جمعیت، آن را خراب کند و پایتخت را گسترش دهد. این حصار - چنان که از نامش پیداست – به وسیلۀ شاه تهماسب صفوی ساخته شد و به عدد سوره‌های قرآن ۱۱۴ برج  داشت. در واقع با ساخت همین برج و بارو بود که تهران در سال ۱۵۵۳م، ۹۳۲ش جامۀ شهریت به خود پوشید و از حالت روستایی یا شهرک‌مانند خارج شد.

نقشۀ نسبتأ دقیق این محدوده را یک جهانگرد و خاورشناس روسی به نام "الیاس بَرَه‌زین" در اوایل دورۀ قاجار (پیش از سال ۱۸۴۱م، ۱۲۲۰ش) کشیده‌است و تصویر آن را می‌توانید در گزارش مصور این صفحه ببینید. طبق این نقشه، تهران عصر صفوی از شمال به خیابان پانزده خرداد امروزی، از جنوب به خیابان مولوی، از شرق به خیابان ری و از غرب به خیابان وحدت اسلامی یا همان شاپور قدیم محدود بوده‌است. آیا می‌توانیم این محدوده را ناف تهرون بخوانیم؟

وقتی به نقشۀ بره‌زین نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که با وجود پایتخت شدن تهران و گذشت حدود سه قرن از ساخت برج و باروی شاه تهماسبی هنوز بخش‌هایی از آن غیرمسکونی و جایگاه باغات و زمین‌‌های کشاورزی یا حتا زمین‌های بایر است و بخش مسکونی شهر تنها قسمتی از آن را شامل می‌شود. طبق این نقشه حتا ارگ سلطنتی تهران که امروزه فقط کاخ گلستان از آن باقی مانده، خارج از شهر قرار دارد.

حالا می‌توانیم مطمئن باشیم حدود روستای تهران را که شاه تهماسب پیرامونش حصار کشید و آن را بدل به شهر کرد، یافته‌ایم و می‌توانیم آن را به قطع و یقین ناف تهرون بدانیم. فقط مشکل این جاست که این روستا پیش از دوران شاه تهماسب چند دوره از گسترش را تجربه کرده بود و از یک روستای گمنام و کوچک تبدیل به چیزی شده بود که برخی مورخان آن را "قصبۀ معتبر" خوانده‌اند و ما می‌خواهیم بدانیم آن روستای اولیه کجا بوده و چه وسعتی داشته است؟

نام روستای تهران نخستین بار در سدۀ نهم میلادی به منابع تاریخی راه یافت. آن هم در ذکر احوال یکی از دانشمندان عصر به نام "ابوعبدالله محمد بن حماد طهرانی" ( با این توضیح واضحات که تهران را تا دوران اخیر با حرف طاء می‌نوشتند) و بعد هنگام نام بردن از دانشمند دیگری به نام "محمد بن احمد بن حماد بن سعید انصاری ابوبشر دولابی طهرانی".

نام این فرد اخیر کمی عجیب است. اگر او منسوب به دولاب است (روستایی در نزدیکی تهران و در حوالی چهارراه دروازه دولاب امروزی در مرکز شهر) پس چرا تهرانی است و اگر تهرانی است، چرا گفته‌اند دولابی؟ دقیقأ نمی‌دانیم، اما ظاهرأ در آن دوره روستای تهران آن قدر گمنام بوده که ناگزیر شده‌اند نام روستای معروف‌تری در همان حوالی را بیاورند تا خواننده به قرینۀ دولاب بفهمد که تهران کجاست.

از سخن خود دور نیفتیم. سخن از روستای کوچک تهران است که به قطع و یقین از سدۀ نهم میلادی وجود داشته و همان هستۀ اولیه "تهران بزرگ" یا همان ناف تهرون است. آیا می‌توانیم محدودۀ این روستا را دقیقأ مشخص کنیم؟ آیا هیچ اثری از آن باقی مانده‌است؟ محدودۀ این روستا اکنون چه حال و هوایی دارد؟

گزارش مصور ما با همراهی آقای کامران صفامنش، معمار، شهرساز و پژوهشگر تاریخ تهران، به این پرسش‌ها پاسخ می‌گوید و عکس‌هایی از محدودۀ روستای تهران در وضع فعلی را پیش چشم شما قرار می‌دهد. عکس‌هایی که زیرنویس دارند متعلق به اماکن مشخص و بسیار قدیمی هستند که آقای صفامنش از آنها یاد می‌کند، اما سایر عکس‌ها فقط مربوط به محدودۀ روستای تهران و محلات آن است و آثارشان در دوره‌های بعدتر ساخته شده‌است.

این گزارش در دو بخش تهیه شده‌است. بخش دوم آن که فردا با عنوان "بدرود، ناف تهرون" منتشر می‌شود، به آسیب‌های وارده بر محدودۀ روستای تهران و خطرات سهمگینی که متوجه آن است، اختصاص دارد.

payamak - نگلستان - منچستر قشنگترین جای زمین ایرونه.قشنگترین شهر زمین تهرونه ا شنبه 24 مهر 1389

dannni - سوئد - استکهلم افتخار میکنم پدرم بچه اب منگول هست شنبه 24 مهر 1389

markopolo vic - استرالیا - ملبورن قربون اون هوای الوده ات چقدر دلم برات تنگ شده.لول شنبه 24 مهر 1389

khosh bavar - ایران - کرمان وای, چقدر تهران زشته, از طریق google earth ! انگار بتون خاکی و یا اسفالت خاکی ! من که خجالت میکشم, که تهران را بعنوان پایتخت بدونم ! با مقایسه کردن با شهرهای دنیا, انگار صحرای کربلا ! طفلکی, مردم ساکن این شهر که اثری از طبیعت سبز در شهرشان نمیبینند و با ان گرمای کشنده طبیعی که تهران داره با برخورد به این شهراسفالتی دو برابر این شهر داغ میشه و مردم دچار بیماری روحی و بدنی میشوند. ولی چون اسمش ته ران است, دوستش دارم ! شنبه 24 مهر 1389

shemiranian - ایران - تهران به این ترتیب باید گفت دورود بر خاندان پهلوئ که چنین جهش و تغییر بزرگی در تهران و بالطبع در سراسر ایران به وجود اورد .البته همراه بود با شکل زندگی مردم که ان هم داشت کم کم مثل مردم متمدن میشد اما متاسفانه مردم ظرفیت نداشتند و دوباره به اصل خویش برگشتند و فسیلی به نام خمینی را از غار های عصر حجر بیرون کشیدند و به دنبالش راه افتادند.نتیجه این شد که میبینیم:فقر - فلاکت بدبختئ دزدی بی دینی بی ناموسی کلاهبرداری اعتیاد تن فروشی قتل جنایت نوکری مجیز گویی دورویی ........و البته با چهار تا برج و بزرگراه که اگر پهلوی میماند ده برابرش را میساخت. شنبه 24 مهر 1389

ab55 - فنلاند - هلسینکی مرسی خیلی جالب بوب شنبه 24 مهر 1389

ssaarraa - کانادا - ادمونتون کلا ما ایرانی ها عاشق پز دادن و چرت و پرت گفتنیم . مهم ایرانی بودن و انسان بودن. رفتاری که ما با خودمون داریم به مراتب بدتر از رفتاری که خارجی ها تو خارج باهامون دارن.ناف تهرون یاناف ناکجا اباد.چه فرقی میکنه?ادمونتون شنبه 24 مهر 1389

naslesookhteh - ایران - تهران خیلی جالب بود. صفا کردیم باهاش داداش. شنبه 24 مهر 1389

zahra50 - دانمارک - کپنهاگ بچه ها دوست عزیزمون parmiss 1989 اصفهان در غم از دست دادن پدر سوگوار و سیاه پوش است .بیایید با گذاشتن کامنت تسلیت در کنار او و خانواده داغدارش باشیم .یاد همه رفتگان گرامی شنبه 24 مهر 1389

احتراز - آلمان - دورف dannni - سوئد - استکهلم سلام ,من هم بچه آب منگول هستم، اسم پدرت چی‌؟ شنبه 24 مهر 1389

majid63 - فرانسه - پاریس این همه تهرون تهرون نکنید ! هر چی میکشیم از تهرون. این آخوندها ...شون گم شد و آمدند تهرون دنبالش ! اگر اون شهر که قبلا پایتخت ایران بود الان آخوند کثافت جرآت نمیکرد حکومت را بگیره دستش .حالا فانوس بدست پیدا کنید آن شهر را ! ؟ شنبه 24 مهر 1389

sir.amir - انگلستان - منچستر من عاشق مرام بچه تهرونم وهمینطور تمامی شهرهای ایران مرام اون مردانگی ایرانیهامیهمان نوازی ولی افسوس با امدن اعراب ان فرهنگ عقب افتاده بیابانگردها ترا به وجدانتان ببینید انها با دین خود چه بلای سر ایران و ایرانی اوردید هم وطن ایرانی بدون تعصب وترس قران را بخوان ببین ایا واقعا این خدا بخشنده ومهربان هست یا دائما بفکر شکنجه هست ایا سوره ای هست که خبر از اتش و عذاب نباشد? شنبه 24 مهر 1389

pelle - سوئد - استکهلم markopolo vic - استرالیا - ملبورن. خوش آمدی مارکو جان کجا بودی دلمان برای کامنت هایت و" لول هات " تنگ شده بود، خوشحالم باز کامنتهایت را میخوانم. شنبه 24 مهر 1389

pelle - سوئد - استکهلم zahra50 - دانمارک - کپنهاگ. دوست مهربان تشکر از این حس همدردی شما ، من برایش قبلا یک کامنت گذاشتم و بهش تسلیت گفتم ولی باز چشم دوباره به این دوستمون صمیمانه این غم بزرگ را تسلیت عرض میکنم و غم و اندوهش را با خود تقسیم میکنم ،از خداوند بزرگ برایشان صبر و استقامت و طول عمر آرزو میکنم. شنبه 24 مهر 1389

ContractorQatar - قطر - دوحه ناف تهرون شکل هلالى داره که چندان هم بزرگ نیست و فقط محله هاى شهباز, درخونگاه, شاپور, سنگلج, گذر شازده خانوم, چهار سوق کوچک, چهار سوق بزرگ, سیروس, سبزه میدون و مولوی رو شامل میشه. این یارو خواسته از روی نقشه تهرون یه چیزی بلغور کنه!! شنبه 24 مهر 1389

surena1611 - آلمان - اشتوتگارت یادش بخیر. چه دورانی رو توی کوچه های تنگ و باریک محله های قدیم تهرون داشتیم. حیف که صفا و صمیمیت اون دوران جای خودشو به یک مشت تازه به دوران رسیده های بی هویت داده . دلم برای محله قدیمی خودمون حسابی تنگ شده. نفرین بر این حکومت ضد بشری که همه چیز رو به کثافت کشید و نابود کرد. پاینده ایران شنبه 24 مهر 1389

ARTEMIS-SW - فرانسه - .پاریس من تهران را با همه ی زشتیها و زیبایهایش دوست داشتم زادگاهم بود. khosh bavar - ایران - کرمان--اتفاقا برخلاف نظر شما شهر زیبائی بود با اینکه اسلوب خانه سازی رعایت نشده بود مناطق فقیر نشین هم در همه ی کشورها هست مردم هم کار میکردند هم تفریح علاقمندان دیسکو به انجا و مسجد به مسجد-- کسی که اهل موسیقی بود وکنسرت چه کلاسیک چه پاپ چه خارجی چه ایرانی بود--- در 20 دقیقه می توانستی به شمیران و دربند بروی هم هوای لطیف هم طبیعت بکر جمعه ها هم هر کس به تناسب موقعیت مالی خود از تفریحی بر خوردار بود بناگهان طوفانی مهیب با نام ع.قلاب وزیدن گرفت و بعد از یک ماهی موج خووووون حماقت و جنایت و هنوز ادامه دارد مرگ بر این شورش دینش و ملای پست و بی شرفش///طبیعی است نابخردانی که ملایان را به قدرت رساندند و خود الفرار اکنون با هزار دروغ و دغل این حرکت واپسگرا را توجیه کنند و جانوران اسلامی و رژیمی سایت از انها استفاده کرده چرندیات بنویسند. شنبه 24 مهر 1389

homa-ir - المان - هامبورک Parmiss1989 - اصفهان . هم میهن عزیز و گرامی ام = با تاسف و تاثر بسیار , غم ازدست دادن مرحوم. پدرتان , میدانم دردیست جانگذار - من از خداوند بزرگ برای روح بزرگ و شریف. پدرتان ارامش جاودانه و نورانی طلب می کنم , و خودرا سهیم غم شما میدانم , و این مصیبت بزرگ و درد غم را بشما هم میهنم تسلیت گفته و با ارزوئی بزرگ برای صبر و شکیبائی برای شما - روح وروان پدرتان شاد --------- و با تشکر از اطلاع رسانی و همیاری شما Zahra50 - دانمارک دوست عزیز من شنبه 24 مهر 1389

mashkok - ایران - تهران majid63 - فرانسه - پاریس داداش همه چیز را سیا سی نکون شهر تهرون چه ربطی به اخوند داره شنبه 24 مهر 1389

mashkok - ایران - تهران khosh bavar - ایران - کرمان اگر به تهران میگی زشت پس به کرمون چی باید گفت اگر اب وهوا هم کثیفه بخاطر اینکه همشهریات اومدند تهرون داداش شنبه 24 مهر 1389

oldboy - انگلستان - لندن khosh bavar - ایران - کرمان. حسادت میکنی.تهران کلی طبیعت سبز داره و هواش هم 4 فصل رو شامل میشه.غربی هایی همکه تهران رو از نزدیک میبینن نحت تاثیر زیبایی و ابهتش قرار میگیرن.پس بیخود چرت و پرت نگو. شنبه 24 مهر 1389

ehsan_14 - اتریش - وین اینها و همه بچه ها که منگل هستند. شنبه 24 مهر 1389

zagros_finland - فنلاند - هلسینکی تو خدمت از هر کسی سوال کردیم جواب داد بچه ناف تهرون م . خالی بندی بود و لاف شنبه 24 مهر 1389

mashady - انگلیس - منچستر khosh bavar - ایران - کرمان خوش باور جون درست تجزیه کردی ولی درست ترجمه نکردی ران یعنی کوه ته ران یعنی ته و دامنه کوه اونزمان که این داهات بوجود امد چون پایین کوه بود بهش گفتن ته ران همینطور شم ران که شم به معنی نک وقله با ران معنی ابادیی بود که بالای کوه بود شنبه 24 مهر 1389

venoosi - بلژیک - ورویر parmiss 1989 . پرمیس جان غم از دست دادن پدر خیلی بزرگه.. روح پدر بزرگوارتون شاد و خدایش بیامرزد.. امیدوارم خدا به شما و خانواده گرامیتون صبری بزرگ بده... zahra50 . عزیز...مرسی از اطلاع رسانی شنبه 24 مهر 1389

katrina - اسکاتلند - گلاسگو فقط بچه هاااای تهرونممم x شنبه 24 مهر 1389

فراز_نروژ - نروژ - تونسبرگ . dannni - سوئد - استکهلم . اسم بابات منصور نباشه!! شنبه 24 مهر 1389

ARTEMIS-SW - فرانسه - پاریس majid63 - فرانسه - پاریس . مگر استقبال کنندگان از بزرگترین جانی تاریخ ایران تهرانی بودند???از همه ی شهرستانها بود در ضمن مگر تنها حزب اللهی ها بودند کمونیست و مجاهد ملی مذهبی هم بودند به اضافه ی مزدوران خارج نشین که سرو کله ی شان پیدا شد چون یزدی و بنی صدر و دیگران..این خاکی بود که همه ی ایران به سر خود ریخت و طبق معمول///من نبودم دستم بود تقصیر استینم بود// و // انقلاب را چون دلار و پوند بود دزدیدند// اگر نقصی در سیستم گذشته بود با همین به خیابان امدن می توانستند اصلاح انرا بخواهند نه اینکه بی شرف ترین قاتل ترین و دزد ترین افراد و دین کثیفشان را پذیرا شوند و جوانان فریب خورده را به قربانگاه رژیم بفرستند و خود سردمداران به خارج بگریزند این حقیقت محض است حال چه کسی بپذیرد چه نه --دیوار حاشا بلند است!!!!! شنبه 24 مهر 1389

khosh bavar - ایران - کرمان ARTEMIS-SW - فرانسه - پاریس , mashady - انگلیس - منچستر: مرسی از راهنماییتون ! شنبه 24 مهر 1389

khosh bavar - ایران - کرمان mashkok - ایران - تهران , oldboy - انگلستان - لندن : انتقاد را دوست دارم ولی اهانت را نه ! کرمان بدتر از تهران و تهران بدتر از همه پایتختها ! من خودم تهرانی اصیل !? هستم, زیرا پدربزرگم تهرانی بود که از تهران فرار کرد ?! و الان هر که از خونه اش قهر میکنه, فرار میکنه و میاد تهران و سعی میکنه, تهرونی ! حرف بزنه. اگر " دقت " کرده باشید, فرمودم, زشت از عکس هوایی که انگار صحرای عربستان دیده میشه, ولی چون اصلیتم تهرانی است و مجبورم برای مسافرت به سایر نقاط کشور از این شهر رد بشم و منم عاشق لهجه تهرونی هستم و دخترهای بسیار جذابی داره ( بخاطر وصلت نژادهای مختلف ایرانی ) و اسمش ته ران است, دوستش دارم. خجالت نمیکشید, که اینقدر به شهرتون مینازید که بقول دوستمون majid63 - فرانسه - پاریس مردم و سیاست ایران گروگان طرز فکر و سیاست این شهر بی در و پیکر شده ?! شنبه 24 مهر 1389

zahra50 - دانمارک - کپنهاگ pelle ,venoosi, Homair و همه بچه هایی که کامنت خواهند گذاشت دوستتون دارم .شاد باشید شنبه 24 مهر 1389

dannni - سوئد - سوئد احتراز - آلمان - دورف /اسمش مسعود و بچه اب منگول بود خودش میگه تو سرتخت امام زاده یحی زندگی کرده چند وقت پیش رفتیم سر زدیم اونجا خیلی با صفا هستش بخصوص یک بتنی فروش هستش اون نزیکیها به اسم اکبر مشتی زیر پل خیابان ری فراز_نروژ - نروژ - تونسبرگ / بابا اون که تو میگی کریم ابمنگول بود شنبه 24 مهر 1389

katrina - اسکاتلند - گلاسگو parmiss 1989 اصفهان -باعرض تسلیت به شماهموطن مارادرغم خودنیزشریک بدان.. شنبه 24 مهر 1389

Dokhtare_ariaei - ایتالیا - میلان تهران که عشق منه درسته که هواش آلودست اما بهشته یکشنبه 25 مهر 1389

amir-amir - کانادا - تورنتو سر در بازار ازپاچنار پاتوق جغول بغول بخور ها بود یک پاتیل بزرگ یک میز چوبى در کنار و مشترى ها کاسه بدست جغول بغول میل مى کردند . این غذا ترکیبى از دل و جگر و سنگدانه مرغ و خروس بعلاوه سیب زمینى خرد شده یک مقدار دیر پز است ولى بسیار خوش خوراک و مقوى است٬ یاد آن روز ها بخیر یکشنبه 25 مهر 1389

فراز_نروژ - نروژ - تونسبرگ . dannni - سوئد - سوئد . منصور آخری بود دیگه. با بازی جلال. دوشنبه 26 مهر 1389