همه چیز در مورد PMS یا سندرم قبل از قاعدگی

همه چیز در مورد PMS یا سندرم قبل از قاعدگی

علایم و علل PMS در خانم ها

اختلالات ماهیانه ی پیش از قاعدگی که در اصطلاح علمی سندرم پیش از قاعدگی یا PMS نامیده می شود، شامل طیف وسیعی از علائم است که عبارت هستند از:

تغییرات خلق و خو، درد در سینه ها، ولع به غذا خوردن و افزایش اشتها، خستگی، تحریک پذیری و افسردگی. 

مطالعات نشان داده اند که از هر 4 نفر خانم  دارای قاعدگی، 3 نفرشان به نوعی PMS را تجربه می کنند. مشکلات ناشی از سندرم پیش از قاعدگی در اواخر دهه 20 سالگی و اوایل دهه 30 سالگی به اوج خود می رسند.  

علایم ناشی ازاین اختلالات با یک الگوی تکرار شونده  نمود می یابند و ممکن است تغییرات روحی و جسمانی دوران پیش از قاعدگی در برخی از ماه ها تشدید یابند و در برخی دیگر از ماه ها به صورت خفیف تری نمایان شوند.

به هر جهت نباید اجازه دهید که عوارض ناشی از سندرم پیش از قاعدگی، زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهند. برخی از روش های درمانی و نیز ایجاد یک سری تغییرات در سبک زندگی در جهت کاهش و کنترل علائم سندرم پیش از قاعدگی، مفید می باشند.

علائم:

معمول ترین علائم و نشانه های مرتبط با اختلالات پیش از قاعدگی عبارت هستند از:

علائم روحی و رفتاری:

* تنش یا اضطراب

* افسردگی

* دوره هایی از گریه کردن

* تغییرات سریع خلق و خو، زود رنجی، تحریک پذیری و یا عصبانیت

* تغییرات اشتها و ولع به خوردن

* اختلالات خواب(بی خوابی)

* کناره گیری های اجتماعی

* عدم تمرکز

علائم جسمانی:

* درد در ماهیچه ها یا مفاصل

* سردرد

* خستگی

* افزایش وزن ناشی از احتباس آب

خیلی از خانم ها از افزایش وزن قبل از قاعدگی نگران هستند. باید ذکر نمود که این افزایش وزن که به علت تجمع مایعات است گذرا بوده و پس از این دوران از بین می رود.

* نفخ شکمی

* درد در سینه ها

* تشدید جوش پوستی

* یبوست یا اسهال

اگر چه لیست علائم و نشانه های بالقوه این اختلال طولانی است ولی زنان مبتلا به اختلالات پیش از قاعدگی، اغلب، تنها تعداد محدودی از آن ها را تجربه می کنند و معمولا همه علایم در یک فرد نمود نمی یابد. در برخی زنان درد جسمانی و استرس روحی ناشی از PMS  به حدی شدید است که زندگی و فعالیت های روزانه فرد را تحت تاثیر قرار می دهند. در اغلب این زنان نشانه ها و علائم با شروع پریود از بین می روند.

تعداد کمی از زنان با اختلالات پیش ازقاعدگی، هر ماه علائم بسیار شدید و ناتوان کننده ای را تجربه می کنند. حالت شدیدتر اختلالات پیش از قاعدگی با ظهور علائم روانی همراه است که آن را تحت عنوان اختلالات خلقی سندرم پیش از قاعدگی(PMDD) نیز می نامند. در واقع PMDD صورت شدید تر(سندرم پیش از قاعدگی) است که علائم و نشانه های آن شامل: افسردگی شدید، احساس ناامیدی، عصبانیت، اضطراب، اعتماد به نفس کم، عدم تمرکز، تحریک پذیری و تنش می باشد. تعدادی از زنان مبتلاء به درجه شدید PMS،  دچار مشکلات روحی شدیدی می گردند. 

چه زمانی باید باید به پزشک مراجعه کرد؟

چنان چه با تغییر دادن الگوی زندگی تان  قادر به کنترل اختلالات پیش از قاعدگی(PMS)  نیستید و علائم و عوارض ناشی از آن، سلامت و فعالیت روزمره ی شما را تحت تاثیر قرار داده است، وقت آن فرا رسیده است که به پزشک خود مراجعه کنید.

علل:

علل دقیق اختلالات پیش از قاعدگی شناخته نشده اند ولی فاکتورهای متعددی منجر به ایجاد چنین شرایطی می شوند:

* تغییرات تناوبی در هورمون ها

تحت تاثیر یک سری نوسانات هورمونی، نشانه ها و علائم سندرم پیش از قاعدگی ایجاد می شوند و علایم با حاملگی و یا یائسگی ناپدید می شوند.

* تغییرات شیمیایی در مغز

نوسانات هورمون سروتونین می تواند منجر به ایجاد علائم سندرم پیش از قاعدگی(PMS) گردند. سروتونین یک پیام رسان مغزی است که نقش اساسی در بهبود حالات روحی و نیز بهبود خلق و خو ایفا می کند.

مقادیر ناکافی سروتونین منجر به: افسردگی پیش از قاعدگی، خستگی، ولع به خوردن و اختلالات خواب می شوند.

* افسردگی

برخی از زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی دچار نوعی افسردگی زمینه ای هستند؛ هر چند افسردگی به تنهایی منجر به ظهور تمامی علائم سندرم پیش از قاعدگی(PMS) نمی شود.

* استرس

استرس می تواند برخی از علائم سندرم پیش از قاعدگی(PMS) را تشدید کند.

* عادات غلط غذایی

برخی از علائم اختلالات پیش از قاعدگی(PMS) به سطوح پایین ویتامین ها و مواد معدنی مربوط می شود.

دیگر علل احتمالی مرتبط با رژیم غذایی عبارت هستند از: خوردن مقادیر زیادی نمک و غذاهای حاوی نمک که منجر به احتباس آب می شود، نوشیدن الکل و نوشیدنی های حاوی کافئین که منجر به کاهش سطوح انرژی و تضعیف خلق و خو می شود.

تغذیه و شیوه زندگی در PMS

شما با ایجاد تغییراتی در روش غذا خوردن، فعالیت بدنی و شیوه ی زندگی روزانه ی خود قادر خواهید بود علائم اختلالات پیش از قاعدگی(PMS) را کنترل کنید یا کاهش دهید.

این تغییرات عبارتند از:

رژیم غذایی خود را تغییر دهید و تعدیل کنید

* غذاهای خود را در وعده های غذایی کم حجم و دفعات متعدد مصرف کنید تا احساس نفخ و پُری در شما کاهش یابد. 

* دریافت نمک و غذاهای شور را کم کنید تا نفخ و احتباس مایعات (ورم) را کاهش دهید.

* غذاهای غنی از کربوهیدارت پیچیده را مصرف کنید، مانند میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار. اگر چه اشتهای خیلی از خانم ها، به ویژه به مواد قندی، در این دوران زیاد می شود، ولی استفاده از میوه ها و سبزیجات، علاوه بر کنترل علائم PMS ، از افزایش بی رویه وزن نیز جلوگیری می کند.

* مواد غذایی غنی از کلسیم را مصرف کنید. چنان چه دچار عدم تحمل لبنیات هستید (یعنی با مصرف لبنیات، حالتان بد می شود) و یا به مقدار کافی، کلسیم را از طریق غذاها دریافت نمی کنید، به مکمل کلسیم نیاز خواهید داشت.

* روزانه یک عدد مکمل مولتی ویتامین مصرف کنید.

* از مصرف قهوه و الکل جدا خودداری نمایید.

فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود بگنجانید

روزانه حداقل 30 دقیقه را به انجام فعالیت هایی مانند: پیاده روی تند، دوچرخه سواری، شنا و ... اختصاص دهید.

فعالیت بدنی منظم به بهبود سلامت عمومی و تخفیف عوارضی مانند خستگی و افسردگی کمک می کند.

استرس خود را کاهش دهید

* سعی کنید روزانه 7 تا 8 ساعت بخوابید. خواب ناکافی استرس را تشدید می کند.

* برنامه های آرام سازی ماهیچه ها و یا تنفس عمیق را تمرین نموده تا سردرد، اضطراب و مشکل بی خوابی تان کم شود. 

* گفته می شود روش یوگا یا ماساژ نیز به احساس آرامش و کاهش استرس کمک می کند.

علائم بیماری خود را برای چند ماه یادداشت کنید

با ثبت علائم می توانید عوامل محرک و زمان وقوع آنها را تخمین بزنید و این کارمی تواند به شما کمک کند تا راهکارهای مناسب را برای پیشگیری یا تخفیف علائم استفاده کنید.

درمان های جایگزین

در این قسمت، برخی از معمول ترین درمان های سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را بیان می کنیم:

* کلسیم:  دریافت روزانه 1200 میلی گرم کلسیم از طریق رژیم غذایی و یا مکمل کلسیم مانند کربنات کلسیم جویدنی(Tums , Rolaids , …) ، علائم روحی و جسمی PMS را کاهش می دهد. مصرف طولانی مدت و منظم کربنات کلسیم، خطر ابتلا به پوکی استخوان را نیز کاهش می دهد.

* منیزیم: دریافت روزانه 400 میلی گرم مکمل منیزیم به کاهش احتباس مایعات در بدن، درد سینه ها و نفخ در زنان مبتلا به PMS کمک می کند.

* ویتامین B6 :  دریافت روزانه 50 تا 100 میلی گرم ویتامین B6 در بهبود علائم PMS موثر است.

* ویتامین E: دریافت روزانه 400 واحد بین المللی از این ویتامین، علائم PMS را تسکین می دهد. مکانیسم چنین اثری از طریق کاهش تولید پروستاگلاندین هاست. پروستاگلاندین ها شبه هورمون هایی هستند که منجر به گرفتگی عضلات و درد سینه ها می شوند.

* گیاهان دارویی: برخی از خانم ها با مصرف تعدادی از گیاهان دارویی، متوجه کاهش علائم در خود می شوند، از جمله: زنجبیل، برگ تمشک، گیاه آلاله، قاصدک و روغن گل سرخ.

تعداد کمی از مطالعات علمی، تاثیر گیاهان دارویی را در کاهش علائم اختلالات پیش از قاعدگی(PMS)  ثابت کرده اند، ولی مراکز علمی معتبر، تاثیر نوع گیاهان را ثبت نکرده اند. لذا شما نمی توانید با اطمینان خاطر از ترکیبات گیاهی بسته بندی شده استفاده کنید.

* کرم های طبیعی پروژسترون: این نوع کرم ها از لوبیای سویا و تاک وحشی استخراج می شوند. برخی از زنان کاهش علائم خود را با استفاده از این کرم ها گزارش کرده اند. مطالعات علمی، اثرگذاری این نوع کرم ها را ثابت نکرده اند.

از قبل برای ملاقات با پزشک آماده شوید:

معمولا در زمان ابتلا به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) ، ابتدا به پزشک خانوادگی تان  مراجعه می نمایید و در برخی مواقع ممکن است بلافاصله شما را به پزشک متخصص زنان ارجاع دهند.

در این قسمت اطلاعات مفیدی را جهت کسب آمادگی برای ملاقات با پزشک بیان می کنیم:

* علائمی بیماری خود را یادداشت کنید، حتی علائمی که به نظرتان غیر مرتبط با بیماری و جلسه ملاقات شما است.

* لیستی از اطلاعات کلیدی پزشکی خود را تهیه کنید، مانند هر مشکل یا بیماری که تا کنون داشته اید و اسامی داروها، ویتامین ها و مکمل های غذایی که مصرف می کنید.

* هر سوالی که در ذهن دارید، یادداشت کنید. برای ملاقات، یک مداد و یک دفتر یادداشت به همراه داشته باشید تا در صورت لزوم، پاسخ هایی را که پزشک به سوالات شما می دهد، یادداشت کنید.

PMS ؛ از تشخیص تا درمان

در رابطه با اختلالات پیش از قاعدگی برخی از سوالات اساسی که می توان از پزشک پرسید عبارتند از:

- آیا کاری هست که با انجام آن بتوان علائم اختلالات پیش از قاعدگی(PMS) را به حداقل مقدار ممکن رساند؟

- آیا امکان دارد که بعد از دوره درمان، علائم اختلالات پیش از قاعدگی(PMS) به کلی از بین بروند؟

- آیا علائمی که من تجربه می کنم نمایانگر وضعیت جدی و خطرناکی از بیماری هستند؟

- آیا درمانی برای تخفیف علائم اختلالات پیش از قاعدگی(PMS)  پیشنهاد می کنید؟

- چه درمان هایی برای من میسر هستند؟

- چه داروهایی برای درمان این اختلالات تجویز می نمایید؟

- آیا بروشور، پمفلت و یا جزوه مکتوبی در رابطه با این اختلالات موجود است که بتوانم با خود به منزل برده و مطالعه کنم؟ چه وب سایتی را برای مطالعه و یادگیری بیشتر در مورد این سندرم پیشنهاد می کنید؟

علاوه بر سوالاتی که از قبل یادداشت کرده اید از پرسیدن هر سئوالی که در حین جلسه ویزیت به ذهن تان خطور می کند تردید نکنید.

چه انتظاری از پزشک می رود:

پزشک سئوالاتی را از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ گویی به آن ها به شما این امکان را می دهد که سریع تر به سئوالات پاسخ دهید در نتیجه زمان، کمتر هدر می رود و می توانید از زمان جلسه برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مورد نظرتان استفاده کنید.

- علائم شما از چه شدتی برخوردار هستند؟

- علائم بیماری شما در طول چه روزهایی از سیکل قاعدگی تان به بیشترین شدت خود می رسند؟

- آیا می توانید زمان فرا رسیدن علائم اختلالات PMS خود را پیش بینی کنید؟

- آیا عواملی وجود دارند که علائم اختلالات PMS شما را بهتر و یا بدتر کنند؟

-  آیا علائم اختلالات PMS انجام فعالیت های روزمره زندگی تان را مختل می سازند؟

- آیا اخیراً دچار یاس، ناامیدی و یا افسردگی شده اید؟

- آیا تاکنون تشخیص نارسایی روحی در شما و یا یکی از اعضای خانواده تان داده شده است؟

- چه درمان هایی را تاکنون در پیش گرفته اید؟ اثرگذاری آن ها تا چه میزان بوده است؟

آزمایش ها و تشخیص بیماری:

تست های آزمایشگاهی و یا روش های معاینه خاصی به منظور تشخیص اختلالات پیش از یائسگی وجود ندارد. پزشک یک سری علائم تکرار شونده در پیش از دوران قاعدگی را به اختلالات پیش از قاعدگی(PMS)  نسبت می دهد.

پزشک از شما می خواهد که الگوی علائم پیش از قاعدگی تان را ثبت نمایید:

* بایستی علائم خود را به صورت منظم یادداشت کنید. علائم و نشانه های خود را در یک تقویم و یا دفترچه یادداشت( به مدت حداقل دو سیکل قاعدگی) ثبت نمایید. روزی را که اولین علائم اختلالات  ظاهر می شوند و روزی را که علائم ناپدید می شوند را یادداشت کنید. همچنین اولین و آخرین روز پریود خود را نیز علامت بزنید.

* بایستی پرسشنامه ای را تکمیل نمایید. این پرسشنامه باید در اولین روز پریود تکمیل شود. سئوالات آن مربوط به هر نوع علائم تجربه شده در طول دو هفته ی قبل، توسط شما می باشد. این پرسشنامه به پزشک در تشخیص میزان کارآمدی ارزیابی های آتی در شما کمک خواهد کرد.

درمان های دارویی

پزشک شما یک یا چند دارو را برای اختلالات پیش از قاعدگی تجویز خواهد کرد. میزان موفقیت درمان در کاهش علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

معمولاً داروهای تجویزی در سندرم پیش از قاعدگی عبارت هستند از:

داروهای ضد افسردگی: داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین(SSRI) که شامل فلوکستین(پروزاک)، سرتالین(زلفت) و... می باشند، در کاهش علائمی مانند خستگی، ولع غذایی و مشکلات خواب موفق بوده اند و جزء اولین انتخاب های دارویی در درمان سندرم پیش از قاعدگی شدید یا PMDD هستند. به طور کلی این داروها باید به صورت روزانه دریافت شوند. ولی در برخی زنان استفاده از این دارو به استفاده در دو هفته پیش از شروع قاعدگی محدود می شود.

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی(NSAIDs): نمونه های این دسته ی دارویی شامل ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم می باشد. دریافت این نوع داروها در اولین لحظات پریود منجر به تسکین درد سینه ها و کرامپ های عضلانی می شود.

دیورتیک ها(داروهای ادرار آور): زمانی که فعالیت ورزشی و محدودیت دریافت نمک در کاهش وزن، کاهش ورم و نفخ ناشی از اختلالات پیش از قاعدگی(PMS) موثر واقع نمی شوند، دریافت دیورتیک ها(یا  قرص های آب) منجر به دفع آب اضافی از طریق کلیه ها می شود. اسپیرونولاکتون(آلداکتون) یک داروی دیورتیک است که در تسکین برخی از علائم ناشی از PMS از آن استفاده می شود.

داروی ضدبارداری خوراکی: این نوع از داروهای تجویزی منجر به توقف تخمک گذاری و تثبیت نوسانات هورمونی می شوند که به موجب آن ها علائم اختلالات پیش از قاعدگی(PMS) تخفیف می یابند. داروها ی پیشگیری از بارداری  جدید که حاوی پروژسترون است، مشابه اسپیرونولاکتون عمل می کند و نشان داده شده است که موثرتر از داروهای ضدبارداری معمول در کاهش علائم روحی و جسمانی PMS و PMDD عمل می کند.

مدروکسی پروژسترون استات(Depo-Provera): در موارد شدید اختلالات پیش از قاعدگی یا PMDD، تزریق این دارو منجر به توقف کوتاه مدت تخمک گذاری می گردد. به هر جهت این داروی تزریقی ممکن است منجر به تشدید برخی علائم و نشانه های PMS شود؛علائمی مانند افزایش اشتها، افزایش وزن، سردرد و افسردگی.