فرشید منافی , گوینده مشهور رادیو جوان ایران در رادیو فردا مشغول به کار شد

اشاره کردی به ایران و می‌دانم چندین سال در رادیو کار می‌کردی و یک محبوبیتی هم داشتی. یک اشاره کن به آن دوران. در رادیو جوان بودی؟

بله. من سال ۷۶ کارم را با نمایش شروع کردم. در رادیو بازیگری می‌کردم. قبلش تئاتر بازی می‌کردم. تئاتر کار می‌کردم. همزمان با رادیو کار تئاتر را هم ادامه می‌دادم چند سالی. بعد به خاطر کار زیاد و فشرده در رادیو آنقدر شد... کار بازیگری در رادیو شروع کردم.

یک سال از سال ۷۷ رسماً گوینده رادیو جوان شدم. بعد همیشه در رادیو جوان بودم. تا دو سال دو سال و نیم پیش. همیشه برنامه داشتم در رادیو جوان و کنار رادیو جوان رادیو پیام. دو سه سالی رادیو پیام بودم و کار می‌کردم. رادیو سراسری، رادیو فرهنگ، رادیو ورزش... در راه‌اندازی رادیو ورزش یکی از گوینده‌هایی که مشارکت داشت، من بودم.

دو سه سال رادیو ورزش بودم. دو سه سال رادیو پیام بودم. همزمان در کنار همه این رادیوها رادیو جوان را همیشه داشتم. برنامه‌هایی در رادیو جوان داشتم. این برنامه‌ها در برنامه‌ای که جمعه‌ها پخش می‌شد، دو ساعت بود و به اوج رسید و خیلی گرفت و خیلی شنونده داشت. بعد از آن همان گروه آمدیم و روزانه شدیم.

روزی دو ساعت برنامه داشتیم. عصرها. حدوداً ۱۵ ماهی آن برنامه را داشتیم که خیلی با مخالفت‌ها و توبیخ‌های زیاد همراه بود.

چرا؟

به خاطر اینکه حرف دل مردم را می‌خواستیم بزنیم. به خاطر این که انتقاد می‌خواستیم بکنیم از وضعیت موجود و از اتفاقاتی که در جامعه می‌افتاد، از سیاست غلط و از حرف‌ها و سخنانی که دولتمردان می‌زنند و به آن عمل نمی‌کنند. از همه اینها از همه چیزهایی که مردم از آن شاکی بودند، از گرانی‌ها از تورم‌ها، از وضعیت دانشگاه‌ها، از وضعیت اداره‌ها، از وضعیت همه چیز.

یک نمونه ملموس می‌گویی که در این ارتباط چه مشکلی پیش آمد؟

مشکل که همیشه توبیخ بود. برای ما همیشه توبیخ‌های بلندبالا می‌آمد. تقریباً می‌توانم بگویم هر هفته و یا هر روز کل برنامه را... یک هیئت نظارت داشتیم که همه برنامه‌ها را گوش نمی‌دادند. شاید ۵ دقیقه از هر برنامه. ولی برنامه ما را کامل گوش می‌دادند و کامل پیاده می‌کردند روی کاغذ و حتی ضبط می‌کردند و همه را به عنوان توبیخ برای ما در نظر می‌گرفتند و می‌گفتند اصلاً این برنامه برنامه‌ای است که همه‌اش مشکل دارد.

ولی با این وجود حامی داشتید شما، در شبکه‌ای که...

مدیر شبکه بود. مدیر شبکه آن دوره واقعاً مدیریت خوبی بود. بعدش هم برکنارش کردند. آقای گیل‌آبادی بود. شهرام گیل‌آبادی. از دوستان خوب من بود. از مدیریت رادیو جوان برکنار شد و الان می‌دانم که پست خاصی هم در صدا و سیما ندارد و بیرون دارد کار آزاد می‌کند. البته یک دوره‌ای (پارسال) آقای گیل‌آبادی رئیس ستاد انتخاباتی آقای محسن رضایی بودند. حامی داشتیم. غیر از ایشان چند نفر از مدیران دیگر هم بودند که از ما حمایت می‌کردند. ولی بیشتر مدیرانی بودند که می‌خواستند این برنامه نباشد و آنها موفق شدند.

مخالفت از داخل صدا و سیما بود یا از بیرون هم بود؟

از خارج هم بود. ما از مجلس نامه داشتیم. نماینده‌های مجلس خیلی مخالف این برنامه بودند. همه‌شان...

مشکل‌شان چه بود؟ نماینده‌های مجلس چرا اعتراض کردند؟

به خاطر اینکه ما با مجلس هم شوخی می کردیم، یعنی به باد انتقاد می‌گرفتیم تک تک نماینده‌ها را می‌بردیم زیر باد انتقاد و به چالش می‌کشیدیم. حتی با آنها تماس می‌گرفتیم و اگر جواب نمی‌دادند عین همان را در رادیو پخش می‌کردیم یا اینکه تلفن را قطع می‌کردند و بعضی‌ها یک چیزی می‌گفتند و نمی‌خواستند صحبت کنند. همان را عینش را در رادیو پخش می‌کردیم.

بارها دنبال یک آدمی می‌گشتیم و نمی‌توانستیم پیدا کنیم. تمام این راهی را که می‌خواستیم به آن آدم برسیم و نمی‌توانستیم و هی به منشی و معاون و آدم‌های مختلف ما را پاس می‌داد، همه را در رادیو پخش می‌کردیم. که آقا ببینید این تلفن بوق خورد و این اتفاق‌ها افتاد. این آدمها دوست نداشتند به خاطر این که آدم‌های مسئولی بودند و مدیر بخشی یا اداره‌ای و یا نماینده مجلس بودند... برای وجهه‌شان خوب نبود.

ما برای موضوعات مختلف تماس می‌گرفتیم و با آنها حرف می‌زدیم و اتفاقات روز را با آنها صحبت می‌کردیم و از آنها می‌خواستیم که چرا این اتفاقات دارد می‌افتد و قس علیهذا!

نهایتاً ول کردی و یا آن برنامه تعطیل شد...

نهایتاً آن برنامه تعطیل شد. بعد از آن من برنامه داشتم. البته با یک کم محدودیت بیشتر برنامه دیگری داشتم به نام جوانی آزاد که آن هم دو سه ماه بیشتر عمر نکرد.

البته من نبودم. آن برنامه ادامه داشت ولی من با آن برنامه هم خداحافظی کردم. چون خیلی محدودیت ایجاد شده بود و من گفتم با این محدودیت‌ها نمی‌توانم کار کنم. بعد از آن رفتم سینما و یک فیلم بازی کردم و بعد رفتم همزمان تلویزیون یک برنامه صبحگاهی داشتم در شبکه ۳ تلویزیون که آنجا هم به شدت شاید ۱۰ برابر رادیو دیدم که نمی‌شود کاری کرد. حتی حرف عادی هم به سختی می‌شود زد. باید کاملاً دیکته شده و آن چیزی که مدیر بالاسر می‌گفت، چیزهایی که دلت نمی‌خواست باید بگویی.

این شد که بعد از ۵ ماه با تلویزیون هم خداحافظی کردم. بعد از آن پیشنهادات زیادی هر ماه و هر هفته برای تلویزیون و رادیو داشتم. خصوصاً بعد از انتخابات خیلی. به خصوص رادیو جوان علاقه‌مند شده بود که من برگردم و خیلی تماس‌های زیادی گرفتند و گفتند که بیا و دوباره یک برنامه داشته باش و یک برنامه طنز داشته باش، مردم ما خیلی دلشان می‌خواهد برنامه طنز داشته باشند. گفتم باشد می‌آیم.

ولی می‌گذارید من همه چیز بگویم. گفتند نه باید در محدوده ما حرف بزنی. مشکلات زیادی بود و من قبول نکردم. با آنها خداحافظی کردم و گفتم قبول نمی‌کنم. می‌دانم عین من زیاد بودند آنجا. عین من شاید کسانی که تفکرات من را داشتند در رادیو کم نبودند.

آدم‌هایی بودند که متن‌هایی را بهشان می‌دادند در همان دوران اغتشاشات و آن داستان‌ها اغتشاشات که می‌گفتند خس و خاشاک و آن داستان‌هایی که اتفاق افتاد، متن‌هایی را آماده شده می‌دادند به آنها و باید می‌رفتند می‌گفتند که مثلاً: یک سری آدم‌های خیابانی و یک سری اراذل و اوباش آمدند در خیابان.

من می‌دانم که اینها گریه می‌کردند، این متن‌ها را می‌خواندند و از استودیو خارج می‌شدند. هم قبلش گریه می‌کردند و هم بعدش گریه می‌کردند و هم همزمان که داشتند می‌خواندند گریه می‌کردند. ولی چاره‌ای نبود. آنها شرایطی نداشتند که بتوانند خارج شوند از این محیط.

من شرایطش را داشتم به خاطر اینکه من خارج از رادیو یک دفتر خصوصی داشتم که یک لقمه نانی در می‌آمد. به خاطر همین نرفتم و گفتم دیگر کار نمی‌کنم.

فکر می‌کنید این برنامه «رادیو پس فردا» پیوندی دارد با آن کاری که در رادیو جوان داشتی انجام می‌دادی، یا می‌خواستی انجام دهی و نشد کامل انجام بدهی و نیمه کاره ماند؟

نمی‌شود گفت نیمه‌کاره ماند. آن برنامه هم کار خودش را کرد و در زمان خودش محبوبیت داشت و محبوب شد بین جوان‌ها و مردم. من آدم‌هایی را می‌دیدم و می‌شناسم هنوز که با من صحبت می‌کنند یا روی فیس بوکم پیام می‌گذارند، که به من می‌گفتند ما ۲۵ سال ۲۷ سال با رادیو بیگانه بودیم و اصلاً رادیو گوش نمی‌دادیم. ولی بعد از این برنامه با رادیو آشتی کردیم.

به نظر من آن برنامه کار خودش را کرد. بین جوان‌ها و آن قشری که در نظر داشت، آن کاری را که باید می‌کرد، کرد. ولی زود تمام شد و می‌توانست ادامه پیدا کند.

شاید «رادیو پس فردا» به نوعی می‌شود گفت همان فضا را دارد. همان فضایی که من در رادیو جوان به آن رسیدم و حس کردم که فضای من است. حس کردم می‌توانم این برنامه را به این شکل اجرا کنم.

طوری اجرا کنم که رادیوها خاموش نشود و کاری کنم که شنونده لذت ببرد از چیزی که دارد در این برنامه گفته می‌شود و فکر کند که ما هم از خودش هستیم. احساس بیگانگی نکند.
 
همیشه در هر لحظه سعی می‌کردم خودم را جای شنونده بگذارم و آنجایی که خود من، منِ فرشید منافی اگر توی ماشین، توی خانه، توی اداره رادیو روشن بود و می‌شنیدم و ممکن بود جایی آن رادیو را خاموش کنم یا موجش را عوض کنم و بگویم وای بابا شما که دارید دروغ می‌گویید، چرا دروغ می‌گویید؟ سعی می‌کردم آن اتفاق نیافتد. در لحظه‌ای که خودم پشت میکروفون هستم تلاشم این بود که این اتفاق نیافتد. خودم هم شنونده باشم و هم گوینده.