خونهایی که پس از انتخابات ۸۸ به زمین ریخته شد
خونهایی که پس از انتخابات ۸۸ به زمین ریخته شد
 |
در مورد تعداد کشته شدگان حوادث پس از انتخابات ایران آمارهای گوناگون منتشر شده است |
شنبه ۲۳ خرداد ۱۳۸۸ و بلافاصله بعد از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران، معترضان به این نتایج به خیابان های تهران و بعضی شهرهای دیگر ایران آمدند.
کار از همان ساعات اول به درگیری شدید بین معترضان و نیروهای انتظامی و امنیتی کشید، اما تا روز دوشنبه ۲۵ خرداد خبری از کشته شدن کسی مخابره نشد.
با این که راهپیمایی بزرگ معترضان در روز دوشنبه در سکوت و با آرامش نسبی برگزار شد، در پایان آن، درگیری هایی در نزدیکی یک پایگاه بسیج در شمال میدان آزادی منجر به تیراندازی و کشته شدن چند نفر شد.
همان شب تلویزیون ایران رسما کشته شدن هفت نفر در این درگیری ها را تایید کرد این برای نخستین بار بعد از سال ها بود که درگیری نیروهای انتظامی و نظامی با مخالفان سیاسی در خیابان های تهران منجر به کشته شدن کسی می شد.
روز چهارشنبه ۲۷ خرداد میرحسین موسوی، یکی از دو نامزد معترض به نتایج انتخابات، در بیانیه ای از طرفدارانش خواست فردای آن روز با نمادهای سوگواری در مساجد و تکایا حاضر شوند و برای کشته شدگان درگیری های بعد از انتخابات عزاداری کنند.
پنجشنبه ۲۸ خرداد جمعیت بزرگی از معترضان با نمادهای سیاه و سبز و با حضور میرحسین موسوی در خیابان های منتهی به میدان امام خمینی (توپخانه) تهران سوگواری کردند.
فردای آن روز، آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، در خطبه های نماز جمعه مسئولیت مرگ کشته شدگان را تلویحا با نامزدهای معترض دانست.
آیت الله خامنه ای در این خطبه ها گفت: "اگر نخبگان سیاسى بخواهند قانون را زیر پا بگذارند، یا براى اصلاح ابرو، چشم را کور کنند، چه بخواهند، چه نخواهند، مسئول خونها و خشونتها و هرج و مرج‌ها، آنهایند."
او همچنین نسبت به واکنش های خشونت آمیز نسبت به تجمع ها هشدار داد: "الان همین چند نفرى که در این قضایا کشته شدند؛ از مردم عادى، از بسیج، جواب اینها را کى بناست بدهد؟ واکنشهائى که به اینها نشان داده خواهد شد - تو خیابان از شلوغى استفاده کنند، بسیج را ترور کنند، عضو نیروى انتظامى را ترور کنند - که بالاخره واکنشى به وجود خواهد آورد، واکنش احساسى خواهد بود. محاسبه این واکنشها با کیست؟"
 |
پخش تصاویر ویدیویی صحنه کشته شدن ندا آقاسلطان از شبکه های تلویزیونی بین المللی، توجه افکار عمومی جهان را به حوادث ایران جلب کرد |
شنبه ۳۰ خرداد یکی از خونین ترین روزهای درگیری در یک سال گذشته در تهران بود. معترضان به دعوت مجمع روحانیون مبارز و میرحسین موسوی برای تجمع به خیابان آزادی تهران آمدند و نیروهای نظامی و انتظامی هم برخورد شدیدی با آنها کرده و در موارد متعددی به آنها تیراندازی کردند.
ویدئویی که از صحنه تیر خوردن ندا آقا سلطان در این روز و جان سپردن او در مقابل دوربین منتشر شد، هنوز هم در بسیاری از گزارش های مربوط به انتخابات ایران پخش می شود.
بعد از ۳۰ خرداد تا روز ۱۸ تیر، دهمین سالگرد حمله به کوی دانشگاه تهران، علی رغم وجود تجمع ها و درگیری های متعدد، گزارشی از کشته شدن معترضان منتشر نشد.
حسین طائب، فرمانده وقت بسیج سپاه پاسداران، مدتی بعد در یک سخنرانی گفت: "معترضان قصد داشتند در تجمع هایشان کشته بگیرند و به خونخواهی از کشته شده هایشان تظاهرات کنند، اما در تجمع ۱۸ تیر موفق به این کار نشدند".
اما با این که در روز ۱۸ تیر خبری از کشته شدن کسی مخابره نشد، در روزهای بعد از آن خبری در رسانه های ایرانی منتشر شد که تا مدتی خبرهای دیگر را تحت الشعاع خود قرار داد: خبر کشته شدن چند نفر از بازداشت شدگان روز ۱۸ تیر در بازداشتگاه کهریزک در اثر بدرفتاری ماموران.
انتشار این خبر با واکنش زیادی همراه بود و حتی آیت الله علی خامنه ای دستور داد این بازداشتگاه "به دلیل غیر استاندارد بودن" بسته شود و پرونده خاطیان این بازداشتگاه رسیدگی شود.
به نظر می رسد یکی از دلایلی که باعث شد مسئله کهریزک تا این حد مورد توجه قرار بگیرد، حضور فرزند یکی از مقام های حکومت ایران در میان کشته شدگان بازداشتگاه کهریزک بود.
محسن روح الامینی، دانشجوی دانشگاه تهران، یکی از کسانی بود که رسما اعلام شد در اثر ضرب و جرح در این بازداشتگاه جان خود را از دست داده است.
عبدالحسین روح الامینی، پدر محسن روح الامینی، از فرماندهان سابق سپاه پاسداران و عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامی و از اعضای اصلی ستاد انتخاباتی محسن رضایی در انتخابات ریاست جمهوری دهم بود.
قوه قضائیه بعدا اعلام کرد سه نفر (محسن روح الامینی، امیر جوادی فر و محمد کامرانی) در اثر ضرب و شتم در بازداشتگاه کهریزک جان خود را از دست داده اند.
 |
مادر سهراب اعرابی به اتفاق مادران چند تن دیگر از کشته شدگان حوادث پس از انتخابات گروه "مادران عزادار" را تشکیل دادند و بارها در اعتراض به خشونت مأموران حکومتی، تجمع کردند |
بعدها اعلام شد رامین قهرمانی نیز مدت کوتاهی بعد از آزادی از این بازداشتگاه و در اثر ضرب و جرح دوران بازداشت کشته شده است.
تا حدود شش ماه بعد از تیرماه، با وجود برگزاری چندین تجمع از جمله در روزهای قدس، ۱۳ آبان، ۱۶ آذر و تشییع جنازه آیت الله منتظری، و وقوع درگیری های گسترده و خشن در بعضی از آنها، گزارشی از کشته شدن معترضان منتشر نشد.
اما روز عاشورا (۶ دی) از بسیاری جهات نقطه عطفی بود در حوادث بعد از انتخابات در ایران. در درگیری های این روز بعد از ماه ها چند نفر از معترضان، که به روایت نیروی انتظامی تعداد آنها ۸ نفر بود، کشته شدند.
علی موسوی، خواهرزاده میرحسین موسوی هم یکی از آنها بود که با شلیک گلوله کشته شد و به این ترتیب میرحسین موسوی هم به گروه کسانی پیوست که معترضان آنها را «خانواده شهدا» می خوانند.
ویدئوی رد شدن ماشین نیروی انتظامی از روی یکی از معترضان در این روز و کشته شدن او از جمله تصاویری بود که بارها و بارها از تلویزیون های مختلف خارج از ایران پخش شد.
بعد از روز عاشورا عملا تجمع خیابانی گسترده ای برگزار نشد و کسی هم از معترضان کشته نشد.
در این مدت با این که چند زندانی سیاسی در زندان های ایران اعدام شدند و این اعدام ها اعتراض گسترده معترضان و رهبران آنها را در پی داشت، اما هیچ کدام از کسانی که اعدام شدند در ارتباط با اعتراضات بعد از انتخابات در ایران بازداشت و به اعدام محکوم نشده بودند.
ابهام در تعداد
با وجود گذشت یک سال از انتخابات هنوز فهرستی قطعی و رسمی از کشته شدگان حوادث یک سال اخیر وجود ندارد.
تنها فهرست نیمه رسمی منتشر شده، فهرستی است که کمیته رسیدگی به وضعیت کشته شدگان و آسیب دیدگان حوادث بعد از انتخابات منتشر کرده است.
کمیته ای که میرحسین موسوی و مهدی کروبی چند هفته بعد از انتخابات آن را تشکیل دادند.
 |
آنچه پس از روز ۱۸ تیر در بازداشتگاه کهریزک اتفاق افتاد، حتی انتقاد رهبر ایران را هم برانگیخت |
این کمیته در شهریور ماه فهرستی ۷۲ نفره از کشته شدگان را منتشر کرد و تاکید کرد که به دلیل تهدید نهادهای امنیتی، بسیاری از خانواده ها کشته شدن عزیزانشان را به این کمیته (و یا مرجع دیگری) اطلاع نداده اند و به همین دلیل این فهرست کامل نیست.
البته مدتی بعد از آن وب سایت نوروز، وابسته به جبهه مشارکت، این فهرست را به ۱۰۰ نفر افزایش داد، اما باز هم اعلام کرد این فهرست را کامل نمی داند.
در مقابل، مقام های حکومتی و به ویژه نظامی و انتظامی ایران هر از چندی آماری از تعداد کشته شدگان اعلام می کردند.
آنها این تعداد را عموما حدود ۴۰ نفر برآورد کرده و تعداد زیادی از آنها را نیروهای بسیجی و مردم عادی معرفی می کردند که به دست معترضان کشته شده بودند.
سرنوشت پرونده ها
حالا به تدریج اولین سالمرگ تعدادی از کشته شدگان حوادث بعد از انتخابات فرا می رسد. اما جز در مورد کشته شدگان کهریزک در موارد دیگر خبری از متهمان به قتل نیست.
نیما نامداری که دایی اش بهزاد مهاجر از کشته شدگان تیراندازی های ۳۰ خرداد تهران است، به بی بی سی فارسی گفت که دادگاه بعد از چندین ماه تاخیر سرانجام پرونده را به دلیل «عدم شناسایی قاتل» مختومه کرد و رای به پرداخت دیه به اولیای دم از محل بیت المال داد.
به گفته آقای نامداری خانواده آقای مهاجر و تعداد دیگری از کشته شدگان هم پرونده او، به دلیل این که نسبت به تکمیل تحقیقات قانع نشده و عقیده داشتند دادستانی به اندازه کافی در این مورد تحقیق نکرده است، از حضور در جلسه دادگاه خودداری کردند.
این خانواده ها که عموما از برگزاری مراسم عزاداری برای عزیزان خود محروم بوده اند، امیدوارند در سالگرد درگذشت آنها با محدودیت های کمتری مواجه باشند.
|
|
|
|
|
|
|
|
|