پرخاشگری ناشی از هورمون است یا باور خود فرد؟

پرخاشگری ناشی از هورمون است یا باور خود فرد؟

معمولا این طور تصور می‌شود که تستوسترون مردم را پرخاشگر می‌کند، ‌اما پژوهشگران این عقیده را زیر سوال برده‌اند. گروهی در سوییس نشان داده‌اند که وقتی افراد بخواهند از موقعیت اجتماعی‌شان دفاع کنند، ‌این هورمون باعث می‌شود که منصفانه‌تر رفتار کنند.

به گزارش نیچر، ارنست فهر،اقتصاددان تجربی در دانشگاه زوریخ به اتفاق همکارانش از بازی معامله نهایی استفاده کرده‌اند تا ببینند در یک گروه 121 نفری از زنان، ‌هورمون تستوسترون چه‌طور اثر می‌کند. در نهایت، کسانی که هورمون تستوسترون دریافت کرده بودند، منصفانه‌تر معامله کردند.

اما این عقیده که تستوسترون مانند جانوران جونده در انسان‌ها هم باعث پرخاشگری می‌شود، آن‌قدر در روان آدم‌ها تثبیت شده که زنانی که باور کرده بودند به آن‌ها هورمون تستوسترون تزریق شده،‌ چه واقعا تزریق شده بود یا نه،‌ انصاف کم‌تری در معامله نشان می‌دادند.

در این پژوهش از زن‌ها استفاده شده چون که آن‌ها به نسبت مردان، سطح پایین‌تری از تستوسترون در خون‌شان دارند. فهر فکر می‌کند این که تستوسترون باعث پرخاشگری می‌شود، یک اعتقاد عامیانه است، ‌البته خودش تصریح می‌کند که جامعه بشری پیچیده‌تر از این حرف‌هاست.

بازی منصفانه
مطالعات بسیاری نشان داده‌اند که بین میزان تستوسترون موجود در خون و رفتار مقابله‌ای ارتباط وجود دارد. اما تا به حال به طور تجربی امتحان نشده بود که واقعا این رفتار تاثیر تستوسترون است یا نتیجه موقعیت اجتماعی فرد است. حالا این بازی این امکان را فراهم کرده است.

در این بازی،‌ دو نفر باید مقداری پول را با هم تقسیم کنند. یک نفر پیشنهاد‌دهنده است و دیگری پاسخ‌دهنده. پیشنهادی که فرد اول مطرح می‌کند یک پیشنهاد قطعی است و نفر دوم نمی‌تواند پیشنهاد دیگری بدهد. اگر پاسخ‌دهنده پیشنهاد را بپذیرد، پول به همان نسبت تقسیم می‌شود، ‌اما اگر پاسخ‌دهنده پیشنهاد را رد کند، ‌به هیچ‌کدام هیچ پولی نمی‌رسد.

پاسخ‌دهندگان اغب پیشنهادهای خیلی پایین را رد می‌کردند چون آن‌ را غیرمنصفانه می‌دانستند. در این شرایط ترجیح می‌دانند هیچ پولی نگیرند اما طرف مقابل‌شان هم سهم بسیار بیشتری از پول را برندارد.

برخی پیشنهاددهندگان  50-50 را پیشنهاد می‌کردند که آن را منصفانه می‌دانستند، با این حال اغلب افراد سعی می‌کردند قدری بیشتر بردارند،‌ اما نه آن‌قدر بیشتر که با خطر رد کردن روبرو شوند و هیچ پولی نگیرند.

به اعتقاد گروه فهر،‌ اگر تستوسترون باعث پرخاشگری بشود،‌ پیشنهاددهنده‌ها باید پیشنهادهای کمی برای طرف مقابل‌شان مطرح کنند، اما اگر باعث خواستن موقعیت اجتماعی بشود، باید پیشنهادهای بالایی بدهند که با رد شدن پیشنهاد،‌ با بی‌احترامی اجتماعی مواجه نشوند.

باوری که دردسر آفرید
به زنان شرکت‌کننده، ‌4 ساعت قبل از بازی، 0.5 میلی‌گرم تستوسترون و یا پلاسی‌بو(دارونما) تزریق می‌شد. قبل از این که برای تقسیم ده واحد پول سر بازی بروند،‌ از آن‌ها پرسیده می‌شد که آیا باور دارند تستوسترون دریافت کرده‌اند یا نه.

زنانی که واقعا تستوسترون دریافت کرده بودند،‌ به میزان معناداری،‌ پیشنهادهای بالاتری برای طرف مقابلشان مطرح کرده بودند:‌ متوسط 3.9 واحد پول،‌ در حالی که این رقم برای کسانی که دارونما گرفته بودند، ‌3.4 بود. یکی از همکاران این پژوهش،‌ مایکل نیف که در دانشگاه لندن اقتصاددان تجربی است، در باره این نتایج می‌گوید:‌ «در محیط اجتماعی پیچیده بشر،‌ رفتار پسندیده اجتماعی و نه پرخاشگری، موقعیت اجتماعی فرد را حفظ می‌کند.»

این مطالعه یک پیام مهم دیگر هم دارد: کسانی که باور داشتند تستوسترون دریافت کرده‌اند(‌چه واقعا این طور بود، چه نبود) پیشنهادهای خیلی کمی برای طرف مقابل مطرح می‌کردند، ‌در حد 2 واحد پول در برخی موارد و حتی در مواردی هیچ پولی نمی‌خواستند به طرف مقابل بدهند. فهر این مسئله را این طور توضیح می‌دهد:‌ «ما فکر می‌کنیم باور آن‌ها به این که تستوسترون دریافت کرده‌اند و این که تستوسترون باعث پرخاشگری می‌شود، به آن‌ها توجیهی داد که پرخاشگرانه‌تر رفتار کنند.»

اما پاسخ‌دهندگان، ‌چه تستوسترون دریافت کرده بودند و چه به آن‌ها دارونما تزریق شده بود،‌ همچنان پیشنهادهای پایین را رد می‌کردند،‌ یعنی تستوسترون روی رفتار نوع‌دوستانه تاثیری ندارد.

آدام گودی،‌ روانشناس دانشگاه جورجیا که روی تصمیم‌گیری مطالعه می‌کند، درباره این پژوهش می‌گوید:‌ «این مقاله یک باور عمومی را به شدت رد می‌کند و نشان می‌دهد آن‌قدرها هم که فکر می‌کردیم بد نیست. به علاوه گام مهمی در علم عصب- اقتصاد بود که نشان می‌داد تنها بیولوژی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی نقش ندارد، ‌بلکه باورها خیلی مهم هستند.» فهر با تایید این مسئله می‌افزاید: «‌در مطالعاتی از این دست،‌ همیشه باید باورهای فرد را به عنوان فاکتور کنترل به حساب آورد، اتفاقی که در اغلب مطالعات نمی‌افتد.»