روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ در دانشگاه تهران چه گذشت؟

روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ در دانشگاه تهران چه گذشت؟

"سه آذر اهورایی": مهدی شریعت رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ نیا، دانشجویان کشته شده در دانشگاه تهران

در شانزدهمین روز آذر سال ۱۳۳۲ دانشگاه تهران شاهد حمله نیروهای ارتش به دانشجویان بود که به کشته شدن ۳ نفر و زخمی شدن ده ها نفر انجامید.

این اتفاق حدود ۱۰۰ روز پس از کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۲۳ و سقوط دولت دکتر محمد مصدق و روی کار آمدن دولت کودتایی فضل الله زاهدی رخ می داد و به گفته تاریخ نگاران هنوز خشم و افسردگی ناشی از سقوط نخست وزیر ملی گرای ایران در فضای عمومی این کشور موج می زد.

بریتانیا و آمریکا هم بر اساس مستنداتی که منتشر شد در این کودتا ۲۸ مرداد نقش رهبری کننده مستقیم داشتند.

فخرالدین عظیمی، پژوهشگر و استاد رشته تاریخ در آمریکا می گوید در این زمان درباره موضوع نفت ملی شده ایران که با تلاش دکتر مصدق به سرانجام رسید هم مردم نگران بودند که دولت از این اقدام روی برگرداند و شرایط را به پیش از ملی شدن نفت بازگرداند.

حدود سه ماه پس از ساقط کردن دولت قانونی ایران، مذاکرات محرمانه ای برای تجدید رابطه با بریتانیا که از زمان ملی شدن نفت قطع شده بود، آغاز کرد.

به اعتقاد آقای عظیمی این مسائل باعث شده بود که فضای سیاسی و اجتماعی پژمرده ای در ایران حاکم باشد اما این همه ماجرا نیست.

در میانه پاییز سال ۱۳۳۲ هم اعلام شد که "ریچارد نیکسون" معاون رئیس جمهور آمریکا از طرف دوایت آیزنهاور رئیس جمهور آن کشور به ایران می‏آید.

نیکسون در نطقی که پس از کودتای ۲۸ مرداد در کنگره آمریکا ایراد کرده بود، سقوط دولت محمد مصدق را "پیروزی سیاسی امیدبخشی" توصیف کرده بود "که در ایران نصیب نیروهای طرفدار تثبیت اوضاع و قوای آزادی خواه شده است."

قرار بود معاون رئیس جمهور آمریکا در جریان دیدار از ایران از دانشگاه تهران بازدید کند و دکترای افتخاری دانشکده حقوق این دانشگاه را دریافت کند.

دانشجویان معترض به حضور آقای نیکسون در ایران، از دو روز پیش از سفر او در اطراف و داخل دانشگاه دست به تجمعات اعتراضی زدند که به دستگیری شماری از آنها منجر شد.

اما روز شانزدهم آذر، دو روز پیش از ورود معاون رئیس جمهور آمریکا، نیروهای ارتش با هدف کنترل دانشجویان در اطراف و محوطه دانشگاه تهران مستقر شدند.

محمدرضا شاه و ریچارد نیکسون ۱۸آذر حدود صد روز پس از کودتای ۲۸ مرداد در تهران با یکدیگر دیدار کردند

هرچند علی اکبر سیاسی اولین رئیس انتخابی دانشگاه تهران، برای جلوگیری از افزایش درگیری و وارد شدن خسارت به دانشجویان، کلاس های دانشگاه را در این روز تعطیل کرد اما در شرایطی که هنوز تمام دانشگاه از حضور آنها خالی نشده بود، نیروهای ارتش به قصد سرکوب شماری از معترضان وارد محوطه دانشگاه شدند.

سرانجام این اقدام تیراندازی به سوی دانشجویان و کشته شدن سه دانشجوی دانشکده فنی در مقابل ساختمان آن دانشکده بود.

مهدی شریعت رضوی، احمد قندچی و مصطفی بزرگ نیا سه داشنجوی دانشگاه تهران بودند که روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲ کشته شدند. بر اساس گزارش های موجود رژیم شاه به خانواده این سه دانشجوی اجازه برگزاری مراسم یادبود نداد.

یک روز پس از این واقعه دانشگاه های ایران به نشانه اعتراض و خشم دست به اعتصاب و اعتراض زدند، با این همه به فاصله کوتاهی، یعنی روز هجدهم آذر، معاون رئیس جمهور آمریکا هم به تهران آمد و در دانشگاه تهران دکترای افتخاری هم دریافت کرد.

علی اکبر سیاسی رئیس دانشگاه تهران هم بر اساس دست نوشته هایش پس از این واقعه به دیدار محمدرضا شاه رفت و به حمله ارتش به حریم دانشگاه اعتراض کرد.

شاه و حکومت او چنان که دکتر سیاسی می گوید در اقناع و دلجویی از دانشجویان و خانواده های کشته شدگان ناکام ماندند و سالگرد این روز به نمادی برای اعتراض به سرکوب و دخالت خارجی و مهمتر از آن گرامیداشت دانشجویان آزادی خواه بدل شد.

نگرانی محمدرضا شاه از فضای موجود در دانشگاه های ایران از همین سال ها آغاز شد و تا انقلابی که به سقوط او منجر شد ادامه داشت.

شاه معتقد بود که دانشگاه های ایران به خصوص دانشگاه تهران، در حال در اختیار قرار گرفته شدن توسط مارکیست ها و طرفداران نظام کمونیستی است.

خاطرات رئیس وقت دانشگاه تهران نشان می دهد که شاه اصرار داشت شماری از اساتیدی که به اعتقاد او گرایشات مارکسیستی داشتند، اخراج شوند اما مقاومت رئیس دانشگاه و ادامه بد بینی شاه، روابط دانشگاه و حاکمیت را به مرور سنگین تر و بدبینانه تر کرد.

فخرالدین عظیمی پژوهشگر مسائل تاریخی ایران می گوید شاه چنین اعتقاد داشت، اما هرگز مستندات قابل ارائه ای برای این ادعا منتشر نشد. به اعتقاد دکتر عظیمی آنچه که همواره از سوی شاه و حکومت او نادیده گرفته می شد، علت اعتراض دانشجویان و زمینه های آن بود.

به اعتقاد تاریخ نگاران، ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ اعتراضات دانشجویی در ایران را آرام آرام به شکل جنبش درآورد و به آن هویت و شکل داد.

روز ۱۶ آذر اینک به یاد دانشجویان کشته شده دانشگاه تهران، نام یکی از خیابان های همجوار دانشگاه است. گذشت حوادث طی ۵۶ سال از ۱۶ آذر ۱۳۳۲ این روز را یک روز مهم در تقویم ملی ایرانیان کرده است.

kaveh52 - ایران - تهران دیکتاتورها از تاریخ درس نمی گیرند. هر که نامخت از گذشت روزگار هیچ ناموزد ز هیچ آموزگار سه‌شنبه 17 آذر 1388

surena1611 - آلمان - اشتوتگارت ذوب شدگان در سلطنت مطلقه پهلوی نظری ندارند؟!!! منتظر شعارهای بسیجی وار شما عزیزان هستم. شاد باشید سه‌شنبه 17 آذر 1388

کلاب - ایران - تهران ای بابا همش 3نفر کشته شدن.اینها چقدر دانشجو کشتن و چقدر نخبه کشتن . کاشکی شاه تمام ملاها رو کشته بود تا ما الان بیچاره نبودیم سه‌شنبه 17 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف با درود به دل شکسته بزرگمرد تاریخ مصدق جاودانه وتن زخم خورده قهرمان ملی شهید عاشق دکتر فاطمی . سه‌شنبه 17 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف وقتی میگیم این اعلیحضرت همایونی خدایگان پورمیر5 پهلوی نام-یک نوکر نوکرزاده ودست نشانده بود به حضرات چسان فسان بر می خوره.سپاس خدای را عزوجل که خودش وپدر نامحترمه ش عاقبتی در به در ومزاری گور به گور داشتن وتا ابد به بخش زباله دانی تاریخ پیوستن. سه‌شنبه 17 آذر 1388

hamvatn shomam - انگلستان - کترینگ MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف . سلام.اگر توجه داشته باشی و تاریخ را نگاهی کرده باشی متوجه میشوی که قبل از سلطنت خاندان محترم پهلوی نه تنها ایران دانشگاه نداشت بلکه دبیرستان و حتی امکانات تحصیل در ایران بسیار خراب بود .ملت ایران مدیون شاه و پدر بزر٫ارش هستن.در زمان شاه بود که هر کسی میخواست رایگان در هر مقطعی تحصیل میکردن و با بهترین امکانات از طرف دولت در اروپا و آمریکا برای دانشجویان ایران وجود داشت .خدا شاهد است گه در همین انگلستان هر دانشجوی ایرانی بهتر از یک سناتور ایرانی زندگی داشت و مقام و مرتبه ایرانی در دنیا زبانزد ملتها در جهان بود.در آن زمان چپی ها توانسته بودن در دانشگاه ها نفوز کنند و با ایده های مارکسیست لنیستی که نهایتا در جهان جواب هم نداد میخواستن بقدرت برسن.شما اگر کمی از تاریخ قرن گذشته ایران را مطالعه فرمایید براحتی متوجه میشوید که کشوری که رضاشاه از قاجارها تحویل گرفت چه بود و زمانیکه ملاها کشور را از شاه گرفتن ما چه بودیم و امروزه اوضاع دانشگاه ها و هزینه ها و. چه بلایی سر ملت و کشور آوردن.لطفا انصاف داشته باش. سه‌شنبه 17 آذر 1388

baran shomal - نروژ - اسلو کسانی که از استبداد کنونی خود به خوبی اگاهند و برای پوشاندن اعمال ننگین مرتب پیرهن عثمان را الم می کنند. سه‌شنبه 17 آذر 1388

vaghe bin - ایران - تهران من هم از شاه بدم میاد برای اینکه بیش از حد مردم و کشورش را دوست داشت .افکار بزرگی برای ایران داشت بدون اینکه شناختی از افکار مردم داشته باشد.من شاه دوست نبودم ولی ارزو می کنم یکی مثل اون فقط بدنیا بیاد همین.ارامش خداوندی را برای روح ان بزرگ مرد می طلبم.... سه‌شنبه 17 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف واقع بین دم خروست رو باور کنیم یا قسم حضرت عباستو؟ سه‌شنبه 17 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف شما فرق الم وعلم رو یاد بگیرین بعدش ما رو با استدلال های کلاس پنجم دبستانیان از نا آگاهی در بیارین. سه‌شنبه 17 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف «احتمالا»پرویز خان مقیم کترینگ.با احترام.جوابتان را سروقت وحوصله در اسرع وقت خواهم داد. سه‌شنبه 17 آذر 1388

قانون جنگل - المان - کلن MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف . عزیزم نمیدانم شما ایرانی یا نه اگر اره پس چرا تاریخ ایران را نمی دانی واگر نه چرا درموردایران دخالت میکنی.یادتان نره دکتر محمد مصدق پسر خواهر فرمانفرمانیان که نصف ایران را غصب کرده بود شاهزاده قاجاری بود ودختر این شخص زن کیانوری رهبر توده ایها .در اخربجای وفت تلف کردن یه کم تاریخ بخوان وغلط املایی را بگذار برای بعد. مرسی سه‌شنبه 17 آذر 1388

قانون جنگل - المان - کلن surena1611 - آلمان - اشتوتگارت عزیز خاسته بودید ذوب شدکان خاندان پهلوی نظر بدهند شما یک حساب 2X2بکنید جواب می گیری پهلوی ها در 54سال سطلنت چه تعداد مردم را گشتند ورژیم قاجارهاو ملاها در 30سال جه تعداد البته جنگ های زمان قاجارها وملاها یادتان نره .به خدا انصاف هم خوب چیزی سه‌شنبه 17 آذر 1388

hossein1962 - ایران - بهبهان نیکسون در نطقی که پس از کودتای ۲۸ مرداد در کنگره آمریکا ایراد کرده بود، سقوط دولت محمد مصدق را "پیروزی سیاسی امیدبخشی" توصیف کرده بود "که در ایران نصیب نیروهای طرفدار تثبیت اوضاع و قوای آزادی خواه شده است." واقعا وقتی مطلب بالا رو میخونم هزاران بار لعنت به دولتمردان وقت آمریکا و انگلیس می فرستم که دولت قانونی و مردمی دکتر محمد مصدق رو سرنگون کردند و یک دیکتاتوری مثل شاه رو به ملت ایران تحمل کردند . سه‌شنبه 17 آذر 1388

ziwax - ایران - شیراز MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف. بابا عشقی جون بزار یادت بندازم که شاه الان حدود سی ساله که مرده تو هنوز کینه ازش بدل داری ای بابا معلومه که بد ضرب شستی از اون دوران خوردی عزیزم اون دوران دیگه گذشت الان بچسب به جنایات آخوندها. سه‌شنبه 17 آذر 1388

babak z uk - انگلستان - منچستر شاه دوستان محترم مردم ایران تصمیم ندارند با هزاران شهید که از شر حکومت شاه خلاص شده اند . حکومتی را که بالا آورده اند را دو باره به خوردشان بدهند. وبه همین زودی از شر حکومت ملاهای جنایت کار هم خلاص خواهیم شد. رضاشاه دهن شاعر آزادیخواه میهن فرخی یزدی را در زندان قصر دوخت واورا شهید کرد . ومحمد رضا شاه به چشمان خسرو گلسرخی میل داغ کشیدو آزادی خواهان را در تپه های اوین ومیدان چیتگر به رگبار بست کشتن کشتن است چه صد ها نفر که شاه کشت چه هزاران نفر که ملاها می کشند .هر کس خواب بازگشت خانواده فاسد پهلوی را می بیند.در ایران آینده خوابش پریشان خواهد شد. چهار‌شنبه 18 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف داداش .این حرفای پای منقلی رو اژ کژای شیراژ ژدی که ژدی حشابی به خال عشقی!!!!!من ژمان اون گور به گور یک شالم بود که انقلاب شد عشقی! چهار‌شنبه 18 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف قانون جنگل این محاسبات رو طبق قوانین محله تون انجام دادی؟؟؟خوش به سعادتت دکارت که زنده نموندی که ببینی چنین استدلال های ... ای هم وجود دارد.وصله دیگه ای نبود به دکتر مصدق بچسبونی به جز داشتن نسبت فامیلی با این یا اون؟؟؟؟؟ چهار‌شنبه 18 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف اما در جواب دوست محترم از کترینگ.:اگر من دلیل بیارم که تعداد دانشگاه رفته ها بعد از انقلاب دهها وصدها برابر قبل از انقلابه قطعا خواهید گفت که جهان طی این مدت در حال پیشرفت بوده وتکثیر تعداد تحصیلکرده ها نتیجه خدمات ج ا نیست (که منطقی درست است).من هم با استناد به همین حرکت جهان به سمت جلو معتقدم باسوادتر شدن مردم زمان پهلوی ها نسبت به قاجارها دلیلش همین بوده نه خدمات نیم پهلوی وربع پهلوی. چهار‌شنبه 18 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف خیلی پیش از به قدرت رسیدن سردار سپه رضا(بی)کم سواد خرکچی ما قشر تحصیلکرده در معتبرترین دانشگاههای جهان را داشتیم(هر چند نادر وانگشت شمار)نمونه بارزشون دو پهلوی ستیز معروفند:کلنل پسیان ودکتر مصدق.کلنگ دارالنون هم سالها سال بود که پاکباخته ای از فراهان زده بود.پس ارتقا سطح علمی ربطی به رضا وممد رضا در به در نداره. چهار‌شنبه 18 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف اون چیزی که بعضا بعضی ها مایلن به عنوان خدمت به پدر وپسر نسبت بدن(خصوصا به اون قلدر غاصب)چیزی نبوده جز فرمانبرداری از ارباب جهت حفظ منافع دولت فخیمه.از خط آهن آغاجاری به ترکمن(به جای ارتباط تهران-اصفهان) تا تونل وجاده وپل در شمال که فقط وفقط برای تسهیل انتقال مهمات به جبهه روسیه بود.بانک وخرید شرکت ورشکست شده هیلمن وتالبوت وبخشش بحرین هم چیزی نبودن جز اجرای اوامر لندن!!!!!وگرنه ممد رضا بدون اجازه ارباب نه فقط اجازه نداشت از تبعید پدر جفتک انداخته ش جلو گیری کنه بلکه برای برگردوندن استخونهاش باید دست به دامن لردها وسرها واحیانا اربابهای جدیدش از ینکه دنیا می شد. چهار‌شنبه 18 آذر 1388

MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف بابک زد.ای قربون آدم چیز فهم. چهار‌شنبه 18 آذر 1388

ziwax - ایران - شیراز MIRZADEH E ESHGHI - آلمان - دوسلدورف . داداش .این حرفای پای منقلی رو اژ کژای شیراژ ژدی که ژدی حشابی به خال عشقی!!!!!من ژمان اون گور به گور یک شالم بود که انقلاب شد عشقی! . معلومه که حسابی نشه ایی احتمالا مصرفت خیلی بالاست البته تقصیری نداری رهبرت علی شیره ایه شخصیت هم از ا.ن به ارث بردی. البته من به هیچ عنوان با مزدوران بسیجی که بیشتر بخاطر قیافه های وحشتناکشون عقده حقارت دارند همکلام نمیشم اینبارهم اشتباهی شد چهار‌شنبه 18 آذر 1388

surena1611 - آلمان - اشتوتگارت قانون جنگل - المان - کلن دوست عزیز. در مقام مقایسه شما حق داری. ولی قبول داری که شاه هم دیکتاتور بود و عوامل او به مردم ظلم کردند؟!! ونباید از او بت ساخت؟!! من با دبکتاتوری از هر نوعش مخالفم چه شاه چه خمینی و چه خدا. در ضمن اگر او به جای آمریکایی ها به منتقدان خودش ا عتماد میکرد و بجای فرار از ایران به اصلاحات اساسی دست میزد به اینجا نمیرسید. شاد و همیشه موفق باشی چهار‌شنبه 18 آذر 1388