سینمای در تبعید ایران

سینمای در تبعید ایران

حمید نفیسی، مدیر جلسه و سخنران اصلی آن بود

موضوع سینمای ایران در تبعید، به تازگی مناسبت جلسه ای در موزه بریتانیا بود تا وضعیت کار فیلمسازان ایرانی ساکن خارج از کشور در آن مورد بررسی قرار گیرد.

این جلسه که چهارشنبه هفتم ژوئیه توسط موسسه (Magic of Persia) برگزار شد، هدفش معرفی دانشجوی بورسیه مدرسه فیلم لندن بود و به موقعیتی برای سخنرانی و دعوت از چند فعال سینمایی در خارج از ایران تبدیل شد.

در ابتدای جلسه نماینده ای از مدرسه فیلم لندن به اهمیت سینمای ایران و حضور دانشجویان ایرانی در این مدرسه اشاره کرد و گفت: "خوشحالم که یک دانشجوی دیگر از ایران داریم."

سپس فاطمه احمدی، دانشجوی برگزیده، به روی صحنه آمد و صحبت های کوتاهی درباره تحصیلاتش کرد.

حمید نفیسی، مدیر جلسه و سخنران اصلی آن بود که به توضیح آماری چند و چون کار سینماگران ایرانی در خارج از کشور پرداخت.

حمید نفیسی با اشاره به پدیده شدن سینمای ایران در جشنواره های جهانی از پایان دهه هشتاد گفت که این سینما به عنوان یکی از مهمترین سینماهای ملی جهان و یکی از پرهیجان ترین آنها در اوایل دهه نود با چهره هایی چون کیارستمی، نادری، مهرجویی، بیضائی و مخملباف تثبیت شد.

اما به گفته او، چیزی که مورد توجه قرار نگرفت، فیلمسازان ایرانی خارج از کشور است و این امر را دلیل اصلی برگزاری این جلسه خواند.

حمید نفیسی گفت هر ساله حدود ۱۵۰ هزار نفر از ایران مهاجرت می کنند و بیشترین میزان مهاجرهای ایرانی در آمریکا ساکن اند.

او آمار ایرانی های مقیم آمریکا را بر اساس آخرین سرشماری در سال ۲۰۰۰ میلادی، سیصد و هشتاد هزار نفر دانست، اما گفت آمار غیر رسمی امروز حکایت از زندگی حدود یک میلیون ایرانی در آمریکا دارد.

او فعالیت فرهنگی ایرانیان در آمریکا بخصوص در لس آنجلس را طی این سه دهه قابل توجه خواند و گفت در برهه ای که هنوز کانال های ماهواره ای دیجیتال راه نیفتاده بود، ۶۲ کانال تلویزیونی در لس انجلس وجود داشت، همین طور ۹۰ مجله که آنها آگهی هم می گرفتند و یک چرخش فرهنگی و تجاری وجود داشت.

حمید نفیسی آمارش را بر اساس فیلم های ساخته شده در بیرون از ایران طی سال های ۱۹۵۸ تا ۲۰۰۱ ارائه کرد که بر این اساس تعداد فیلم های ساخته شده توسط ایرانیان در خارج از کشور طی این ۴۳ سال، ۵۳۷ مورد بوده است. البته آقای نفیسی گفت که این آمار بر اساس تحقیقات او از کاتالوگ جشنواره ها و مطبوعات گرد آمده و این فیلم ها می توانند بیش از این تعداد باشند.

از این میان ایرانیان مقیم آمریکا با ۲۲۲ فیلم رتبه اول را دارند و پس از آن فرانسه با ۹۳ فیلم، سوئد با ۵۹، آلمان ۵۳ و کاناد ۴۵ فیلم قرار می گیرند.

آقای نفیسی این ۴۳ سال را به شکل زیر تقسیم بندی کرد: دوره اول بین سال های ۱۹۵۸ تا ۱۹۷۸ که ایرانی های خارج از کشور غالباً دانشجو بودند یا به طور موقت در خارج از کشور ساکن شدند. در این دوره ۳۳ فیلم ساخته شده است.

دوره دوم بین سال های ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۶ که ایرانی های خارج از کشور اغلب پناهنده ها و طبقه تحصیل کرده بودند و در این دوره ۹۳ فیلم ساخته شده و دوره سوم بین سال های ۱۹۸۷ تا ۲۰۰۱ که غالباً آدم های شاغل و طبقه کارگر مهاجران ایرانی را تشکیل می دادند و ۳۷۳ فیلم خلق شده است.

تحقیق حمید نفیسی درباره دوره پس از سال ۲۰۰۱ متاسفانه هنوز آماده نبود، اما این دوره یکی از مهمترین دوره ها در فعالیت سینمایی ایرانیان خارج از کشور است.

پس از آن مهمانان جلسه یک به یک به روی صحنه دعوت شدند. شیرین نشاط یکی از مدعوین در لحظات آخر اعلام کرده بود که نمی تواند در جلسه حاضر شود.

تینا غروی، فیلمساز ایرانی ساکن نیوکسل، ابتدا مختصری درباره علایقش به سینما و فیلم های خود درباره دیدار با مادرش، ملاقات با محمد علی کلی و پروژه تازه اش سخن گفت و سپس بخش هایی از این فیلم ها به نمایش درآمد.

بابک جلالی از اقامتش در بریتانیا از سال ۱۹۸۶ یعنی هشت سالگی اش گفت و رابطه خود با ایران و فیلمسازی در ایران را توضیح داد و از تحصیلاتش در مدرسه فیلم لندن گفت و سپس بخش هایی از فیلم بلند او که به زودی در لندن اکران می شود، به نمایش درآمد.

زیبا میرحسینی و کیم لانگینوتو از ملاقات با یکدیگر و کار مشترکشان بر فیلم طلاق به سبک ایرانی برای حضار گفتند و بخش هایی از این فیلم به نمایش درآمد.

گلشیفته فراهانی هم به عنوان آخرین مهمان آغاز کارش در چهارده سالگی و بعد چگونگی حضورش در فیلمی هالیوودی گفت. او اشاره کرد که تجربه مشترکی در داخل و خارج ایران داشته و در هر دو جا به چشم بدی به او نگاه می کردند؛ در ایران چون او زن بود و جوان بود و در آمریکا چون ایرانی بود و کمپانی حتی نمی توانست با او قرارداد امضا کند و بالاخره برادران وارنر در لندن با او قرارداد امضا کردند.

او از مشکلاتش در ایران بخاطر بازی در این فیلم هالیوودی گفت و این که هفت ماه گذرنامه او را گرفته اند و پس از آن زمانی که بدون حجاب بر فرش های قرمز اکران فیلم ظاهر شده، مشکلات بالا گرفته و آنها گفته اند: "سی آی ای مرا انتخاب کرده تا در هالیوود فاحشگی کنم." از این جا بود که او تصمیم گرفت انتخاب کند و ماندن در خارج از کشور را برگزید و حالا دو سال است که در خارج از ایران زندگی می کند.

او گفت همیشه سال اول مهاجرت بسیار سخت است و مثل یک تونل طولانی می ماند، اما حالا حس بهتری دارد و همه چیز را دوباره شروع کرده است.

پس از آن قسمت هایی از کلیپی درباره گلشیفته به نمایش درآمد که در آن ریدلی اسکات و لیوناردو دی کاپریو درباره همکاری با او سخن می گویند و دی کاپریو گلشیفته را "بازیگری شگفت انگیز" می خواند.