سرگذشت و رسالت پهلوانان سرخ
سرگذشت و رسالت پهلوانان سرخ
روز یکشنبه در مسابقه فینال جام جهانی پهلوانان سرخ- لقبی که در اسپانیا به تیم ملی فوتبال آن کشور داده اند- با رسالتی بزرگ به زمین خواهند رفت. و آن افزودن دستاورد بزرگ دیگری بر ثمرات حرکت همه جانبه مردمان اسپانیا به سوی آینده ای بهتراست که از سه دهه پیش آغاز شد.
اکثر کارشناسان فوتبال رسیدن دو تیم هلند و اسپانیا به مرحله نهایی جام جهانی امسال را برای هر دو طرف دستاوردی بحق می دانند. شاید شناخته شدگان و امیدواران آمریکای جنوبی زود حذف شدند، شاید آلمان جوان و متفاوت هنوز به مرحله بلوغ نرسیده، شاید تنومندان غنا بدشانسی آوردند.
در هر حال در پایان، هلند و اسپانیا که هر یک به نوع خود صاحب سبک و سابقه هستند ممکن است برای اولین بار جام جهانی را به خانه ببرند. هلند بنیانگذار نوع فوتبالی است که به «فوتبال تمام عیار» معروف شد و اسپانیا سرزمینی است که نه بازیکنان و نه مردم آن فوتبال بدون زیبایی و کرشمه را نمی پسندند.
برای اسپانیا رسیدن به فینال جام جهانی یک افتخار و در عین حال موعدی برای اثبات آن چیزی است که از نگاه بسیاری به ثمر رساندن یک تلاش طولانی است.
فینالی بدون سابقه
 |
تیم اسپانیا چندین بازیکن تراز اول دارد |
تیم های اسپانیا با دوازه دوره و هلند با نه دوره حضور در جام جهانی تاکنون در هیچ یک از رقابت های مهم بین المللی در برابر یکدیگر قرار نگرفته اند. در شش بازی گذشته خود در این جام جهانی هم تناسب گل های زده و خورده مشابهی دارند. تنها تفاوت براساس اطلاعات وب سایت فیفا این است که تیم هلند تاکنون ۱۵ ولی اسپانیا سه کارت زرد گرفته است.
هلند دو بار در سال های ۱۹۷۴ و ۱۹۷۸ به فینال جام جهانی رسید اما افتخارهای بزرگ اسپانیا قهرمانی جام ملتهای اروپا در سال ۱۹۶۴ و ۲۰۰۸ است.
از حلقه های تماس دیگر در تاریخ فوتبال دو کشور مهاجرت یوهان کرایف ستاره فوتبال هلند به اسپانیا و بازی و سپس مربی گری باشگاه بارسلونا بود. هنوز هم در میان فوتبال دوستان نسل قبلی اسپانیا فارغ از علائق باشگاهی، او شخصیتی دوست داشتنی است. باید دید در روز فینال قلب کرایف چند بار در ثانیه و هر بار برای کدام تیم می تپد.
از فوتبال گذشته سابقه دیگر رویارویی دو طرف به قرون شانزدهم و هفدهم میلادی باز می گردد که هلند امروزی که در زبان اسپانیایی «سرزمین های پست وکم ارتفاع» خوانده می شود بخشی از امپراطوری مقدس و زیر سلطه شاهان اسپانیایی- اتریشی بود. جنگها درگرفت تا بالاخره ساکنان سرزمین های پست به نوعی استقلال رسیدند.
فوتبال آیینه ای در برابر هر جامعه
بدون پرداختن به تحلیل های جامعه شناسانه که قاعدتا یک روز مانده به فینال جام جهانی مجال آن نیست باید اشاره کرد که برای بسیاری، از جمله اسپانیایی های امروز، فوتبال نمادی از یک نوسازی و تحول جمعی است. بسیاری اسپانیا را به خاطر مردمان پر حرارت، گاوبازی و یا موسیقی و رقص فلامینکو می شناسند ولی در این روزها مادرید و شهرهای دیگر اسپانیا شاهد چیزی فراتر از شور و حرارت خام و یا پایکوبی بر هر مناسبتی است.
فوتبال اسپانیا همچون عرصه های دیگر حیات روزمره این کشور در نیمه قرن بیستم راه ناهمواری را طی کرده است. در دوران دیکتاتوری فرانکو فوتبال نیز حکومتی وفرمایشی بود. شور آزادانه نهفته در این ورزش در قالب های غیر انسانی و ناجوانمردانه برای بهره برداری های سیاسی به کار گرفته می شد. به عنوان مثال گفته می شود که قبل از مسابقات مهم باشگاه رئال مادرید (که باشگاه دولتی تلقی می شد) با حریفان نیرومندی مثل بارسلونا، ماموران حکومتی به رختکن تیم مقابل رفته و برای آنها خط و نشان می کشیدند. و یا در جام ملت های اروپا هر گاه تیم اسپانیا با تیم اتحاد شوروی سابق یا کشورهای دیگری از بلوک شرق روبرو می شد، از دید حکومتگران و کلیسا عرصه نبرد بین کاتولیک های خداپرست با کفار کمونیست بود.
با پایان سلطه حکومت فرانکو و گذار به دمکراسی، اسپانیا در کنار تمام کمبودهایش به دستاوردهای فراوانی رسیده است. یکی از مهمترین عرصه ها احترام به حقوق مدنی و حقوق اقلیت های قومی، جنسی و دینی است. گشایش فضا و آزادی های فردی و اجتماعی و کوتاه شدن دست دولت، شرایط را برای شکوفایی از جمله در زمینه ورزش فرام کرده است. در یک دو دهه اخیر ورزشکاران اسپانیایی در زمین های تنیس، امواج قایقرانی و پیست های موتور سواری و اتومبیل رانی گرفته تا میادین فوتبال، بسکتبال و والیبال و هندبال موفقیت های فراوانی کسب می کنند.
روحی جوان و جستجوگر در پی تثبیت خویش
فوتبال امروز اسپانیا مدیون تحولات عمومی این جامعه در دو یا سه دهه اخیر است. اکثر مسئولین و راهبران فوتبال کار خود را در دوران پسا دیکتاتوری شروع کرده و بازیکنان تیم ملی نیز جوان تر از آن هستند که چیزی از آن دوران به یاد داشته باشند.
برای بسیاری از مردمان اسپانیا هویت ملی جدید این کشور هنوز حالتی سیال و شکل نگرفته دارد. این حقیقت برخی را به شدت آزار می دهد و در مقابل برای بسیاری دیگر به خصوص جوانترها و جهان وطنان که پیرو معیارهای انسانی و زمینی هستند ، دلچسب است.
در اسپانیای امروز برخلاف دوران دیکتاتوری دیگر انتخاب رنگ لزوما معنای سیاسی و ایدئولوژیک ندارد و بنابراین پهلوانان سرخ (رنگ نماد جمهوری خواهان مخالف فرانکو) دیگر کشته نمی شوند، به زندان نمی روند و یا مجبور به مهاجرت نمی شوند.
در هفته های اخیر که فریادهای «زنده باد پهلوانان سرخ» فضای اسپانیا را در برگرفته برخی از محافل دست راستی تندرو و گذشته گرا فریاد اعتراض بلند کرده و می گویند این لقب خوبی برای تیم ملی فوتبال کشور نیست. آنها پیشنهاد می دهند که لقب دیگری مثل «وطن پرستان» برگزیده شود که در حقیقت عنوان رسمی جبهه ای از نیروهای دست راستی به رهبری فرانکو بود که در پایان دهه ۱۹۳۰ میلادی در یک جنگ داخلی جمهوری منتخب اسپانیا را سرنگون کرد.
و البته بحث های فراوانی هم در مورد ترکیب پرچم اسپانیا در گرفته است. این پرچم یادگار حکومت سلطنتی است و در میانه دهه ۱۸۵۰ رسما برگزیده شد. اما اسپانیایی های یک دو نسل اخیر به خاطر شرم توام با سکوت خود بابت دوران حکومت فرانکو به این گونه نمادهای ملی-رسمی که ممکن است گذشته گرا تلقی شود علاقه ای نشان نمی دهند. اما فوتبال و رسیدن به فینال فضای ویژه ای ایجاد کرده و هر گوشه ای پرچمی آویخته شده است. که البته درآمدش به جیب سازندگان و فروشندگان چینی می رود.
تیم ملی اسپانیا به غیر از جام جهانی باید یک سوغات دیگر به خانه بیاورد و آن تثبیت سنت های یک نسل متفاوت است. با وجود اختلاف بر سر جزییات پرچم و یا متن سرود ملی می توان یک «مردم» واحد بود و می توان در زحمات و البته شادی های موفقیت شریک شد.
تیم ملی اسپانیا با حمایت گسترده اکثریت مردم و انتظارات فراوان به میدان خواهد رفت. بازی نیمه نهایی در برابر آلمان را ۵۰ هزار نفر در یک محوطه سرباز در کنار استادیوم سانتیاگو برنابئو در قلب مادرید تماشا کردند. مقامات شهری مادرید برای تماشای مسابقه فینال جمعیتی چند صد هزار نفره را انتظار می کشند و اگر اسپانیا پیروز شود خود داستان دیگری است. اگر شیپورهای مرسوم در آفریقای جنوبی گوشخراش اند باید سری به مادرید بیایید تا ببینید که با عشق فوتبال بدون شیپور هم می شود یک شهر چند میلیونی را برای چندین روز از خواب محروم کرد.
تیم اسپانیا با اعتماد به نفس حاصل از بازی های مقتدرانه و خونسردانه خود به زمین خواهد رفت. و البته مهم است پیش گویی پل اختاپوس که اسپانیا را برنده اعلام کرده در نظر بگیریم.
آتش در خون و سری هوشمند
 |
آلمانی که آرژانتین و انگلیس را با چهار گل شکست داده بود هم حریف اسپانیا نشد |
بسیاری از سفرنامه نویسان و بازدیدکنندگان از اسپانیا مردمان این سرزمین را پر حرارت و احساساتی و گاه غیرقابل اتکا و نامنضبط توصیف کرده اند. اما ویسنته دل بوسکه، مربی تیم اسپانیا، تصویر دیگری از فوتبال این کشور به نمایش گذاشته است. اسپانیایی که نمی گذارد آتش جاری در رگ ها هوشمندی و خونسردی را بسوزاند.
استحکام خط دفاعی، تسلط و احاطه خط میانی بر بازی و داشتن مهاجمان خطرناک مجموعه ای است که به ندرت در یک تیم واحد گرد می آیند اما اسپانیا همه اینها را دارد. یک چنین کیفیتی محصول رشد و بلوغ ورزشی و البته موفقت های اقتصادی جام باشگاهی اسپانیا است. در دو دهه اخیر باشگاه های اسپانیایی به خصوص بارسلونا و رئال مادرید جزو افتخار آفرین ترین و از نظر مالی جزو پنج باشگاه موفق جهان بوده اند.
با نگاهی به ترکیب تیم اسپانیا می توان دید که از مجموعه ۲۳ عضو تیم ملی فقط سه نفر و از میان یازده نفری که معمولا به زمین می روند فقط یک نفر برای باشگاه های غیراسپانیایی بازی می کند. از این یازده نفر اصلی شش و یا هفت نفر از باشگاه بارسلونا و سه نفر از باشگاه رئال مادرید هستند.
درست است که هلند در دهه ۱۹۷۰ به بنیانگذار روش «فوتبال تمام عیار» معروف شد. بسیاری از جمله در خود اسپانیا از آن سبک الهام گرفتند اما امروزه به اعتقاد بسیاری اسپانیا پایه گذار و الگو پرداز فوتبال نوظهوری است.
بی دلیل نیست که فیفا در فهرست ده نفره نامزدان دریافت جایزه توپ طلایی در جام جهانی امسال نام سه بازیکن اسپانیایی را گنجانده است: آندرس اینیستا، ژاوی هرناندز و داوید وی یا.
پهلوانان سرخ حتی احترام حریفان خود را نیز جلب کرده اند. مربی تیم آلمان در پایان شکست در بازی نیمه نهایی گفت: «اسپانیا یک تیم فوق العاده و استاد بازی فوتبال است. آنها را به سختی می توان شکست داد. بسیار آرام و خونسرد بازی می کنند و همیشه به خوبی بر بازی کنترل دارند.» مسلما یک چنین اظهار نظری به گوش مربی هلند خوش نخواهد آمد.
فوتبال اسپانیا در مرز رسیدن به یک موقعیت تاریخی است. فریادهای «قهرمان، قهرمان، ما هستیم در جهان» از چندین روز پیش در خیابان های اسپانیا به گوش می رسد. یک شرکت آبجوسازی در کارزاری که حمایت فراوانی جلب کرده است از دولت خواسته تا در صورت پیروزی اسپانیا در مسابقه فینال، روز دوشنبه را تعطیل عمومی اعلام کند.
بعید است نیازی به دخالت دولت باشد. اگر پهلوانان سرخ به درخشش خود ادامه دهند روز دوشنبه کسی به فکر رفتن به سرکار نخواهد افتاد. هضم یک چنین موفقیتی برای مردمان فروتن اسپانیا به روزها و بلکه هفته ها جشن و پایکوبی نیاز دارد.
|
|
|
|
|
|
|
|