استاکس نت در ایران جاسوسی می کند

استاکس نت در ایران جاسوسی می کند

بی بی سی : بررسی‌های تلویزیون فارسی بی بی سی نشان می دهد که سیستم های صنعتی ایران به کرم جاسوسی به نام استاکس نت آلوده اند که احتمالاً اطلاعات صنعتی و محرمانه زیادی را از ایران خارج کرده است.

تیم کارشناسی بی بی سی معتقد است که این حمله سایبری می تواند در آینده نتایج مخربی برای بخش های امنیت اطلاعات ایران داشته باشد.

ایرنا (خبرگزاری رسمی ایران) نیز در واکنش به گزارش پخش شده تلویزیون فارسی بی بی سی، روز چهارشنبه ۲۷ مرداد (۱۸ اوت) از تشکیل کمیته بحران برای بررسی این موضوع خبر داد.

در ۳۱ تیرماه گذشته، شرکت سیمانتک، یکی از بزرگترین تولیدکننده های ضد ویروس جهان، گزارشی منتشر کرد که حکایت از آلودگی کامپیوترهای جهان به کرمی به نام استاکس نت داشت.

نکته قابل توجه این گزارش، آماری است که نشان می دهد ۶۰ درصد از آلودگی های این کرم درجهان، از آی پی های کاربران ایرانی ارسال شده است.

موضوع زمانی اهمیت پیدا می کند که خصوصیات این کرم کامپیوتری را بدانیم. مقصد اصلی کرم استاکس نت سیستم های کنترل صنعتی است. البته کارشناسان شرکت زیمنس آلمان دریافتند که این کرم، برنامه سیستم‌های کنترل صنعتی زیمنس به نام اسکادا را هدف قرار داده است.

اسکادا در کارخانه های تولیدی، نیروگاه‌های برق ، تصفیه‌خانه‌های آب، صنایع نفت و گاز و برخی از آزمایشگاه های پیشرفته استفاده می شود.

این سیستم ها حتی در برخی از کشتی ها و نیروی دریایی نیز کاربرد دارد.

کرم استاکس نت پس از رسیدن به این سیستم‌ها، شروع به جمع آوری اطلاعات محصولات آن کارخانه، روند تولید و حتی اطلاعات ذخیره موجود در سیستم می کند. سپس از طریق اتصال به اینترنت اطلاعات را به مقصد نامعلومی ارسال می کند.

این کرم جاسوس توانایی انتقال از طریق یو اس پی به کامپیوتر را دارد و بعد از ورود به اولین کامپیوتر می تواند به صورت خزنده از طریق هر شبکه ای از جمله اینترنت به کامپیوترهای دیگر وارد شود.

یک ماه قبل از گزارش سیمانتک، اولین بارشرکت ویروس بلوک آدا بلاروس این کرم را شناسایی کرد. کرم درکامپیوتر یکی از مشتریان ایرانی این شرکت پیدا شد.

آمار سیمانتک نیز گویای اختلاف زیاد آلودگی‌ها در ایران در مقایسه با سایرکشورهاست.

ایران با گزارش حدود ۵۹ درصد آلودگی، با اختلاف زیادی بالاتر از رقیب بعدی خود اندونزی با بیش از ۱۸ درصد آلودگی قرار گرفته است.

این موضوع سبب شده است بسیاری از کارشناسان، ایران را هدف اصلی طراحان این کرم جاسوس بدانند.

ازجمله رابرت مک میلان، کارشناس معروف امنیت کامپیوتر از سیلیکون ولی سانفرانسیسکو، مقالات زیادی در این مورد در نشریاتی مانند کامپیوترورلد و پی سی ورلد نوشته است.

او در مصاحبه اختصاصی با بی بی سی فارسی و به نقل از یکی از کارشناسان سیمانتک می گوید: "درتاریخ بیست ساله صنعت امنیت کامپیوتر هرگز نشنیده بود که آلودگی کرمی از ایران شروع شود. این اولین بار است که نوعی از بدافزار در ایران شروع به گسترش می کند. دلیل آن را کسی به درستی نمی داند و این موضوع را رمز آلودتر می کند."

اطلاعات بی بی سی فارسی نشان می دهد آخرین آزمایش های زیمنس حاکی از غیرفعال بودن سرور دریافت کننده درحال حاضر است که امکان ردیابی مقصد کرم را غیر ممکن می‌سازد.

اما ویلاند سیمون سخنگوی شرکت زیمنس معتقد است این نظریه که ایران هدف اصلی کرم استاکس نت است می تواند تنها یک توهم باشد. چرا که ما فقط به گزارش شرکت سیمانتک که تولید کننده ضد ویروس نورتون است استناد می کنیم.

شاید گزارش شرکت های دیگر نشان بدهد آلودگی‌ها در کشورهای دیگر بیشتر است. از طرفی ۹ اسکادا آلوده که کرم فعال در آنها پیدا شده در اروپا قرار دارند و یکی از ۹ سیستم آلوده در آلمان است.

به نظر نمی رسد این استدلال بتواند در مورد کاهش آلودگی در ایران درست باشد. چرا که سیمانتک یکی از بزرگترین تولید کننده‌های ضد ویروس در جهان است و در ایران هم نمایندگی فروش دارد.

از طرفی هنوز گزارشی از بررسی سیستم های اسکادا در ایران به وسیله کارشناسان غربی منتشر نشده است. بنابراین، نباید انتظار داشت به همان سرعتی که در اروپا سیستم‌های آلوده اسکادا پیدا می شوند، در ایران هم که این سیستم ها می توانند در صنایع حساس به کار رفته باشند، به وسیله کارشناسان غربی پیدا شوند.

همچنین سخنگوی زیمنس معتقد است بسیاری از این گزارش های آلودگی متعلق به کامپیوترهای شخصی است که البته می تواند استدلال درستی باشد.

اما با درنظر گرفتن تعداد بالای نسخه های ضدویروس غیراصل و قفل شکسته در کامپیوترهای شخصی که امکان ارسال گزارش را ندارند می توان نتیجه گرفت گزارش های ارسالی از کامپیوترهای شرکت های معتبر، مراکز تولیدی و حتی دولتی ارسال شده است.

آقای مک میلان می گوید: "این کرم به کامپیوترهای شخصی نیز وارد می شود، تکثیر می یابد اما فقط در سیستم های صنعتی فعالیت خود را شروع می کند."

آلودگی کامپیوترهای صنعتی ایران به این کرم جاسوس می تواند از این جهت برای مسئولین ایرانی نگران کننده باشد که توسط کرم جاسوس اطلاعات مربوط به فعالیت های هسته ای و نظامی ایران درناشناخته ترین واحدهای صنعتی یا دانشگاهی ایران قابل پیگیری است.

دسترسی کشورهای غربی و اسراییل به این اطلاعات می تواند مدارک لازم برای تحریم شبکه های ناشناخته درگیر با صنایع هسته ای و نظامی ایران را فراهم کند.

مک میلان معتقد است پیچیدگی های این کرم کامپیوتری و اهداف آن نشان می دهد که این کرم به وسیله یک نفر یا هکرهای خانگی برنامه نویسی نشده است. این مطلب را سیمون، سخنگوی زیمنس نیز تایید می کند. او همچنین به بی بی سی فارسی گفت: " کسی که این کرم را ساخته اطلاعات دقیقی از سیستم های کنترل صنعتی زیمنس داشته است."

سرمایه زیادی لازم است تا بتوان اسکادا در اختیار داشت و برای آن بدافزار طراحی کرد. همین دلایل باعث شده که کارشناسان به این باور برسند که یک سازمان بزرگ یا دولت کشوری این کرم جاسوس را طراحی کرده است.

سخنگوی زیمنس همچنین گفت: "شانزده سال از ساخت و فروش اسکادا در جهان می گذرد و چندین هزار اسکادا درصنایع مختلف سراسر جهان فعال هستند. از طرفی زیمنس پیشرو سیستم های کنترل صنعتی درجهان است، بنابراین سیستم های زیمنس می تواند بهترین طعمه برای کسب اطلاعات صنعتی باشد."

اما سئوال اصلی این است که چه سازمانی یا دولتی پشت این قضیه است؟ سئوالی که پاسخ درستی نمی توان به آن داد. چرا که با وجود ردیابی ۲ سرور دریافت کننده اطلاعات درمالزی، نمی توان به طور قطع گفت چه آی پی، در کجای جهان، مقصد نهایی دریافت کننده اطلاعات است؟

تنها می توان با ارجاع به خبرچهارم مهرماه ۱۳۸۸ خبرگزاری رویتر یادآور شد که اسراییل یک سال پیش در پی حمله سایبری به ایران بوده است. هرچند هیچ مدرکی دال بر هدایت این حمله توسط اسراییل وجود ندارد.

برخی از کارشناسان می گویند گسترش این کرم جاسوس در سراسر جهان از دی ماه سال گذشته شروع شده است. بنابراین احتمالا اطلاعات زیادی توسط این جاسوس به مقصد مورد نظر ارسال شده است.

اطلاعات بی بی سی فارسی نشان می دهد آخرین آزمایش های زیمنس حاکی از غیرفعال بودن سرور دریافت کننده درحال حاضر است که امکان ردیابی مقصد کرم را غیر ممکن می سازد.

پس از شناسایی کرم استاکس نت درجهان و گزارش سیمانتک، خبرگزاری های ایران به طور محدودی به اطلاع رسانی درباره این حمله سایبری پرداختند.

زیمنس برای مقابله با این حمله سایبری، ضدویروسی در اینترنت قرار داده است. اما هیچکس بطور قطع نمی داند حفره امنیتی که کرم استاکس نت در صنایع ایران ایجاد کرده است، همچنان وجود دارد یا نه؟