اسکار ۲۰۱۰؛ چرا مهلکه بر آواتار پیروز شد

اسکار ۲۰۱۰؛ چرا مهلکه بر آواتار پیروز شد

مهلکه فیلم نسبتا کم خرجی بود که با بودجه 11 میلیون دلاری ساخته شد

انتخاب فیلم مهلکه (Hurt Locker) ساخته خانم کاترین بیگلو به عنوان بهترین فیلم در مراسم اسکار امسال و پیشی گرفتن آن از فیلم عظیم و پرفروش و خیره کننده اواتار ساخته جیمز کامرون، اتفاق شگفت انگیزی بود که در تاریخ اسکار کمتر سابقه داشته است.

شاید در تاریخ جوایز اسکار قبلا دو بار اتفاق افتاده باشد که فیلم مستقل و کم هزینه ای مثل مهلکه بتواند توجه اعضای آکادمی را جلب کرده و شش جایزه مهم اسکار از جمله جایزه بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه را دریافت کند و رقبای بزرگی چون آواتار و حرامزاده های بی شرف کوئنتین تارانتینو را شکست دهد.

چنین اتفاق مشابه ای تنها یک بار در تاریخ اسکار به وقوع پیوست، و آن هم در سال 1977 بود که فیلم انی هال ساخته وودی آلن موفق شد فیلم عظیم و پرخرج جنگ ستارگان ساخته جورج لوکاس را شکست دهد.

امسال نیز سایه آواتار بر روی همه فیلم های نامزد دریافت جوایز اسکار افتاده بود. فیلمی که جوایز اصلی گلدن گلوب را به دست آورد و با فروش بالای 2 میلیارد دلاری خود، در صدر جدول پرفروش ترین فیلم های دنیا ایستاد.

اواتار پر فروش ترین فیلم تارح سینما بوده است

مهلکه

می توان دلایل متعددی را برای انتخاب مهلکه به عنوان بهترین فیلم و کارترین بیگلو به عنوان بهترین کارگردان در مراسم اسکار امسال برشمرد.

نخست اینکه مهلکه از موفق‌ترین فیلم های سال گذشته بود و چندین جایزه مهم از جمله، جایزه بهترین فیلم در بفتا، جایزه انجمن کارگردان های آمریکا، جایزه منتقدان فیلم نیویورک، جایزه انجمن ملی منتقدان فیلم و جایزه انجمن تهیه کنندگان آمریکا را کسب کرده بود و اعضای آکادمی نمی توانستند به چنین فیلمی بی اعتنا باشند.

به علاوه تهیه کنندگان فیلم می دانستند که مردم از دیدن فیلم های جنگ عراق خسته شده اند. آن هم جنگی که هنوز ادامه دارد و همچنان قربانی می گیرد و تصاویر انفجارها و قربانیان آن را هر روز می توان از رسانه های عمومی تماشا کرد. پس در تبلیغات فیلم به جای تاکید بر ماهیت جنگی فیلم بر وجه درام آن و کشمکش سربازان آمریکایی با موقعیتی که درگیر آنند تاکید شد اگرچه مهلکه، یکی از بهترین فیلم هایی است که تا کنون در باره جنگ عراق ساخته شده است.

از طرفی این فیلم نیز همانند بسیاری از فیلم های کم خرج و مستقل، از وجود هنرپیشگان و ستارگان بزرگ سینما بی بهره بود و این خود می توانست در نظام ستاره سالار هالیوود که مراسم اسکار نیز تحت تاثیر عمیق آن است، عامل بزرگی برای نادیده گرفتن فیلم محسوب شود.

اما مهلکه به مدد فیلمنامه خوب و تاثیرگذار آن که بر اساس ماجراهای واقعی زندگی یک سرباز آمریکایی عضو گروه خنثی سازی مواد منفجره در عراق ساخته شد و تبلیغات گسترده تهیه کنندگان آن و حمایت یک پارچه منتقدان فیلم آمریکا، نظر اعضای آکادمی را به خود جلب کند.

رقیب اصلی کاترین بیگلو در اسکار، جیمز کامرون همسر سابقش بود

گرگ شاپیرو تهیه کننده فیلم حتی به تمام اعضای آکادمی ای میل زده بود که فیلم او مستحق دریافت اسکار بهترین فیلم است نه فیلم آواتار و به خاطر این عمل قانون شکنانه خود، از حضور در مراسم اسکار محروم شد.

موقعیت کاترین بیگلو هم در سینمای آمریکا با همه سینماگران مستقل دیگر متفاوت است. او همسر سابق جیمز کامرون یعنی بزرگ ترین رقیب خود در مراسم اسکار امسال بوده و سال ها از حمایت او در صنعت سینمای هالیوود برخوردار بوده است.

شاید مهلکه در کارنامه سینمایی خانم بیگلو، فیلم متفاوتی باشد. بیشتر فیلم های قبلی او آثار تجاری اکشن و نسبتا پرخرجی بوده اند، اگرچه از نظر کارگردانی، تدوین و پرداخت سینمایی، آثار قابل توجهی به حساب می‌آیند اما به سختی می توان آنها را با فیلمی مثل مهلکه مقایسه کرد.

نقطه‌ شکست، پولاد آبی و روزهای غریب، نمونه هایی از فیلم های ناهمگونی است که‌خانم بیگلو پیش از این ساخته است. فیلم هایی که شاید خشونت مفرط واحساس خطر و ترس تنها عناصر مشترکشان باشد. عناصری که بیگلو در مهلکه نیز آنها را در فضای متفاوتی مثل جنگ عراق به کار گرفته است.

کاترین بیگلو نخستین زنی است که توانسته اسکار بهترین کارگردانی را برنده شود

به علاوه امسال شاهد تغییر چشمگیری در گرایش های سینمایی اعضای آکادمی بوده ایم. در واقع مدت هاست که آکادمی اسکار، فیلم های مستقل و کم هزینه را جدی گرفته و در انتخاب های خود جا داده است.

سال قبل فیلم های رودخانه یخ زده و ریچل ازدواج می کند، نامزد دریافت جایزه های بهترین بازیگر زن بودند اما امسال چرخش نگاه اعضای آکادمی به سمت فیلم های مستقل و عوامل تولیدی آنها بیش از گذشته محسوس بود.

تا ده سال قبل بسیار بعید بود که فیلم تلخ و سیاه و بی ستاره ای مثل پرشس وارد لیست نامزدهای اسکار شود اما امسال این فیلم تکان دهنده و ارزشمند، نه تنها نامزد دریافت اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی برای لی دنیلز و بهترین بازیگر زن برای گابوری سیدییبی (بازیگر نقش پرشس) بود بلکه توانست جایزه بهترین بازیگر زن نقش مکمل را به خاطر ایفای نقش دشوار مادر پرشس، نصیب ‌مونیک سازد.

از سوی دیگر مرور جوایز اسکار در دوره های گذشته نشان می دهد که فیلم های علمی تخیلی هر قدر هم که عظیم، خوش ساخت و اعجاب انگیز باشند، باز هم مورد توجه اعضای آکادمی قرار نمی گیرند.

شکست فیلم هایی چون جنگ ستارگان در برابر آنی هال وودی آلن و ای تی در برابر گاندی در اسکار سال 1982 نمونه ای از استثنائات بی توجهی اعضای آکادمی به فیلم های ژانر علمی - تخیلی و پرهزینه استودیویی است.

بنابراین انتخاب فیلم مهلکه به عنوان فیلم برتر در هشتاد و دومین دوره جوایز سینمایی اسکار اگرچه اتفاق غریبی در تاریخ اسکار به حساب می آید اما تا حد زیادی قابل پیش بینی بود.