بررسی روزنامه های صبح تهران؛ سه شنبه ۲۸ اردیبهشت
بررسی روزنامه های صبح تهران؛ سه شنبه 28 اردیبهشت
تیترهای اول
"توافق بزرگ هسته ای در تهران" عنوان اصلی آرمان است، "احتمال انفجار هسته‌ای در بورس" تیتر اول پول است، جهان صنعت نوشته "نگهداری اورانیوم ایران در ترکیه"، ابتکار نوشته "توافق در تهران، تبادل در ترکیه" و آفتاب یزد از "توافق ده ماده ای تبادل سوخت هسته ای" خبر داده است.
ایران با عنوان "کیش و مات آمریکا با توافق سه جانبه تهران" گزارش توافق های هسته ای را منعکس کرده، تهران امروز نوشته "امانت هسته ای ایران به ترکیه می رود"، جام جم "توافق هسته ای در تهران توپ در زمین غرب" دیده است و روزنامه جمهوری اسلامی از "موافقت رییس جمهور با تبادل سوخت هسته ای در خاک ترکیه" خبر داده است.
مردم سالاری از "اعتراض به روش هدفمندکردن یارانه ها" نوشته، کیهان از "اقتدار و هوشمندی ایران در بیانیه سه جانبه تهران" خبر داده، دنیای اقتصاد در گزارش اصلی خود از "توافق بزرگ هسته ای در تهران" نوشته و خراسان تیتر زده "بیانیه ایران، ترکیه و برزیل درباره سوخت هسته ای".
رسالت از زبان رهبر جمهوری اسلامی نوشته "گسترش روابط کشورهای مستقل راه تغییر جهان است".
گزیده مقالات
اگر غرب صداقت داشت
علاء الدین بروجردی در مقاله ای که آرمان آن را نقل کرده نوشته آمریکا سعی می‌کرد با تحریک افکار عمومی جهان از یک طرف و تحریک ذهنیت مسئولان کشورها و شورای امنیت سازمان ملل از سوی دیگر زمینه تحریم بیشتر علیه ایران را فراهم کند. اما بیانیه تهران خنثی کننده طراحی آمریکا برای پیچیده‌تر کردن مسائل هسته‌ای بود و اینک گروه 1+5 باید در مقابل این گام پاسخگو باشند.
رییس کمیسون امنیت ملی مجلس تاکید کرده این مطالبه از طرف نمایندگان مجلس به طور جدی مطرح است که شورای امنیت سازمان ملل باید قطعنامه‌های صادر شده علیه ایران درخصوص تحریم را ملغی کند و با این تفاهم زمینه برای مشارکت بسیاری از شرکتها جهت راه اندازی نیروگاه‌های هسته‌ای آماده می‌شود.
به نوشته سرمقاله آرمان بیانیه تهران یک آزمون بزرگی برای گروه 1+5 است تا نسبت به مسئولیت خود عمل کنند و هرگونه تخلف در این مسئولیت‌ها و عدم اجرای این تفاهم به عهده آمریکا خواهد بود. علی الاصول اگر غربی‌ها صداقتی داشته باشند باید از این توافق استقبال کنند و با توجه به این که آنها بارها در این زمینه تاکید می‌کردند اکنون باید از این توافق به خوبی استقبال کنند.
این عقب نشینی است
روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله خود نوشته تاکنون سیاست محوری نظام این بود که "مبادله سوخت اتمی فقط در ایران"، رهبر هم سال گذشته تبادل سوخت را مشروط به سه شرط دانست: تبادل همزمان سوخت 20 درصد در برابر اورانیوم 5/3 درصد، انجام مبادله فقط در خاک ایران و تعیین میزان اورانیومی که مبادله می‌شود براساس نیاز ایران. متأسفانه در بیانیه دیروز تهران، هیچیک از این سه شرط رعایت نشده.
به نوشته این مقاله در بهمن ماه سال گذشته بعد از آنکه آمریکا و بعضی اعضای گروه 1+5 ایران را به تحریم‌های بیشتر تهدید کردند، رئیس دولت دستور غنی سازی 20 درصدی را صادر کرده تا نیازی به مبادله سوخت نداشته باشیم و بلافاصله رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز اعلام کرد غنی‌سازی 20 درصدی در تاسیسات هسته‌ای ایران شروع شده است. با توجه به این اعلام و این اقدام، ایران چه نیازی به امضای توافق‌نامه‌ای دارد که در آن اینهمه عقب‌نشینی وجود دارد؟
روزنامه جمهوری اسلامی با تاکید بر این که برخلاف آن چه در تبلیغات رسمی آمده بیانیه نه یک پیروزی بلکه یک عقب نشینی است پرسیده میان ترکیه و سایر کشورها چه تفاوتی وجود دارد که آقایان مبادله در خاک ترکیه را بی‌اشکال میدانند؟ اگر آمریکا و سایر اعضای گروه 1+5 درصدد خیانت به ایران باشند و نخواهند به تعهدات خود در توافقنامه عمل کنند، می‌توانند در خاک ترکیه نیز چنین کنند. بنابر این، تأکید بر مبادله در خاک ایران، سیاست درستی است که باید بر آن پای فشرد
بازیگران متنوع
احمد صدری در سرمقاله دنیای اقتصاد نوشته برزیل و ترکیه با حمایت از ابتکار ایران و میانجیگری غیررسمی در مناقشه هسته‌ای، عملا انحصار کنونی شورای امنیت سازمان ملل و گروه 1+5 را شکسته‌اند. این شکست انحصار، تاثیری دو سویه و احتمالا متعارض خواهد داشت ایالات‌متحده از این پس ناگزیر خواهد بود برای تشدید فشار به ایران، در حوزه گسترده‌تری امتیاز بدهد، ایران هم با بازیگران بیشتر و خواسته‌های متنوع‌تری روبه‌رو خواهد شد.
این مقاله توجه داده که در کنار آثار مثبت بیانیه، ایران با پدیده تازه‌ای مواجه می‌شود که بر آینده سیاست خارجی اش تاثیر جدی می‌گذارد. برزیل برای بازیگری موثر در آمریکای لاتین و تجارت خارجی خود به آمریکا چشم دوخته است و متقابلا آمریکا برای حفظ نفوذ خود در آمریکای لاتین به همکاری برزیل نیاز دارد. ترکیه نیز برای عضویت کامل در اتحادیه اروپا و مصون ماندن از خطر روسیه و یونان در آسیای مرکزی و بالکان، ناچار به همکاری با آمریکا است.
با این همه نتیجه گیری سرمقاله دنیای اقتصاد این است که آنچه تاکنون از قبل موافقتنامه تهران، نصیب ایران شده، این است که ابتکار عمل را به دست گرفته و بن‌بستی چند ساله را شکسته است. در دنیای دیپلماسی هم معمولا احتمال برنده شدن طرفی که دستور مذاکره را تعیین می‌کند، بیشتر است.
ماهیت ضدقدرتی
رسالت روزنامه هوادار دولت در سرمقاله خود از تحولات هسته ای استقبال و تجلیل کرده اما نوشته معلوم نیست با توجه به فرسودگی راکتور تحقیقاتی- رادیو دارویی تهران لازم باشد که بیش از400 کیلو سوخت5 درصد از کشور خارج شود. (چون برخی از کارشناسان حداکثر نیاز آ ینده به سوخت20 درصد را40 کیلوگرم می دانند.
حشمت الله فلاحت پیشه در این مقاله تاکید کرده دستاورد دیپلماتیک تهران بویژه کسب حمایت برخی از قدرت های امروز غیر متعهد و بهانه زدایی از اقدامات آینده5+1 ، مهمتر از موضوع میزان سوخت قابل مبادله بوده است. به عبارتی ایرانی ها، بعد از نه سال عهد شکنی و سیاست بازی قدرت های غربی به ابتکارات خارج از آن مجموعه عنایت پیدا کرده اند.
سرمقاله رسالت با اشاره به ماهیت ضد قدرتی جمهوری اسلامی نوشته به هر دلیل این ابتکار در شرایطی توپ را در زمین5+1 و بویژه سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه انداخته است که آنها به شدت تاکتیک تهاجمی به خود گرفته بودند و مجبورند بار دیگر بازی را از درون زمین خود دنبال کنند.
زیرکی های دولت ایران
کیهان در سرمقاله خود این که آن چه در تهران اتفاق افتاد "بیانیه" است و "توافقنامه" نیست را یکی از زیرکی های تیم ایرانی دانسته و از دیگر زیرکی ها نوشته در بند 9 بیانیه به آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای گفت وگو با کشورهای 1+5 اشاره شده است که این آمادگی نکته جدیدی نیست و از مدتها قبل وجود داشته و اعلام شده بود. اما، در ادامه همین بند حوزه و میدان گفت وگو مشخص شده و آمده است که این گفت وگوها «حول نگرانی های مشترک بر مبنای تعهدات دستجمعی و براساس مشترکات دو بسته پیشنهادی» خواهد بود. تاکید بیانیه بر «مشترکات دو بسته پیشنهادی» درخور توجه است. چرا که بسته پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران، فاقد موضوعات هسته ای است، بنابراین آن بخش از بسته پیشنهادی 1+5 که شامل مسائل هسته ای است به طور طبیعی با بسته پیشنهادی ایران مشترک نبوده و نمی تواند در دستور کار گفت وگوهای بعدی ایران و کشورهای 1+5 قرار داشته باشد.
حسین شریعتمداری در این مقاله تاکید کرده برخی از رسانه ها و محافل سیاسی غرب در اولین واکنش نسبت به بیانیه تهران، این بیانیه را نشانه عقب نشینی جمهوری اسلامی از موضع قبلی خود ارزیابی کردند اما بسیاری از محافل و مجامع دیگر با تحلیل محتوای بیانیه، از آن به عنوان یک پیروزی برای جمهوری اسلامی ایران یاد کردند، این مجامع به ویژه مشروط کردن مفاد بیانیه به پذیرش گروه وین را، نشانه هوشمندی طرف ایرانی دانسته اند.
نکته نهائی سرمقاله کیهان این است که احتمال چندانی برای پذیرش مفاد بیانیه از سوی «گروه وین» وجود ندارد ولی جمهوری اسلامی ایران در هر دو حالت پذیرش یا عدم پذیرش گروه وین، برنده این میدان خواهد بود، چرا که پذیرش بیانیه به مفهوم نفی ادعاهای قبلی است و عدم پذیرش بیانیه به معنای آن خواهد بود که برنامه هسته ای ایران برای حریف فقط یک بهانه جویی بیرون از بستر فنی و حقوقی است- که هست.
در غیاب روسیه
علی ودایع در سرمقاله مردم سالاری نوشته روس ها آنقدر بدقولی کردند و از ایران و غرب امتیاز گرفتند تا ایران به این نتیجه رسید که باید با کشورهای دیگر نیز دیپلماسی گرمی داشته باشد. این تغییر دیپلماسی قابل تقدیر است که با کشورهای دیگر که هم در جهان نفوذ دارند و هم با هنجاری های ایران هم خوانی دارد وارد تعامل شده ایم.
به نوشته این مقاله از منظری دیگر توافقنامه مبادله سوخت قابل نقد است. چرا تحرکات دیپلماتیک ایران، آن گونه که شاهد آن هستیم تا پیش از تصویب 3 قطعنامه علیه ایران آغاز نشده بود تا از تضییع سرمایه های ایران جلوگیری کند؟
در ادامه سرمقاله مردم سالاری تاکید شده حجم بالا یی از اورانیم غنی شده 20 درصد که با استقامت ایران اسلا می به دست آمده برای مبادله از ایران خارج شود.اهرم فشاری بر غرب در صورت عهدشکنی اندیشیده نشده است.این که قرار داد مبادله سوخت تا چه حدی بر حق مسلم ایران برای دستیابی به حق غنی سازی اتمی ایستادگی کرده است مشخص نیست، البته تفاهم نامه مبادله سوخت ایران برطبق اصل 77 قانون اساسی احتمالا باید منتظر بماند تا در خانه ملت مورد ارزیابی قرار گیرد.
تناقض ها
جهان صنعت در سرمقاله خود به تناقض هائی پرداخته که مدیران دولتی در مورد زمان اجرای هدفمند کردن یارانه ها دارند چرا که 19اردیبهشت بود که اسفندیار رحیم مشایی گفت طرح از نیمه دوم امسال در کشور اجرایی خواهد شد. اما دو روز بعد میرتاج‌الدینی، معاون پارلمانی رییس‌جمهور‌در جامعه وعاظ تهران از تصمیم دولت برای آغاز طرح از اول خرداد‌ماه خبر داد. تنها چند روز بعد رییس‌جمهور با تایید خبر رییس دفتر خود تمام این داستان را به سمت دیگری برد وگفت: طرح دو ماه قبل از شروع طرح (نیمه دوم سال)، پول‌ها به حساب افراد واریز می‌شود که این موضوع یعنی شروع واریز‌ها از تیر یا مرداد شروع می‌شود و اعلام واریز از خرداد‌ماه که توسط مرتبطان کابینه اعلام می‌شد، صحت ندارد!
به نوشته این روزنامه این تناقض‌های گفتاری به خوبی گویاست که زمان اجرا برای خود دولت نیز یا به خوبی روشن نبوده یا اینکه با رویکردی تاخیری، دولت مشغول فرصت‌سازی برای کاهش زمان پرداخت یارانه‌ها‌ست تا شاید بتواند در زمان کمتری 20 هزار میلیارد تومان یارانه بین مردم تقسیم کند. همین اثبات ساده هم‌دیروز مصباحی‌مقدم، رییس کمیسیون ویژه را واداشت تا بگوید نباید این قضیه به گونه‌ای باشد که اجرای قانون را به تاخیر بیندازد زیرا اگر منظور دولت از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌‌ها در شش ماهه دوم سال کسب 20 هزار میلیارد تومان باشد، قطعا این خلاف قانون است.
جهان صنعت نتیجه گرفته دولت با سیاست متناقض‌گویی در حال مدیریت زمان طرح است و در ظاهر با پذیرش نظر مجلس کار خود را می‌کند و به نوعی (خواسته یا نا‌خواسته) برای مردم سردرگمی ایجاد می‌کند. شاید این‌گونه پاسخ داده شود که دولت به دنبال اجرای بهتر این‌گونه عمل می‌کند اما باز هم باید به خاطر دولتمردان آورد که نتیجه اعلام زمان‌های متناقض، استرس ناشی از تورم پیش‌رو در جو خانوارهاست و نتیجه‌ای که داده، بلاتکلیفی اقتصاد عمومی و بروز شایعات بسیار در کوچه و بازار و محافل اقتصادی کشور است.