نزدیک بینی؛ تشخیص، پیشگیری و درمان

نزدیک بینی؛ تشخیص، پیشگیری و درمان

این موقعیت برای خیلی از ما پیش آمده که روزی متوجه شده ایم اطراف مان را تار می بینیم و دیدمان مانند گذشته شفاف و واضح نیست. در این مواقع افراد معمولا به اولین جایی که مراجعه می کنند، مطب چشم پزشک است. در آن جا پزشک متخصص پس از معاینه ی کامل چشم ما تشخیص اش را می گوید که در بسیاری از اوقات این تاری دید نه به علت بیماری های پیچیده مانند تومورهای مغزی یا M.S، بلکه به علت نزدیک بین شدن چشم است.

آیا می دانید نزدیک بینی ( Myopia ) چیست و اصلا چرا این لغت را برای این مشکل چشمی انتخاب کرده اند؟ آیا نزدیک بینی درمان دارد؟ چه عواملی آن را تشدید می کنند و ده ها سوال دیگر، در اینجا درباره نزدیک بینی می خوانید و پاسخ برخی از سوالاتی که درباره آن وجود دارد را خواهید دانست.

نزدیک بینی چیست؟

نزدیک بینی شایع ترین علت تاری دید است. اگر شما نزدیک بین باشید، اشیایی را که از شما دور هستند تار خواهید دید. میزان این تاری، به شدت نزدیک بینی و مسافت جسم از شما بستگی دارد و ممکن است مجبور شوید برای واضح دیدن، چشم های تان را جمع کنید. نزدیک بینی بیماری نیست و معمولاً حالتی  است که کارکرد چشم از حالت طبیعی دور شده و در موارد اندکی هم نزدیک بینی به خاطر یک بیماری زمینه ای بروز می کند.

بیشتر نزدیک بینی ها به علت تغییر اندازه ی کره چشم بروز می کنند که باعث می شود کره چشم از حالت گردی به حالت تخم مرغی در آید. این تغییرات باعث می شوند پرتوهای نور به جای این که روی شبکیه متمرکز شوند، جلوتر از آن متمرکز گردند. بنابراین تصویر، جلوی شبکیه تشکیل می شود.

نزدیک بینی می تواند وراثتی باشد و اگر والدین کودکی نزدیک بین باشند، امکان این که او هم نزدیک بین شود بالا خواهد بود.

نشانه های نزدیک بینی چیست؟

اصلی ترین نشانه ی نزدیک بینی این است که هنگام دیدن جسم دور، آن را تار می بینید. مثلا ممکن است نتوانید کلمات روی تخته سیاه را درست ببینید، وقتی به سینما می روید تصاویر برای تان واضح نباشد یا صفحه تلویزیون را تار ببینید.

از قدیم این باور وجود داشته است که اگر اشیا را زیاد  نزدیک چشم بگیریم؛ مثلا زیاد مطالعه کنیم یا نزدیک تلویزیون بنشینیم، دچار نزدیک بینی خواهیم شد. برخی متخصصان عقیده دارند که میزان بروز نزدیک بینی در کسانی که به خاطر کارشان ساعت های طولانی مطالعه می کنند، بیشتر است.

علاوه بر تغییر شکل طبیعی کره چشم، چند عامل نادر دیگر هم می توانند باعث بروز نزدیک بینی شوند. این عوامل عبارت هستند از:

نزدیک بینی پاتولوژیک

در این نوع نزدیک بینی، کره ی چشم پس از این که به اندازه ی طبیعی خود در دوران بزرگسالی رسید، باز هم رشد می کند.

نزدیک بینی ثانویه

این نوع از نزدیک بینی می تواند به خاطر عوامل گوناگونی چون تولد زود هنگام و تعدادی از بیماری های چشمی بروز کند.

نزدیک بینی کاذب

در این حالت، نزدیک بینی ناگهان بروز کرده و به خاطر یک مشکل زمینه ای مانند دیابت کنترل نشده به سرعت پیشرفت می کند. این نوع از نزدیک بینی را کاذب می گویند، چرا که بیمار با تاری دیدش فکر می کند دچار نزدیک بینی معمولی شده است؛ ولی در واقع این کره چشم نیست که دچار تغییرات شده بلکه رسوب قند در عدسی چشم است که چشم را تار کرده است. وقتی قند بیمار کنترل شود، این مشکل هم از بین خواهد رفت.

گاهی اوقات هم، نزدیک بینی به علت بیماری های دیگر چشمی مانند آب مروارید و کراتوکونوس(Keratoconus )، که همان بیرون زدگی مخروطی شکل بخش مرکزی قرنیه است، ایجاد می شود. تولد زود هنگام هم می تواند ابتلا به نزدیک بینی را در کودکی افزایش دهد.

افرادی که نزدیک بینی شان بسیار شدید است بیش از دیگران در معرض ابتلا به گلوکوم( آب سیاه) و جدا شدگی شبکیه هستند. این مشکل وقتی که شبکیه در اثر نزدیک بینی بسیار شدید، تحت فشار قرار گیرد، بروز می کند.

نزدیک بینی در کودکان

کودکان 8 یا 9 ساله ممکن است اصلا متوجه نزدیک بینی خود نشوند و تاری و ضعف دید خود را طبیعی پنداشته و فکر کنند که همه همین طور می بینند.

پدر و مادرها و معلمان باید متوجه علامت های زیر که خبر از نزدیک بینی کودک می دهد باشند:

* اخم کردن یا جمع کردن مکرر چشم ها

* نزدیک کردن اشیا یا کتاب ها به چشم خود

* نشستن در جلوی کلاس و سینما و نزدیک کردن خود به تلویزیون یا کامپیوتر

* بی علاقگی به ورزش یا کارهایی که نیاز به وقت دارد.

* سردردهای مکرر

نزدیک بینی چه طور تشخیص داده می شود؟

یک آزمون ساده و معمولی چشم می تواند مشخص کند که شما نزدیک بین هستید یا خیر.

پزشک درباره ی علائم، از شما سوالاتی می پرسد و سپس چشم تان را معاینه می کند.

او با افتالموسکوپ، ته چشم شما را می بیند، فشار داخل  چشم تان را اندازه گیری می کند و با لامپ اسلیت هم، چشم شما را بررسی می کند.

ممکن است آزمایش های دیگری هم برای معاینه ی چشم شما انجام شود. لازم است کودکان به طور دوره ای و مرتب نزد متخصص چشم برده شوند تا نزدیک بینی یا هر اختلال دیگر زودتر تشخیص داده شود.

معاینه ی چشم نوزدان هم لازم است. نزدیک بینی معمولا در دوران کودکی یا اوایل نوجوانی بین 8 تا 14 سالگی شروع می شود؛ به همین دلیل، این مشکل بیش تر در کودکان و نوجوانانی که به مدرسه می روند، تشخیص داده می شود. نزدیک بینی می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد.

پیشگیری از نزدیک بینی

با وجودی که نزدیک بینی به آسانی درمان می شود، نمی توان از آن پیشگیری یا از شدید شدن آن جلوگیری کرد. بعضی افراد فکر می کنند اگر در ابتدای تشخیص نزدیک بینی و در حالی که نمره چشم شان پایین است، از عینک استفاده نکنند، نمره چشم شان بالاتر نخواهد رفت. این تفکر کاملا اشتباه است و اگر قرار باشد نزدیک بینی آن ها بدتر شود، با عینک و بدون عینک خواهد شد و اگر نزدیک بینی شان پیشرفت نکند، ربطی به عینک نزدن شان ندارد و اگر عینک می زدند هم پیشرفت نمی کرد.

نزدیک بینی معمولاً بدتر می شود و گاهی اوقات بسیار سریع هم پیشرفت می کند.

این رشد در اکثر اوقات تا اوایل دهه ی 20 زندگی ادامه خواهد داشت. بیش تر مواقع پس از این سن، نزدیک بینی دیگر پیشرفت نخواهد کرد.

نزدیک بینی در حالت معمولی درمان قطعی ندارد و هیچ ورزش چشمی یا رژیم غذایی یا دارویی نیست که بتواند آن را علاج کند.

نزدیک بینی چطور درمان می شود؟

همان طور که گفته شد، نزدیک بینی درمان قطعی ندارد، ولی روش هایی هستند که با استفاده از آن ها نزدیک بین ها می توانند به دیدی عادی یا تقریبا عادی دست یابند. 

عینک یا لنزهای تماسی برای کنترل این عارضه مناسب هستند. با استفاده از این لنزها پرتوهای نور، روی شبکیه متمرکز می شوند و به جای این که تصویر جلوی شبکیه تشکیل شود، در جای مناسب ایجاد شده و تاری دید از بین می رود و فرد می تواند مانند افراد عادی ببیند. هر دوی آن ها ایمن و موثر هستند و ریسک شان از جراحی کم تر است و همچنین ارزان تر هستند.

بعضی از نزدیک بین ها از این که دیدشان با عینک کامل نیست و میدان دیدشان محدود است، شکایت دارند و به همین دلیل سراغ لنزهای تماسی می روند. این لنزها دید فرد را ارتقا می دهند و میدان دید او را کامل می کنند؛ ولی خطر عفونت دارند و باید مرتب تمیز و به خوبی مراقبت شوند.

جراحی هم برای تغییر دادن شکل قرنیه یا کار گذاشتن لنزهایی در چشم، برای درمان یا کاهش نزدیک بینی انجام می شود.